Εφαρμογή νέου νόμου 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων

Εκδοση νόμου 3886/2010 (ΦΕΚ Α 173)περί δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων

Παροχή υπηρεσιών ασφάλειας αερομεταφορών..Επειδή, οι ως άνω ισχυρισμοί της .... δεν αρκούν για να θεωρηθεί ότι συντρέχει εν προκειμένω επιτακτικός λόγος δημοσίου συμφέροντος, ο οποίος, σταθμιζόμενος προς την βλάβη της αιτούσης, θα επέβαλλε την απόρριψη της κρινομένης αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων. Τούτο δε διότι –ανεξαρτήτως της δυνατότητος της .... να συνεχίσει (μέχρι 24.5.2015, ήτοι ένα έτος μετά την λήξη της αρχικής συμβάσεως με την αιτούσα) την ακολουθουμένη μέχρι σήμερα πρακτική της μονομερούς παρατάσεως των συναφθεισών συμβάσεων (πρβλ. Ε.Α. 222/2013) – τυχόν καθυστερήσεις κατά την εξέλιξη του προκηρυχθέντος διαγωνισμού μετά τον Απρίλιο του 2015 δεν θα οφείλονται στην ζητούμενη αναστολή εκτελέσεως της διακηρύξεως, αλλά σε αβέβαια και μελλοντικά γεγονότα (υποβολή ενστάσεων και προσφυγών στα επόμενα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας). Επειδή, πρέπει κατόπιν αυτών να ανασταλεί η εκτέλεση της προσβαλλόμενης υπ’ αριθμ. Δ11/Ε/26887/17399/1.9.2014 πράξεως του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, με την οποίαν απορρίφθηκε η προσφυγή της αιτούσης κατά της διακηρύξεως, καθώς επίσης και ν΄ ανασταλεί η περαιτέρω πρόοδος της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της συμβάσεως, που προκηρύχθηκε με την 5/2014 διακήρυξη της Υπηρεσίας ... [υπ’ αρ. πρωτ. Δ11/Ε/ 19991/13041/ 30.6.2014 απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων]. Οίκοθεν νοείται ότι, κατά το άρθρο 5 παρ. 8 του ν. 3886/2010, η αναθέτουσα Αρχή μπορεί να επαναλάβει την διαγωνιστική διαδικασία, αναμορφώνοντας καταλλήλως τους ως άνω επιμάχους όρους της διακηρύξεως.

Έργο....Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω γενομένων δεκτών, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση καθώς και η παρέμβαση της ένωσης εταιριών «... - ...» και να γίνει δεκτή η παρέμβαση της ένωσης εταιρειών «.......». Περαιτέρω, μετά την απόρριψη της κρινόμενης αίτησης επιβάλλεται σε βάρος της αιτούσας εταιρείας η καταβολή του υπολειπόμενου ενός τρίτου του παραβόλου, ύψους 16.666 ευρώ, προς είσπραξη του οποίου διατάσσεται η διαβίβαση αντιγράφου της παρούσας απόφασης στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, ώστε το Τμήμα Εκκαθάρισης Δικαστικών Δαπανών να επιμεληθεί της διαδικασίας για την εν λόγω είσπραξη. Το Τμήμα αυτό είναι, κατά την έννοια του άρθρου 5 παρ. 5 του π.δ/τος 238/2003 (Α΄ 214), αρμόδιο για τη βεβαίωση των πάσης φύσης δαπανημάτων που επιδικάζονται υπέρ του Δημοσίου ή εισπράττονται από τις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες, δηλαδή από υπηρεσίες του Δημοσίου, είτε υπό τη μορφή του παραβόλου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το προβλεπόμενο για την άσκηση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, κατά το άρθρο 5 παρ. 1 του ν. 3886/2010 παράβολο, δοθέντος, άλλωστε, ότι η τελευταία αυτή διάταξη δεν προβλέπει άλλη ειδική διαδικασία για τη βεβαίωση του καταλογιζόμενου από το Δικαστήριο ενός τρίτου του εν λόγω παραβόλου.

Χορήγηση τηλεοπτικών αδειών...Περαιτέρω, από τα εκτεθέντα αναλυτικώς στην τρίτη σκέψη συνάγεται ότι το έτος 1989 άρχισαν να λειτουργούν πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί αυθαιρέτως και χωρίς άδεια, εκδόθηκε δε, το 1993, χωρίς διαγωνιστικές διαδικασίες, περιορισμένος αριθμός αδειών ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών τοπικής εμβέλειας με δυνατότητα τεχνικής δικτυώσεως για απόκτηση εθνικής εμβέλειας· οι άδειες, όμως, αυτές δεν ετελειώθησαν, αλλά μετά 9 μήνες ανεκλήθησαν αυτοδικαίως, έκτοτε δε, ως προς τους τελευταίους ως άνω τηλεοπτικούς σταθμούς, είτε δεν υπήρχε, για μακρά χρονικά χρονικά διαστήματα, καμία νομική κάλυψη για τη λειτουργία τους, είτε επεχειρείτο –ακόμη και μετά τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή τηλεόραση με τα άρθρα 13 και 14 του ν. 3592/2007– η «νομιμοποίηση» της λειτουργίας τους με αλλεπάλληλες νομοθετικές διατάξεις σε συνάρτηση με την ολοκλήρωση προκηρυχθεισών διαγωνιστικών διαδικασιών (άρθρο 17 παρ. 3 ν. 2644/1998) ή, τις περισσότερες φορές, ασυνδέτως προς προηγουμένη έκδοση προκηρύξεων, επ' αόριστον, σε αντίθεση με την προαναφερθείσα νομολογία του ΣτΕ (3578/2010 Ολομ. κ.ά.). Εν όψει και του ζητήματος αυτού, κρίθηκε με την αιτιολογική έκθεση του ν. 4339/2015, «επιβεβλημένη η χορήγηση αδειών με απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης», ενώ, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του –προστεθέντος με τον ν. 4367/2016– άρθρου 2Α του ν. 4339/2015, η «ανάγκη άμεσης νομοθετικής παρέμβασης» καθίσταται «επιτακτική» και από τη λήξη, στις 31.12.2015, της «πολλάκις παραταθείσης» σχετικής προθεσμίας. Τέλος, με τη Σύμβαση Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το σχέδιο της οποίας κυρώθηκε με τον ν. 4336/2015 (Α΄ 94), η Χώρα ανέλαβε δέσμευση θεσπίσεως διαρθρωτικών δημοσιονομικών μέτρων που θα συμπεριλαμβάνουν, εκτός άλλων, και την «αναγγελία προκήρυξης δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού υποβολής προσφορών για την απόκτηση τηλεοπτικών αδειών και την καταβολή τελών που αφορούν τη χρήση των αντίστοιχων συχνοτήτων» (άρθρο 3 παρ. Γ υποπαρ. 2.1).

Κατασκευή αποχετευτικού δικτύου...Επειδή, εν προκειμένω, αρμοδιότητα αναθέτουσας αρχής ασκεί ο Δήμος ..., δια των οργάνων του, λόγω του ότι εξουσία κατακυρώσεως του αποτελέσματος του διαγωνισμού ανατίθεται, σύμφωνα με το άρθρο 4.2 της διακηρύξεως, στην Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ... η οποία έχει οριστεί, σύμφωνα με το άρθρο 1.3 της διακηρύξεως, ως Προϊσταμένη Αρχή (βλ. ΕΑ 536/2011, 855/2011, 857/2011). Όμως ο Δήμος ... δεν ενεργεί ως «αναθέτων φορέας», κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 2 παρ.1 και 2, και 4 της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ, δεδομένου ότι δεν ασκεί, κατά νόμο, δραστηριότητα σε σχέση με την αποχέτευση λυμάτων, αφού, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, τέτοια δραστηριότητα ασκεί η ΔΕΥΑ ... ( κύριος του έργου σύμφωνα με το άρθρο 1 της διακηρύξεως). Συνεπώς, ο επίδικος διαγωνισμός εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας 2004/17/ΕΚ και εμπίπτει, εξ απόψεως αντικειμένου αλλά και ύψους προϋπολογισμού, στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, και ως εκ τούτου η υπό κρίση διαφορά διέπεται από τις διατάξεις του ν.3886/2010 (βλ. ΕΑ 855/2011, 857/2011, 536/2011, 404/2011). Κατά τη διάταξη δε του άρθρου 3 παρ.3 του νόμου αυτού, που καθιδρύει εξαιρετική αρμοδιότητα του Συμβουλίου Επικρατείας για την εκδίκαση αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων, αρμόδιο για την εκδίκαση της υπό κρίση αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων είναι, ενόψει του ύψους του προϋπολογισμού της υπό ανάθεση σύμβασης (9.680.000 ευρώ με ΦΠΑ), το Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής, ήτοι το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης ( βλ. ΕΑ 384/2011, 536/2011).

Προμήθεια γραμματοθυρίδων...Με τα δεδομένα αυτά, η επίδικη σύμβαση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ (βλ. και παρ. 3 της Διακήρυξης) (ΕΑ 721/2011). Περαιτέρω, η κρινόμενη διαφορά ανεφύη από πράξη που εκδόθηκε στις 15.4.2011, δηλαδή μετά την έναρξη ισχύος του ν. 3886/2010. Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση υπάγεται στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Επειδή, παρεμβαίνει προς απόρριψη της κρινόμενης αίτησης η εταιρία «....». Όμως, κατά την συζήτηση της υπόθεσης ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών η παρεμβαίνουσα δεν παρέστη, δεν νομιμοποίησε δε τον υπογράφοντα το δικόγραφο δικηγόρο Ε. ...με έναν από τους τρόπους που προβλέπει το άρθρο 27 του πδ 18/1989 (Α’ 8), όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 2479/1997 (Α’ 67), το οποίο είναι εφαρμοστέο δυνάμει του άρθρου 3 παρ.1 εδ. β του ν.3886/2010. Συνεπώς, η παρέμβαση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.Επειδή, το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης υπογράφεται από τον δικηγόρο Ν. ..., ως πληρεξούσιο της αιτούσας. Η τελευταία όμως δεν παρέστη με πληρεξούσιο δικηγόρο κατά τη συζήτηση της υπόθεσης ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών ούτε νομιμοποίησε το δικηγόρο που υπογράφει το δικόγραφο της αίτησης με έναν από τους τρόπους που προβλέπονται στο ως άνω άρθρο 27 του π.δ/τος 18/1989. Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.

Κατασκευή αυτοκινητόδρομου...Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η αιτούσα δεν ήταν φορολογικώς ενήμερη από τον Νοέμβριο του 2013 έως και τις 20.2.2015 (βλ. τα υπ’ αριθμ. 12543/16.3.2015 και 18512/16.4.2015 έγγραφα του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. … προς το Γραφείο του Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Γενική Γραμματεία Υποδομών, σε συνδυασμό με τις προσκομιζόμενες από την παρεμβαίνουσα «….», «ανακοινώσεις» της αιτούσης «[σχετικά] με επιχειρηματικές/ οικονομικές εξελίξεις στην εταιρία», κατά τα προβλεπόμενα από τον Κανονισμό του Χρηματιστηρίου Αθηνών). Συνέτρεχε, συνεπώς, σύμφωνα με τα αναλυτικώς εκτιθέμενα στις προηγούμενες σκέψεις, κώλυμα συμμετοχής της αιτούσης εταιρείας στην διαδικασία, η οποία θα έπρεπε, όπως προβάλλεται, να προκηρυχθεί για την ανάθεση των επίδικων έργων, τόσο κατά τον χρόνο, στον οποίο ανάγονται οι λογιζόμενες ως προσβαλλόμενες με την αίτηση ακυρώσεως υπουργικές αποφάσεις και κατά τον οποίο συνήφθησαν οι επίμαχες τροποποιητικές συμβάσεις παραχώρησης (28.11.2013 και 29.11.2013), όσο και κατά τον χρόνο άσκησης του ενδίκου βοηθήματος με την κατάθεση του δικογράφου στο Συμβούλιο της Επικρατείας στις 10.2.2014. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην σκέψη 10, το κρινόμενο ένδικο βοήθημα ασκείται άνευ εννόμου συμφέροντος τόσο κατά το μέρος που συνιστά αίτηση ακυρώσεως όσο και κατά το μέρος που αποτελεί προσφυγή του άρθρου 8 του ν. 3886/2010, είναι δε απορριπτέοι όλοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί που προβάλλει η αιτούσα με το, κατατεθέν εντός της ταχθείσης κατά την συζήτηση προθεσμίας, από 5.5.2015 υπόμνημα. Ειδικότερα, ο μεν ισχυρισμός ότι, κατά την συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο στις 21.4.2015, η αιτούσα ήταν φορολογικώς ενήμερη, προς απόδειξη του οποίου προσκομίσθηκε το εκδοθέν επ’ ονόματί της, υπ’ αριθμ. 5913/3.4.2015 αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο της Δ.Ο.Υ. … (ισχύος μέχρι 3.5.2015), είναι άμοιρος νομικής επιρροής, διότι, κατά τα προαναφερθέντα, δεν αρκεί, για την θεμελίωση του εννόμου συμφέροντος προς άσκηση του υπό κρίση ενδίκου βοηθήματος, η συνδρομή των προϋποθέσεων για την έκδοση του αποδεικτικού ενημερότητας μόνο κατά τον χρόνο συζήτησης της υπόθεσης. Είναι δε αόριστος και αναπόδεικτος ο ισχυρισμός ότι, σε περίπτωση που, αντί της επίδικης απ’ ευθείας αναθέσεως διά της υπογραφής τροποποιητικών συμβάσεων, είχε προκηρυχθεί διαγωνισμός, θα μπορούσε «να αποκτηθεί [το ελλείπον πιστοποιητικό] ανά πάσα στιγμή έως την καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης της προσφοράς». Τέλος, προβάλλεται ότι για το γεγονός ότι η αιτούσα δεν ήταν φορολογικά ενήμερη «για κάποιο χρονικό διάστημα», φέρει την «πλήρη ευθύνη» το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο, δυνάμει δικαστικής αποφάσεως και διοικητικής πράξεως, «έφερε ληξιπρόθεσμη οφειλή προς την [ήδη αιτούσα] ποσού 4.604.901,17 ευρώ νομιμοτόκως». Προς απόδειξη του τελευταίου αυτού ισχυρισμού προσκομίσθηκαν η απόφαση 1409/2009 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών καθώς και η απόφαση 17978/21.8.2014 της Υπουργού Τουρισμού. Με την εν λόγω δικαστική απόφαση αναγνωρίζεται οφειλή του Δημοσίου προς την κοινοπραξία με την επωνυμία «Κοινοπραξία Καζίνο Αθηνών», μέλος της οποίας είναι η αιτούσα, ενώ με την ανωτέρω πράξη της Υπουργού εγκρίνεται δαπάνη υπέρ της ως άνω κοινοπραξίας σε εκτέλεση της προμνησθείσης δικαστικής απόφασης. Ανεξαρτήτως, όμως, του ότι μόνα τα στοιχεία που επικαλείται και προσκομίζει η αιτούσα δεν αρκούν για να αποδειχθεί η συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων εκδόσεως αποδεικτικού ενημερότητας κατά τον κρίσιμο χρόνο, ο εξεταζόμενος ισχυρισμός είναι, πάντως, απορριπτέος, διότι δεν αμφισβητείται ότι η αιτούσα δεν ήταν φορολογικά ενήμερη και δεν προβάλλεται ότι με απόφαση δικαστηρίου είχε ακυρωθεί, ως μη νόμιμη, απόφαση της αρμόδιας Αρχής να της χορηγήσει αποδεικτικό ενημερότητας.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑΔΟΧΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΡΓΟΥ-ΑΙΤΗΣΗ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ:..Επειδή, περαιτέρω, προβάλλεται από την πλευρά του καθ’ ου Δήμου η συνδρομή λόγων δημοσίου συμφέροντος που κωλύουν κατ’ άρθρο 5 παρ. 5 εδ. β΄ ν. 3886/2010 την λήψη ασφαλιστικών μέτρων. Προβάλλεται, ειδικώτερα, ότι το έργο αφορά στην αντιρρύπανση και την προστασία της παραλιακής ζώνης του Δήμου από την απόρριψη σ’ αυτήν ανεπεξεργάστων λυμάτων διαφόρων οικισμών (οι οποίοι κατά τον Δήμο αποτελούν οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 91/27/ΕΟΚ, διότι συγκεντρώνουν πληθυσμό άνω των 2.000 κατοίκων κατά την θερινή περίοδο), ότι για τον λόγο αυτό εντάχθηκε το έργο στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» του Υπουργείου Περιβάλλοντος με την οίκ. 171711/23.9.2011 πράξη του αρμοδίου Ειδικού Γραμματέα Υδάτων. Περαιτέρω, προβάλλεται ο κίνδυνος ν’ απολεσθεί η εξασφαλισθείσα έτσι κοινοτική χρηματοδότηση του έργου από το Ε.Σ.Π.Α. περιόδου 2007-2012 (με τις δοθείσες παρατάσεις), διότι για μεν την εκτέλεση του έργου (διαρκείας 24 μηνών) ο χρονικός ορίζοντας είναι το τέλος του 2014, για δε την οικονομική τακτοποίηση (έλεγχοι, παραλαβή κλπ.) του προγράμματος (για την οποίαν αναγκαιούν 15 μήνες) ο χρονικός ορίζοντας είναι το τέλος του 2015, ενώ η διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που πρέπει να προηγηθεί όλων αυτών, είναι, κατά την άποψη του Δήμου, επιπλέον 8 - 12 μήνες. Ο ισχυρισμός, όμως, ότι ειδικώς η επανάληψη του διαγωνισμού θα ματαιώσει την εκτέλεση του έργου, δεν μπορεί να γίνει δεκτός, διότι από τα ανωτέρω δεν προκύπτει παντελής αδυναμία εκτελέσεως του έργου, αλλά μάλλον ανάγκη επιταχύνσεως των διαγωνιστικών διαδικασιών.Επειδή, κατόπιν αυτών πρέπει να διαταχθεί ως κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο η αναστολή της περαιτέρω προόδου της διαγωνιστικής διαδικασίας. Οίκοθεν νοείται ότι κατ’ άρ. 5 παρ. 8 ν. 3886/2010, σε συμμόρφωση προς τα ως άνω κριθέντα ο Δήμος ... μπορεί να επανέλθει και να εκδώσει εκ νέου διακήρυξη για το έργο, με διαφορετική όμως κατάστρωση των σταδίων της διαδικασίας, προτάσσοντας δηλαδή την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών για το κατ’ αποκοπήν τμήμα και προβλέποντας την μετά ταύτα αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών (και τους αναλόγους ελέγχους ομαλότητας, που γίνονται κατά δεσμίαν αρμοδιότητα) τόσο για το κατ’ αποκοπήν όσο και για το επιμετρούμενο τμήμα

Περίληψη της αποφάσεως Προσέγγιση των νομοθεσιών — Διαδικασίες συνάψεως δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών — Οδηγία 92/50 — Σύναψη των συμβάσεων (Οδηγία 92/50 του Συμβουλίου, άρθρο 29, πρώτο εδάφιο, στοιχεία ε΄ και στ΄) Το άρθρο 29, πρώτο εδάφιο, στοιχεία ε΄ και στ΄, της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών συνάψεως δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, παρέχει στα κράτη μέλη την ευχέρεια να αποκλείουν από διαγωνισμό κάθε υποψήφιο ο οποίος δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφαλίσεως και την πληρωμή των φόρων και τελών, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Η διάταξη αυτή δεν απαγορεύει εθνική κανονιστική ρύθμιση ή διοικητική πρακτική σύμφωνα με την οποία ο παρέχων υπηρεσίες που, κατά την ημερομηνία λήξεως της προθεσμίας για την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής στον διαγωνισμό, δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τις οφειλές εισφορών κοινωνικής ασφαλίσεως και φόρων και τελών διά της πλήρους καταβολής των αντιστοίχων ποσών, μπορεί να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητές του εκ των υστέρων – δυνάμει μέτρων φορολογικής αμνηστίας ή επιείκειας του κράτους ή – δυνάμει διοικητικού διακανονισμού για τη σταδιακή αποπληρωμή ή την ελάφρυνση των χρεών ή – με την άσκηση διοικητικής ή ένδικης προσφυγής, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποδείξει, εντός της προθεσμίας που τάσσεται από την εθνική κανονιστική ρύθμιση ή διοικητική πρακτική, ότι έτυχε του ευεργετήματος τέτοιων μέτρων ή τέτοιου διακανονισμού, ή ότι άσκησε τέτοια προσφυγή εντός αυτής της προθεσμίας. Συγκεκριμένα, το άρθρο 29 της οδηγίας δεν επιχειρεί να επιβάλλει ομοιομορφία σε κοινοτικό επίπεδο ως προς την εφαρμογή των διαλαμβανομένων σ’ αυτή λόγων αποκλεισμού, στο μέτρο που τα κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να μην εφαρμόσουν καθόλου αυτούς τους λόγους αποκλεισμού ή ακόμη να τους ενσωματώσουν στην εθνική κανονιστική ρύθμιση με βαθμό αυστηρότητας που μπορεί να διαφέρει κατά περίπτωση. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη έχουν την εξουσία να καταστήσουν πιο ελαστικά ή πιο ευέλικτα τα κριτήρια του άρθρου 29 της οδηγίας. Στους εθνικούς κανόνες εναπόκειται, επομένως, να προσδιορίσουν το περιεχόμενο των εν λόγω υποχρεώσεων, καθώς και τις προϋποθέσεις εκπληρώσεώς τους. Εναπόκειται, επίσης, στους εθνικούς κανόνες να καθορίσουν μέχρι ποιου χρονικού σημείου ή εντός ποιας προθεσμίας πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να έχουν καταβάλει τις αντίστοιχες των υποχρεώσεών τους οφειλές ή να αποδείξουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις μιας εκ των υστέρων τακτοποιήσεως. Πάντως, οι αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχειρίσεως επιβάλλουν να καθορίζεται αυτή η προθεσμία με απόλυτη βεβαιότητα και να δημοσιοποιείται, έτσι ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να γνωρίζουν επακριβώς τις απαιτήσεις της διαδικασίας και να έχουν την πεποίθηση ότι οι ίδιες απαιτήσεις ισχύουν για όλους τους διαγωνιζομένους. Εξάλλου, απλώς και μόνον η έναρξη καταβολής στο δεδομένο χρονικό σημείο ή η απόδειξη της προθέσεως καταβολής, ή ακόμη η απόδειξη της χρηματοπιστωτικής ικανότητας τακτοποιήσεως πέραν του σημείου αυτού δεν είναι δυνατό να αρκούν. (βλ. σκέψεις 23-24, 31-33, 40 και διατακτ.)