ΘΕΜΑ: «Αρμοδιότητες Δημάρχου-Δημαρχιακής Επιτροπής-Δημοτικού Συμβουλίου και Προέδρου Κοινότητας-Κοινοτικού Συμβουλίου, ως προς τη διάθεση πιστώσεων του προϋπολογισμού».

Εγκατάσταση κεραίας σταθμού κινητής τηλεφωνίας:Επειδή, από την συνδυασμένη ερμηνεία των προαναφερομένων διατάξεων συνάγεται ότι για την εγκατάσταση κεραίας σταθμού κινητής τηλεφωνίας στην ξηρά απαιτείται αφενός μεν η λήψη άδειας από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.), αφετέρου δε η έγκριση των δομικών κατασκευών που είναι απαραίτητες για την τοποθέτηση των κεραιών, η οποία χορηγείται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία και ισοδυναμεί με οικοδομική άδεια. Οι διατάξεις, όμως αυτές δεν παρέχουν αρμοδιότητα στους δήμους, και ειδικότερα στο οικείο δημοτικό συμβούλιο, για τη χορήγηση άδειας εγκαταστάσεως συγκεκριμένης κεραίας κινητής τηλεφωνίας στην περιφέρεια του δήμου τους. Εξ άλλου, τέτοια αρμοδιότητα δεν προβλέπεται ούτε από τις παραπάνω διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα ή από κάποια άλλη διάταξη της κείμενης νομοθεσίας(....)Επειδή, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της 91/2016 πράξης, το ΔΣ …, ενεργώντας στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του για την προστασία της δημόσιας υγείας, σύμφωνα με το άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, εξέφρασε, κατ’ουσίαν, την αντίθεσή του για την εγκατάσταση κεραίας κινητής τηλεφωνίας σε κατοικημένη περιοχή του Δήμου. Ενόψει αυτού και λαμβανομένου υπόψη ότι από τις προπαρατεθείσες διατάξεις δεν αναγνωρίζεται αρμοδιότητα στα όργανα των ΟΤΑ για την εγκατάσταση των κεραιών (βλ ΣτΕ 475/2019) η ανωτέρω πράξη του ΔΣ … δεν επιφέρει οποιαδήποτε έννομη συνέπεια, και ως εκ τούτου, στερείται εκτελεστότητας και, επομένως, προσβάλλεται απαραδέκτως.Απορρίπτει την αίτηση.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ.Γενικά:Μη νόμιμη η καταβολή δαπάνης μετακίνησης σε Δήμαρχο και Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου στο εσωτερικό και το εξωτερικό για τη διεκπεραίωση υποθέσεων του Δήμου, καθόσον οι ανωτέρω αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, με τις οποίες εγκρίθηκαν εκ των υστέρων οι μετακινήσεις του Δημάρχου και του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου, δεν φέρουν ειδική αιτιολογία ως προς τους κατεπείγοντες υπηρεσιακούς λόγους που κατέστησαν αναγκαία την άμεση και χωρίς καθυστέρηση μετακίνηση αυτών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ώστε να μην είναι δυνατή η προηγούμενη έγκριση αυτών από το Δημοτικό Συμβούλιο (άρθρο 20 παρ. 8 του ν. 3731/2008, ΦΕΚ Α' 263).

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Μη νόμιμη η δαπάνη καταβολής οδοιπορικών εξόδων για μετακινήσεις Δημάρχου στο εσωτερικό.(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθώς η 292/26.11.2014 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ….., με την οποία εγκρίθηκαν οι μετακινήσεις του Δημάρχου αναδρομικά και, όσον αφορά τις δύο πρώτες εξ αυτών (στις 16.8.2014 και στις 31.7.2014) πολύ μεταγενέστερα, δεν φέρει ειδική αιτιολογία ως προς τους κατεπείγοντες υπηρεσιακούς λόγους που τις επέβαλαν χωρίς να προηγηθεί απόφαση δημοτικού συμβουλίου. Το Κλιμάκιο όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συναντήσεις του Δημάρχου με τους επικεφαλής των αρμόδιων Υπουργείων αφορούσαν κατά κύριο λόγο τα ζωτικής σημασίας ζητήματα της αποκατάστασης των ζημιών και της αποζημίωσης των πληγέντων από τους καταστρεπτικούς σεισμούς της 26ης Ιανουαρίου και της 3ης Φεβρουαρίου 2014, λόγω των οποίων ο Δήμος …, με την 456/27.1.2014 (ΑΔΑ : ΒΙΨΞΙ-ΥΓ8) απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, κρίνει ότι ο Δήμος συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβε ότι οι μετακινήσεις του Δημάρχου ήταν απολύτως αναγκαίες για τη διασφάλιση των συμφερόντων του Δήμου και την ταχύτερη διευθέτηση του ζητημάτων αυτών.(ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Μη νόμιμη η δαπάνη μετακίνησης Δημάρχου στο εσωτερικό για διεκπεραίωση υποθέσεων του Δήμου, καθόσον: α) οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, με τις οποίες εγκρίθηκαν αναδρομικά οι μετακινήσεις του Δημάρχου, δεν φέρουν ειδική αιτιολογία ως προς τους κατεπείγοντες υπηρεσιακούς λόγους που κατέστησαν αναγκαία την άμεση και χωρίς καθυστέρηση μετακίνηση αυτού στην Αθήνα δύο φορές, ώστε να μην είναι δυνατή η προηγούμενη έγκριση αυτής από το Δημοτικό Συμβούλιο και β) δεν αιτιολογείται η ανάγκη αλλαγής της ώρας αναχώρησης της προγραμματισμένης πτήσης του Δημάρχου, με συνέπεια την επιβάρυνση του Δήμου με το ποσό των 70 ευρώ (άρθρο 140 παρ. 2 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α' 114/2006, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με την παρ. 8 του άρθρου 20 του ν. 3731/2008, ΦΕΚ Α' 263/2008).

ΕΡΓΑ.(Τεχνικό Πρόγραμμα).Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ήδη δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, μη νομίμως και δη κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 208 του ν. 3669/2008 (Δ.Κ.Κ.), ο ως άνω Δήμος προέβη στη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού για την ανάθεση του επίμαχου δημοτικού έργου, χωρίς αυτό να έχει ενταχθεί στο τεχνικό πρόγραμμά του για το έτος 2011. Εξάλλου, η κατ’ επιταγή του άρθρου 158 παρ. 6 του ν. 3669/2008 εξασφάλιση της σχετικής πίστωσης, με την 426/23.11.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά από αναμόρφωση του προϋπολογισμού του Δήμου, σύμφωνα με το άρθρο 161 παρ. 1 του ίδιου νόμου, δεν αρκεί για τη νόμιμη διενέργεια του ως άνω πρόχειρου διαγωνισμού, όπως αβάσιμα υποστηρίζει ο Δήμος, με το προαναφερόμενο έγγραφο του Δημάρχου του. Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με όσα έχουν προεκτεθεί, απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η ένταξή του στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου είτε κατά την κατάρτισή του, είτε με τροποποίηση αυτού, ύστερα από αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι με την ανωτέρω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την αναμόρφωση του προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2011 τροποποιήθηκε και το τεχνικό πρόγραμμα αυτού για το ίδιο έτος, καθόσον η γενική και αόριστη επίκληση «υπηρεσιακών γεγονότων» και «απρόοπτων αναγκών» για την ανάγκη μεταφοράς πιστώσεων, χωρίς συγκεκριμένη αναφορά στους λόγους που επέβαλαν την εκτέλεση του επίμαχου έργου στη θέση των ανωτέρω αρχικά αποφασισθέντων έργων, από τα οποία και μεταφέρθηκαν οι πιστώσεις για τη δημιουργία του ως άνω νέου Κ.Α., δεν συνιστά την απαιτούμενη από το νόμο ειδική αιτιολογία για την αντίστοιχη αναμόρφωση και του τεχνικού προγράμματος του Δήμου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί,

Προμήθεια καρτών - προσκλήσεων για τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του Δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου, δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου, ούτε, τέλος, μπορεί να θεωρηθεί ότι συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 24 παρ.1 του π.δ.410/1995, καθόσον πρόκειται για δαπάνη που δεν συμβάλλει στην προαγωγή των κοινωνικών, πνευματικών ή πολιτιστικών ενδιαφερόντων των δημοτών του, αλλά διενεργείται ενόψει των εορτών των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους στο πλαίσιο των δημοσίων σχέσεων του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το 195, οικονομικού έτους 2007, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου .., ποσού 928,20 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ.Γενικά:Μη νόμιμες οι δαπάνες εξόδων μετακίνησης εκτός έδρας των Δημάρχων, Αντιδημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων Δήμου, διότι δεν προκύπτουν οι λόγοι κατεπείγοντος που επέβαλαν τη μετάβαση των ως άνω προσώπων, ήτοι του Δημάρχου και των Αντιδημάρχων Πολεοδομίας (Υπηρεσία Δόμησης) και Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας, καθώς και Ανάπτυξης-Αγροτικής Οικονομίας και Τουρισμού, χωρίς προηγούμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Περαιτέρω δεν προβλέπεται η δυνατότητα αναδρομικής έγκρισης των εξόδων μετακίνησης εκτός έδρας για κατεπείγουσες περιπτώσεις των μετακινήσεων δημοτικών συμβούλων, καθόσον στο ρυθμιστικό πεδίο εφαρμογής της σχετικής διάταξης εμπίπτουν μόνο όσοι φέρουν την ιδιότητα του Δημάρχου και του Αντιδημάρχου. Επιπλέον, για την καταβολή εξόδων μετακίνησης αιρετών εκπροσώπων του Δήμου στο Βελιγράδι δεν περιλαμβάνεται, κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις της σχετικής απόφασης του Υπουργού Οικονομικών 2/54866/0022/20.7.1999 με τίτλο «Δικαιολογητικά αναγνώρισης και εκκαθάρισης για την κάλυψη των δαπανών μετακινουμένων υπαλλήλων εντός και εκτός της Επικράτειας και άλλες διατάξεις» (Β' 1583/6.8.1999), μεταξύ των νομίμων δικαιολογητικών αναγνώρισης και εκκαθάρισης της οικείας δαπάνης, η πρόσκληση του Προέδρου της Σερβίας στο Δήμο, πλην όμως, δεν προσκομίζεται η εγκριτική της μετακίνησης των ως άνω προσώπων απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης του άρθρου 18 παρ.15 του ν.4071/2012 (ΦΕΚ Α'85).

Εκποίηση δημοτικού ακινήτου:..Επειδή, περαιτέρω, νομίμως αιτιολογείται η πρώτη προβαλλομένη πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου καθ’ ό,τι αφορά και την αδυναμία εξευρέσεως άλλων πόρων για την χρηματοδότηση του έργου, αλλά και της μελέτης εφαρμογής του Γ.Π.Σ., με αναφορά σε όσα στοιχεία επικαλείται ο Δήμαρχος στην εισήγησή του και σε όσα στοιχεία του φακέλου επιτρεπτώς συμπληρώνουν την αιτιολογία (βλ. μεταξύ άλλων το από 17.7.2007, υπ’ αρ. 7787Β, έγγραφο του αρμοδίου Υφυπουργού ΠΕΧΩΔΕ επί αναφοράς Βουλευτή, σύμφωνα με το οποίο εξεταζόταν απλώς από το Υπουργείο η δυνατότητα εξευρέσεως πόρων για την χρηματοδότηση του βιολογικού καθαρισμού ..., καθώς και το 2985/8.6.2007 έγγραφο του Δημάρχου ... προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, με το οποίο ζητείται η εκταμίευση χρημάτων για την ολοκλήρωσή του, εν όψει των πιο πάνω εκκρεμών καταγγελιών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Η εκτίμηση ότι δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι στον Δήμο, ενισχύεται και από την παραδοχή του αιτούντος, ότι ο Δήμαρχος προέβη σε δανεισμό από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για την ολοκλήρωση του έργου του βιολογικού καθαρισμού μετά την προηγηθείσα 246/26.10.2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, χωρίς να επιτύχει την ολοκλήρωσή του (βλ. τοποθέτησή του στην συνεδρίαση της 7.5.2007, οπότε και ελήφθη η 90/2007 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου). Πρέπει, συνεπώς, ν’ απορριφθούν ως αβάσιμοι οι αντίθετοι λόγοι, για πλημμελή ως προς αυτό αιτιολογία της πρώτης προσβαλλομένης πράξεως, αφού δεν αμφισβητούν περαιτέρω τα πιο πάνω στοιχεία. Απορριπτέος, ομοίως, είναι και ο ειδικώτερος ισχυρισμός, σύμφωνα με τον οποίον θα έπρεπε το δημοτικό συμβούλιο, προκειμένου ν΄ αποφασίσει, να είχε υπ’ όψιν του μελέτη ή έκθεση εκτιμήσεως, που να προσδιορίζει ακριβώς το απαιτούμενο ποσό για κάθε έναν από τους δύο πιο πάνω σκοπούς· τούτο δε, διότι εν πρώτοις κάτι τέτοιο δεν απαιτείται από τον νόμο, ενώ, πάντως, δεν φαίνεται η κρίση του δημοτικού συμβουλίου να είναι κατά τούτο προϊόν κακής χρήσεως της διακριτικής του ευχέρειας, αφού από την κατά λίγες ημέρες μεταγενέστερή της, τεχνική έκθεση της 187/2008 μελέτης της Τ.Υ.Δ.Κ. (από 10.7.2008), που συνιστά επικαιροποίηση προϋφισταμένης, από το 1994 τοιαύτης, προκύπτει ότι μόνον για την κατασκευή των δευτερευόντων αγωγών θ’ απαιτηθεί ποσό 1.909.708 ευρώ (έναντι αξίας 1.210.000 ευρώ του υπό εκποίησιν ακινήτου).(....)

Αμοιβή σε δικηγόρο: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο πρώτο λόγο διαφωνίας του Επιτρόπου, δεν είναι νόμιμη, καθόσον η παροχή εντολής εκπροσώπησης του Δήμου ...... στο φερόμενο ως δικαιούχο δικηγόρο έγινε με την 26158/19.6.2018 απόφαση του Δημάρχου και όχι με απόφαση έγκρισης της εν λόγω ανάθεσης από τη μόνη αρμόδια, σύμφωνα με το νόμο, να προβεί σε πρόσληψη δικηγόρου, Οικονομική Επιτροπή. Ούτε, εξάλλου, προκύπτει από την απόφαση αυτή του Δημάρχου ...... ότι αυτή εκδόθηκε προς αποφυγή άμεσου και προφανούς κινδύνου ή επαπειλούμενης ζημίας σε βάρος των συμφερόντων του Δήμου. Επιπλέον, δεν προηγήθηκε αιτιολογημένη κρίση του αποκλειστικώς αρμοδίου Δημοτικού Συμβουλίου περί του ευλόγου του ύψους της δικηγορικής αμοιβής, ως προϊόντος διαβούλευσης των συμβαλλομένων μερών, μετά από συνεκτίμηση των ειδικών περιστάσεων της συγκεκριμένης υπόθεσης. Οι ως άνω ελλείψεις δεν δύνανται να καλυφθούν εκ  των υστέρων, μετά την συζήτηση της υπόθεσης στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, με την 292/26.6.2018 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής περί ορισμού πληρεξουσίου δικηγόρου και την 165/19.9.2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί καθορισμού της αμοιβής του φερόμενου ως δικαιούχου του εντάλματος, καθόσον αμφότερες οι αποφάσεις εκδόθηκαν μετά την παροχή των επίμαχων νομικών υπηρεσιών. Ενόψει των ανωτέρω, η επίμαχη δαπάνη είναι μη νόμιμη. Τέλος, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική καθόσον, όπως βασίμως διαλαμβάνει και η έκθεση διαφωνίας, η σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης ελήφθη σε χρονικό σημείο (2.8.2018) μεταγενέστερο της παροχής των επίμαχων νομικών υπηρεσιών, κατά το μήνα Ιούνιο 2018, ενώ, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, στην υπό στοιχείο ΙΙΙ νομική σκέψη, η απόφαση αυτή έπρεπε να προηγείται χρονικά οποιασδήποτε σχετικής με την εν λόγω δαπάνη διοικητικής πράξης ή υλικής ενέργειας, δεδομένου ότι με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ο σκοπός του νόμου που συνίσταται στην, εκ των προτέρων, δέσμευση των αναγκαίων πιστώσεων και στην αποτροπή της διενέργειας δαπανών καθ’ υπέρβαση αυτών.