ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ-ΑΚΥΡΟΤΗΤΑ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΩΝ-ΑΘΕΜΙΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ:Επειδή, η απόρριψη με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση της ενστάσεως του αναιρεσείοντος στηρίζεται αυτοτελώς στην προεκτεθείσα κρίση αυτής περί μη προσφορότητας, με βάση τα συγκεκριμένα πραγματικά δεδομένα, της συμπεριφοράς του αναιρεσιβλήτου να επηρεάσει τη βούληση των εκλογέων και μάλιστα σε τέτοια έκταση ώστε να δημιουργούνται αμφιβολίες ως προς το εάν το συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο χωρίς την συμπεριφορά αυτή και, συνεπώς, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του προβαλλόμενου λόγου, με τον οποίο πλήττεται η δεύτερη επάλληλη αιτιολογία της αποφάσεως, κατά την οποία, ο αναιρεσείων δεν απέδειξε τον επηρεασμό του εκλογικού φρονήματος συγκεκριμένων εκλογέων και ποίων και την, ως εκ του γεγονότος αυτού, αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος, καθόσον, άλλωστε, αρκούσε κατά το νόμο απλή δυνατότητα επηρεασμού του συνολικού αποτελέσματος από την προβαλλόμενη πλημμέλεια (πρβλ. ΣτΕ 94/2004). Δεδομένου δε του ότι με την αίτηση αναιρέσεως δεν πλήττεται η προεκτεθείσα τρίτη κατά σειρά επάλληλη αιτιολογία της αποφάσεως η οποία συνδέεται, άλλωστε, με την κρίση αυτής περί του ότι η συμπεριφορά του αναιρεσιβλήτου δεν επέδρασε τελικώς στο εκλογικό αποτέλεσμα, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.Απορρίπτει την αίτηση.

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ-ΝΟΜΙΜΗ ΠΟΣΟΣΤΩΣΗ ΦΥΛΟΥ:(...)Συνεπώς, ναι μεν με την άσκηση της ένστασης κατά της πράξης ανακήρυξης των επιτυχόντων είναι δυνατή η προβολή πλημμελειών της πράξης ανακήρυξης των υποψηφίων, μεταξύ των οποίων και η συνδρομή στο πρόσωπο ανακηρυχθέντος υποψηφίου κωλύματος του άρθρου 18 παρ. 1 περ. στ του ν. 3852/2010, η διαπίστωση όμως τυχόν κωλύματος έχει ως μόνη συνέπεια την ακύρωση της εκλογής του υποψηφίου κατά του οποίου στρέφεται η ένσταση αυτή και την ανακήρυξη του επόμενου, κατά τη σειρά των σταυρών προτίμησης, υποψηφίου του ίδιου συνδυασμού και όχι την ακύρωση της όλης εκλογής (πρβλ. ΣτΕ 1008/2015). Είναι επομένως απορριπτέος ο προβαλλόμενος με το από 26.11.2019 υπόμνημα του αναιρεσείοντος ισχυρισμός, προς επίρρωση του μόνου λόγου αναίρεσης, ότι η διάταξη του άρθρου 47 του ν. 3852/2010 καθιερώνει, σε σχέση με το προϊσχύσαν αυτής νομοθετικό καθεστώς, τη δυνατότητα άσκησης μίας ένστασης κατά της πράξης με την οποία ανακηρύσσονται οι επιτυχόντες και οι επιλαχόντες συνδυασμοί και οι υποψήφιοι των συνδυασμών που εξελέγησαν και, επομένως, η ένσταση αυτή επιτρέπει την εξέταση κωλύματος εκλογιμότητας το οποίο ανατρέχει στο χρόνο ανακήρυξης των υποψηφίων συνδυασμών και των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων και, ως εκ τούτου, στην περίπτωση που διαπιστωθεί κώλυμα εκλογιμότητας στο πρόσωπο υποψηφίας δημοτικού συμβούλου, συνεπεία του οποίου ο αριθμός των γυναικών υποψηφίων του συνδυασμού υπολείπεται του νομίμου ποσοστού, καθίσταται μη νόμιμη η ανακήρυξη του συνδυασμού αυτού, με αποτέλεσμα την ακύρωση της εκλογής και την επανάληψη της ψηφοφορίας μεταξύ των συνδυασμών και των υποψηφίων που έχουν νομίμως ανακηρυχθεί.Απορρίπτει την αίτηση. 

ΕΡΓΑ.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η κρίση της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ... είναι ορθή. Και τούτο διότι, η ως άνω συμπεριφορά της εταιρείας «....» -ήτοι η προσκόμιση κατ’ επανάληψη εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης από φερόμενα ως πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, τα οποία, όμως, δεν ήταν πιστωτικά ιδρύματα, αλλά εταιρείες άλλης δραστηριότητας (όπως η βρετανική εταιρεία … και η εταιρεία «…»), ή ήταν μεν πιστωτικά ιδρύματα, αλλά δεν είχαν καμία σχέση με την εν λόγω εταιρεία και δεν είχαν εκδώσει υπέρ αυτής εγγυητικές επιστολές (όπως η ουκρανική τράπεζα ««…», η «…» και η τράπεζα «…» - η οποία (συμπεριφορά) οδήγησε στην κήρυξη αυτής ως έκπτωτης από την εκτέλεση των προαναφερθέντων δημοσίων έργων, συνιστά σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, συναρτώμενο προς την άσκηση της επαγγελματικής της δραστηριότητας (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 428/2008). ...Κατά συνέπεια, η Αναθέτουσα Αρχή όφειλε, για λόγους δημοσίου συμφέροντος (εκτέλεση του έργου για την ασφαλή διέλευση των διακινούμενων επιβατικών οχημάτων, ανάπτυξη ασφαλούς εμπορίου…) πριν την αποδοχή της συμμετοχής της στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, να εκτιμήσει αιτιολογημένα τη σοβαρότητα και βαρύτητα των παραπάνω καταγγελιών και να κρίνει εάν επηρεάζουν τη φερεγγυότητα και αξιοπιστία της μειοδότριας εταιρείας (ΣτΕ 1190/2010, 1600/2011), αξιολογώντας εάν η προεκτεθείσα συμπεριφορά της μειοδότριας εταιρείας εμπίπτει στην έννοια του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος. (..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «....»

Δημόσια έργα. Δημοπρασία. Οροι.(...)Νόμιμος ο όρος διακηρύξεως δημοπρασίας κατασκευής έργου περί μη καταδίκης των διαγωνιζομένων προσώπων για ποινικό αδίκημα που αφορά την επαγγελματική τους συμπεριφορά, μολονότι τέτοιος όρος προβλέπεται στο π.δ.23/1993, που δεν εφαρμόζεται όμως στην άνω δημοπρασία. Εφ όσον από τα αποσπάσματα των οικείων ποινικών αποφάσεων δεν προκύπτει εάν η ποινική καταδίκη του διαγωνιζομένου στην άνω δημοπρασία αφορά την επαγγελματική του συμπεριφορά ή ως νομίμου εκπροσώπου διαγωνιζομένης εταιρίας ή ατομικής αυτού, μπορεί να ζητηθούν πλήρη αντίγραφα των αποφάσεων τούτων για τη σχετική διευκρίνηση

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ-ΑΚΥΡΟΤΗΤΑ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΩΝ:Οι αναιρεσείοντες ισχυρίζονται ότι δεν αρκούσε για την εγκυρότητα του δικογράφου η αναγραφή των ονομάτων όλων των μελών του συνδυασμού τους γιατί απαιτείται, κατά νόμο, να αναφέρονται τα ονόματα εκείνων των υποψηφίων που θα έχαναν την εκλογή αν ευδοκιμούσε η ένσταση. Όμως, σύμφωνα με τα εκτεθέντα, απαιτείται, κατά νόμο, όπως η ένσταση στρέφεται κατά συγκεκριμένων προσώπων μετασχόντων στην εκλογική διαδικασία, εν προκειμένω δε, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του δικογράφου, η ένσταση αναφέρει το σύνολο των υποψηφίων του συνδυασμού των αναιρεσειόντων και δεν απαιτείτο για την εγκυρότητα του δικογράφου της ένστασης να προσδιορίσει ο ενιστάμενος, και ήδη πρώτος των αναιρεσιβλήτων, τους υποψήφιους συμβούλους του συνδυασμού των αναιρεσειόντων που θα έχαναν την εκλογή τους σε περίπτωση ευδοκίμησης της ένστασης δεδομένου ότι με την ένσταση εζητείτο να μεταρρυθμιστεί ο πίνακας αποτελεσμάτων στο Δήμο … προκειμένου να αναδειχθεί επιτυχών ο συνδυασμός … του οποίου ήταν επικεφαλής ο πρώτος των αναιρεσιβλήτων, και επιλαχών ο συνδυασμός των αναιρεσειόντων.(...) Επειδή, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση απορρίφθηκε ισχυρισμός της αντένστασης των ήδη αναιρεσειόντων περί ακυρότητας των ψηφοδελτίων 50, 87, 167 του 45 εκλογικού τμήματος και 2 του 47 εκλογικού τμήματος του συνδυασμού των αναιρεσιβλήτων με τη σκέψη ότι ναι μεν δεν φέρουν μονογραφή του δικαστικού αντιπροσώπου δίπλα από τους σταυρούς προτίμησης που έχουν τεθεί δίπλα στα ονόματα των υποψηφίων, όμως έχουν καταχωρηθεί στο βιβλίο διαλογής υπέρ υποψηφίων και επομένως νομίμως προσμετρήθηκαν ως έγκυρα, ενώ το 296 ψηφοδέλτιο του 45 εκλογικού τμήματος δεν ανευρέθη διότι στο εν λόγω εκλογικό τμήμα οι ψηφίσαντες ήσαν 264. Η κρίση αυτή του δικάσαντος δικαστηρίου είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, και τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.(...)Δέχεται εν μέρει την αίτηση. Αναιρεί εν μέρει την 366/2006 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πύργου. Παραπέμπει την υπόθεση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πύργου για να προβεί σε νέα κρίση, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.

Τουριστική προβολή Δήμου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η τουριστική προβολή του Δήμου, στο πλαίσιο της οποίας αποφασίστηκε η φιλοξενία των προαναφερόμενων δημοσιογράφων και για την οποία διενεργήθηκε αυτή (δαπάνη), δεν βρίσκει έρεισμα σε διάταξη νόμου, δεν συντελεί στην εκπλήρωση των επιδιωκόμενων από το Δήμο σκοπών, όπως αυτοί ορίζονται στις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 24 του ισχύοντος κατά τον χρόνο ανάληψης της δαπάνης Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (π.δ.410/195), καθώς δεν συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την προώθηση κάποιου από τους αναφερόμενους σε αυτές σκοπούς, ενώ σε κάθε περίπτωση η τουριστική προβολή και διαφήμιση του Δήμου δεν εμπίπτει στον κύκλο των τοπικών υποθέσεων, αλλά ανάγεται σε ζήτημα γενικότερης σημασίας, η μελέτη και ο σχεδιασμός του οποίου επιβάλλεται να εκπονείται σε πλαίσιο ευρύτερο από το πλαίσιο της περιφέρειας του συγκεκριμένου Δήμου.(..)Πλην όμως, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν με σκοπό καταστρατήγησης των περί τουρισμού διατάξεων, αλλά διότι συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν νομίμως να προβούν σε δαπάνες για την τουριστική προβολή του Δήμου στα μέσα ενημέρωσης.(συγγνωστή πλάνη)

Εάν επιτρέπεται η ανάκληση του πρακτικού της Επιτροπής Ενστάσεων του άρθρου 15 του ν. 4399/2016, με την οποία απορρίφθηκε ένσταση επιχείρησης κατά του απορριπτικού αποτελέσματος αξιολόγησης του επενδυτικού της σχεδίου περί υπαγωγής της στις διατάξεις του ν. 4399/2016 λόγω του ότι, κατά τα υπ’ αυτής υποστηριζόμενα στο σχετικώς υποβληθέν ανακλητικό της αίτημα, εχώρησε προφανής και ουσιώδης πλάνη περί τα πράγματα και, σε καταφατική περίπτωση, ποιο είναι το προς τούτο αρμόδιο όργανο να αποφανθεί επί του σχετικού αιτήματος και με ποια διαδικασία.(...)Δεν επιτρέπεται η ανάκληση του πρακτικού της Επιτροπής Ενστάσεων του άρθρου 15 ν. 4399/2016, με την οποία απορρίφθηκε ένσταση επιχείρησης κατά του απορριπτικού αποτελέσματος αξιολόγησης του επενδυτικού της σχεδίου περί υπαγωγής της στις διατάξεις του ν. 4399/2016.

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ:Και τούτο για το λόγο ότι η με ανοικτή επιστολή, που κυκλοφορεί «πόρτα-πόρτα», διατύπωση γνώμης υπέρ ενός και, κατ΄ αποτέλεσμα, σε βάρος άλλου υποψηφίου είναι συνήθης προεκλογική τακτική, ενώ το γεγονός ότι συντάκτες των επιστολών ήταν βουλευτές δεν έχει, όπως προαναφέρθηκε, έννομη σημασία, πολύ περισσότερο μάλιστα αφού είναι αναμφισβήτητη και η εμπλοκή και άλλων βουλευτών όλων των κομμάτων στον εκλογικό αγώνα υπέρ υποψηφίων και συνδυασμών. Με τις σκέψεις αυτές, το δικαστήριο της ουσίας ορθώς ερμήνευσε και εφάρμοσε τις παρατεθείσες διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα και, περαιτέρω, νομίμως και επαρκώς αιτιολόγησε την κρίση του ότι οι ενέργειες των τριών πιο πάνω βουλευτών, υπό τις συγκεκριμένες-ανέλεγκτες κατ΄ αναίρεση-συνθήκες υπό τις οποίες έλαβαν χώρα, δεν αποτελούν αθέμιτη συμπεριφορά, δεδομένου ότι η προβαλλόμενη παρέμβαση τους στον προεκλογικό αγώνα, νοούμενη ως υποστήριξη των ιδίων ή των κομμάτων στα οποία ανήκουν προς ιδεολογικώς συγγενείς συνδυασμούς ή υποψηφίους, εφόσον δεν συνδέεται με αθέμιτες ενέργειες αυτών, είναι νόμιμη, ενόψει των ρυθμίσεων του άρθρου 29 του Συντάγματος περί της λειτουργίας των κομμάτων (...) καθώς και εκείνων του άρθρου 60 (παρ. 1) του Συντάγματος κατά τις οποίες οι βουλευτές έχουν απεριόριστο δικαίωμα γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση.(...) Απορρίπτει την αίτηση. 

Ανάδειξη αναδόχου έργου....Δεδομένου ότι σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω: α) τόσο στη διακήρυξη όσο και στο ΕΕΕΣ του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν περιλαμβάνεται ως λόγος αποκλεισμού η περ. γ της παρ. 4 του άρθρου 73 του ν.4412/2016 («εάν η αναθέτουσα αρχή διαθέτει επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο οικονομικός φορέας συνήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού»), β) η έννοια του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, το οποίο συνιστά εν προκειμένω σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη υποχρεωτικό λόγο αποκλεισμού, ερμηνεύεται ευρέως, ειδικά δε όταν δεν περιλαμβάνονται στη διακήρυξη ειδικότερες εκφάνσεις του, όπως η αποφυγή στρέβλωσης του ανταγωνισμού, καλύπτοντας κάθε παραπτωματική συμπεριφορά που έχει αντίκτυπο στην επαγγελματική αξιοπιστία και το κύρος του οικονομικού φορέα, όπως η παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, γ) ως δικαιολογητικά απόδειξης μη συνδρομής του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος απαιτούνται, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, πιστοποιητικά χορηγούμενα από τα αρμόδια επιμελητήρια και φορείς (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, ΕΕΤΕΜ), από τα οποία αποδεικνύεται ότι τα πρόσωπα με βεβαίωση του Μ.Ε.Κ., που στελεχώνουν την εργοληπτική επιχείρηση, δεν έχουν διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, τα οποία και προσκομίστηκαν από την προσωρινή ανάδοχο, δ) στην προσωρινή ανάδοχο έχει επιβληθεί πρόστιμο από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η δε σχετική απόφαση έχει δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως από 8.12.2017 (ΦΕΚ Β΄ 3104), ε) η ύπαρξη και μόνο απόφασης της Αρχής Ανταγωνισμού, με την οποία διαπιστώθηκε η παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, δεν δύναται να οδηγήσει άνευ ετέρου στον αποκλεισμό του συμμετέχοντα οικονομικού φορέα και στ) η αναθέτουσα αρχή οφείλει να αξιολογεί τους κινδύνους που θα μπορούσε να διατρέξει, στην περίπτωση που αναθέσει τη σύμβαση σε προσφέροντα, του οποίου η ακεραιότητα ή η αξιοπιστία είναι αμφίβολη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να παρασχεθούν έγγραφες διευκρινίσεις ως προς την τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στις παρ. 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, και, ειδικότερα, ως προς την κλήση της ως άνω εταιρείας να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της (όπως διακοπή όλων των δεσμών με πρόσωπα ή οργανισμούς που εμπλέκονται στην παράνομη συμπεριφορά, μέτρα αναδιοργάνωσης προσωπικού, εφαρμογή συστημάτων υποβολής εκθέσεων και ελέγχου, δημιουργία δομής εσωτερικού ελέγχου για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης, έγκριση εσωτερικών κανόνων ευθύνης και αποζημίωσης – βλ. σημείο 102 του Προοιμίου της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ακεραιότητα και αξιοπιστία αυτής. Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση, προκειμένου η αναθέτουσα αρχή να προσκομίσει τα, αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη, στοιχεία.

Ελεγχος νομιμοτητας σχεδιου σύμβασης.(..)Κατά της ως άνω απόφασης άσκησε ένταση η εταιρία «.... Α.Ε.», με την οποία ζήτησε από την αναθέτουσα αρχή όπως καλέσει την ως άνω προσωρινή μειοδότρια να αιτιολογήσει την προσφορά της, κρίνοντας ότι η προσφερόμενη έκπτωση της τάξης του 74,10% καθιστά αυτή ασυνήθιστα χαμηλή. Η ως άνω ένσταση νομίμως απορρίφθηκε με την 2182/29.8.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση της Επιτροπής του Διαγωνισμού, για τυπικούς λόγους διότι σύμφωνα με το άρθρο 360 του ν. 4412/2016, κατά της ως άνω απόφασης δεν προβλέπεται η άσκηση έντασης αλλά προδικαστικής προσφυγής. Σε κάθε περίπτωση δε η ένσταση αυτή δεν συνοδευόταν από ηλεκτρονικό παράβολο, όπως τούτο απαιτείται από το άρθρο 127 του ως άνω νόμου, για τις περιπτώσεις που είναι επιτρεπτή η άσκηση ένστασης, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 313 του ίδιου ως άνω νόμου και ενόψει της μη εισέτι έκδοσης της υπουργικής απόφασης περί του τι συνιστά ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, η σχετική κρίση ανήκει κάθε φορά στην αναθέτουσα αρχή του δημοπρατούμενου έργου, η οποία μόνον εάν θεωρεί ότι μία προσφορά είναι ασυνήθιστά χαμηλή απαιτεί από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών, την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά (πρβλΠρ. Ε'Κλιμ. Ελ,Συν. 383/2017).(..) Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι με το 244040/5799/22.11.2017 έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ... βεβαιώνεται ότι δεν έχουν ασκηθεί άλλα ενδικοφανή ή ένδικα βοηθήματα κατά των πράξεων του διαγωνισμού, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, υπό τον όρο να εξακριβωθεί, πριν από την υπογραφή της σύμβασης, ότι στο πρόσωπο της αναδόχου εταιρίας συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 4 του άρθρου 20 του ν. 3669/2008.