Σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών, με αντικείμενο την «Ανάπτυξη, Χρηματοδότηση, Λειτουργία, Συντήρηση και Εκμετάλλευση ζεύγους Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) ... της Εγνατίας Οδού»(...)Εξ άλλου, η προαναφερθείσα υποκατάσταση της παραχωρησιούχου στην από 23.7.2012 σύμβαση από τρίτο οικονομικό φορέα, ο οποίος δεν είχε μετάσχει στον διενεργηθέντα διαγωνισμό, πιθανολογείται σοβαρώς ως μη νόμιμη και για τον λόγο ότι αυτή έχει ως δικαιολογητικό έρεισμα την μη εκπλήρωση εκ μέρους της παραχωρησιούχου επί μακρύ χρονικό διάστημα (άνω των 7 ετών) των απορρεουσών από την ανωτέρω σύμβαση υποχρεώσεών της, γεγονός το οποίο στοιχειοθετεί λόγο καταγγελίας της εν λόγω σύμβασης από την παραχωρούσα αρχή. Συνεπώς, η ένδικη υποκατάσταση της παραχωρησιούχου, ανατρέπουσα την ισορροπία της ανωτέρω σύμβασης παραχώρησης, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της σύμβασης αυτής, κατά την έννοια της διατάξεως της παρ. 4 του άρθρου 51 του ν. 4413/2016 δύναται δε να διενεργηθεί μόνο κατόπιν προκηρύξεως νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεσή της.Δέχεται την αίτηση ακυρώσεως.

Αναβάθμιση και επικαιροποίηση της μηχανογραφικής οργάνωσης και λειτουργίας του υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων:..ζητείται η ανάκληση της 11/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.. η ελεγχόμενη σύμβαση παραχώρησης μη νομίμως ανατέθηκε από το Δήμο … στην …, κατά παρέκκλιση των διαδικασιών του ν. 4413/2016, καθόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 16 του εν λόγω νόμου, σύμφωνα με όσα βασίμως έγιναν δεκτά από το Κλιμάκιο. Επισημαίνεται εντούτοις ότι, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει με σαφήνεια η εκτιμώμενη αξία της παραχώρησης, ώστε να προσδιοριστεί εάν αυτή υπερβαίνει το προβλεπόμενο στο άρθρο 1 παρ. 2 του ν. 4413/2016 όριο, το οποίο και προσδιορίζει τις εφαρμοστέες διατάξεις. Και τούτο διότι για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας απαιτείται, κατ’ άρθρο 8 του ν. 4413/2016, να λαμβάνονται υπόψη, πέραν του «συνολικού κύκλου εργασιών του παραχωρησιούχου καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης», και οι «πληρωμές ή οποιοδήποτε χρηματοοικονομικό πλεονέκτημα οποιασδήποτε μορφής το οποίο καταβάλλει η αναθέτουσα αρχή … προς τον παραχωρησιούχο» .. καθώς και η «αξία όλων των αγαθών, υπηρεσιών, περιουσιακών στοιχείων ή/και της χρήσης αυτών που θέτουν οι αναθέτουσες αρχές … στη διάθεση του παραχωρησιούχου, όπως ιδίως γη ή/και η χρήση αυτής, αρχαιολογικές εργασίες, εργασίες μετακίνησης δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, συνοδών έργων κ.λπ., υπό τον όρο ότι είναι αναγκαίες για την εκτέλεση των έργων ή την παροχή των υπηρεσιών» (.., τα στοιχεία δε αυτά δεν περιλαμβάνονται στα στοιχεία του φακέλου.Κατ’ ακολουθίαν, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η σχετική παρέμβαση, πρέπει να απορριφθούν.Αποφαίνεται ότι η 11/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.

Αναθεωρήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/903/2018

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:απόκτηση δικαιώματος παραλαβής – διαχείρισης υγρών αποβλήτων  και καταλοίπων πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή αρμοδιότητας της …. Α.Ε.(...)ο Οργανισμός δεν αποσκοπούσε, με την επίμαχη διαδικασία,  στη  διεξαγωγή διαγωνισμού  ανάθεσης ή παραχώρησης υπηρεσίας σε έναν (μοναδικό) πάροχο αλλά στην παροχή σχετικού δικαιώματος δραστηριοποίησης σε όλους τους  φορείς που πληρούν τις κατ’ εφαρμογήν των ρυθμίσεων του άρθρου 4 του Κανονισμού 2017/352 τεθείσες ελάχιστες απαιτήσεις. Η επίμαχη διαδικασία δεν εφαρμόζεται παράλληλα ή συνδυαστικά με τις διαδικασίες ανάθεσης του ν. 4412/2016 και του ν. 4413/2016,  ανεξαρτήτως του ότι προσομοιάζει με την διαδικασία αξιολόγησης των κριτηρίων  επιλογής, που απαντώνται στους νόμους αυτούς  Εξάλλου,  στην επίμαχη διαδικασία δεν έχουν καθορισθεί κριτήρια ανάθεσης, αφού οι ενδιαφερόμενοι πάροχοι δεν αξιολογούνται βάσει της προσφερόμενης εκ μέρους τους τιμής ή  μετά από στάθμιση της σχέσης ποιότητας – τιμής των προσφορών τους.(...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση συνάπτεται στο πλαίσιο ειδικής διαδικασίας αδειοδότησης των φορέων που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην παροχή των ανωτέρω  λιμενικών υπηρεσιών ... και δεν αποτελεί σύμβαση παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας, παρόλο που, εν προκειμένω, συντρέχουν στοιχεία που προσιδιάζουν σε τέτοια σύμβαση(...)Απαραδέκτως εισάγεται προς προσυμβατικό έλεγχο το σχέδιο σύμβασης 

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ.Μετά την, κατά τα ανωτέρω, άρση της παραπεμφθείσας στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου αμφιβολίας υπέρ της εκδοχής ότι, κατ’ ορθή ερμηνεία των διατάξεων των άρθρων 2 και 19 του ν. 4412/2016, στην ελεγχόμενη σύμβαση προσήκει ο νομικός χαρακτηρισμός της μεικτής σύμβασης παραχώρησης έργου και υπηρεσιών, με προέχον αντικείμενο την ουσιώδη ανακατασκευή της μαρίνας Πύλου, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί, προς περαιτέρω εξέταση, στο Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως αρμόδιο, κατά τα οριζόμενα στην ΦΓ8/16805/1999 κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Β΄ 1970), σε συνδυασμό με την ΦΓ8/40621/2020 νεότερη (Β΄ 3374), για τον έλεγχο της σύμβασης αυτής.Για τους λόγους αυτούς .Αίρει την αμφιβολία που παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου με την 646/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας για την υποπαραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης ενός σταθμού πολλαπλών χρήσεων, σε τμήμα του Εμπορικού Λιμένα … … Β΄ του Οργανισμού Λιμένα …(....)Συναφώς, στον βαθμό που το άρθρο 4.3 της Σύμβασης Υποπαραχώρησης προβλέπει τη δυνατότητα παραίτησης, με τη συναίνεση του υποπαραχωρησιούχου, από τον όρο του άρθρου 4.1.4 και, συνακόλουθα, την υπογραφή και εκτέλεση της Σύμβασης Υποπαραχώρησης, ακόμη και σε δασική ή αναδασωτέα έκταση της υποπαραχωρούμενης περιοχής, χωρίς προηγούμενη περιβαλλοντική αδειοδότηση, η σχετική πρόβλεψη είναι αντίθετη, προεχόντως, στο άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος. Ενόψει των ανωτέρω, η πρόβλεψη στα άρθρα 4.3 και 4.5 της Σύμβασης Υποπαραχώρησης της δυνατότητας παραίτησης του … ή του υποπαραχωρησιούχου από οποιαδήποτε αναβλητική αίρεση ή ενέργεια αποδίδεται στο άλλο μέρος, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της Σύμβασης Παραχώρησης, καθώς η άσκηση της σχετικής δυνατότητας δύναται να παραβιάσει, κατά τις διακρίσεις που έγιναν ανωτέρω, θεμελιώδεις διατάξεις και αρχές της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ και του άρθρου 24 του Συντάγματος.(....)Απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο το σχέδιο σύμβασης για την υποπαραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης ενός σταθμού πολλαπλών χρήσεων σε τμήμα του Εμπορικού Λιμένα … … Β΄ του Οργανισμού Λιμένα …, κατά το σκέλος με το οποίο τροποποιείται η από 15.1.2003 σύμβαση παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του ΟΛΚ.Παραδεκτώς εισάγεται για έλεγχο το ανωτέρω σχέδιο σύμβασης, κατά το σκέλος με το οποίο υποπαραχωρείται από το … το δικαίωμα χρήσης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του ανωτέρω σταθμού πολλαπλών χρήσεων του Εμπορικού Λιμένα … … Β΄ στην ανώνυμη εταιρεία «… ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ». Δεν κωλύεται η υπογραφή του ανωτέρω σχεδίου σύμβασης, κατά το παραδεκτώς εισαγόμενο σκέλος του, υπό τους όρους που τίθενται στο σκεπτικό ​

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/991/2023.

Εφαρμοστέο νομικό πλαίσιο για την επιλογή εξωτερικού παρόχου υπηρεσιών υποστήριξης (άρθρο 43 καν. ΕΚ 810/2009) των αρμόδιων για την χορήγηση θεωρήσεων εισόδου εθνικών αρχών μετά την κατάργηση διατάξεων στις οποίες παραπέμπει το μέχρι τώρα ισχύον άρθρο 20 ν. 4315/2014. (...) Η σύμβαση παροχής υπηρεσιών από εξωτερικό πάροχο, για την εκτέλεση των καθηκόντων της παραγράφου 6 του άρθρου 43 του κανονισμού 810/2009, έχει τον χαρακτήρα σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών, κατά την έννοια της οδηγίας 2014/23/ΕΕ και του νόμου 4413/2016. Στη διαδικασία για την ανάθεση της ανωτέρω σύμβασης σε εξωτερικό πάροχο για την παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών στις αρμόδιες προξενικές και διπλωματικές αρχές για την χορήγηση θεωρήσεων εισόδου, η Διοίκηση πρέπει να εφαρμόσει το άρθρο 20 του ν. 4315/2014, όπως ισχύει, καθώς και τις διατάξεις του νόμου 4413/2016 σε αντικατάσταση των καταργηθεισών του ν. 4281/2014 στις οποίες παραπέμπει το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του ν. 4315/2014 (ομόφωνα).

Σύμβαση παραχώρησης. Συνδρομή ή μη των νόμιμων προϋποθέσεων για την σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. (...) Υπό τα δεδομένα που τίθενται στο ερώτημα, συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την εταιρεία «ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ Α.Ε.», παραχωρησιούχο του έργου «Μελέτη, Κατασκευή, Αυτοχρηματοδότηση και Εκμετάλλευση της Ελεύθερης Λεωφόρου Ελευσίνας-Σταυρού-Αεροδρομίου Σπάτων και Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού», η οποία συμπληρωματική σύμβαση θα αφορά σε παράταση της αρχικής σύμβασης για το χρονικό διάστημα από τις 5-10-2024 (οπότε λήγει η υφιστάμενη σύμβαση παραχώρησης), έως και τις 12-2-2025, οπότε συμπληρώνεται χρονικό διάστημα πέντε (5) μηνών από την υπογραφή της νέας σύμβασης παραχώρησης (στις 12-9-2024), το οποίο προβλέπεται στη νέα σύμβαση για την εκπλήρωση των προϋποθέσεων έναρξης της νέας περιόδου Παραχώρησης της Αττικής Οδού, με σκοπό να εξακολουθήσει η αδιατάρακτη παροχή των υπηρεσιών λειτουργίας του αυτοκινητοδρόμου κατά το διάστημα αυτό.

Έκδοση νόμων 4412/2016 (Α' 147) “Δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ) και 4413/2016 (Α' 148) “Ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων παραχώρησης - Εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/23/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης (ΕΕ L 94/1/28.3.2014) και άλλες διατάξεις”.(ΑΔΑ:6ΗΛΗ4653ΟΞ-ΚΟ1)

Σύμβαση παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας-Απευθείας ανάθεση από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στη ναυτική εταιρεία «… Ν.Ε.» της εξυπηρέτησης της δρομολογιακής γραμμής «ΡΟΔΟΣ – ΧΑΛΚΗ – ΚΑΡΠΑΘΟΣ – ΚΑΣΟΣ – ΣΗΤΕΙΑ  και επιστροφή»(...)δεν αποτελεί λειτουργικώς εξαιρετικό στάδιο, κατά τα ανωτέρω, η απευθείας ανάθεση εξυπηρέτησης δρομολογιακής γραμμής που λαμβάνει χώρα μέχρι την ολοκλήρωση ανοικτού διαγωνισμού, όταν ο τελευταίος προκηρύσσεται σε χρονικό σημείο τέτοιο, ώστε αφενός να είναι προδιαγεγραμμένη η αδυναμία έγκαιρης ολοκλήρωσής του προκειμένου να εκκινήσει η εκτέλεση των δρομολογίων από τον ανάδοχο που θα αναδειχθεί από την ανοιχτή αυτή διαδικασία, αφετέρου η χρονική εγγύτητα της διεξαγωγής της διαγωνιστικής διαδικασίας με την έναρξη παροχής της εν λόγω δημόσιας υπηρεσίας να καθιστά όλως αποτρεπτική -λόγω αδυναμίας προετοιμασίας- τη συμμετοχή στον ανοιχτό διαγωνισμό. Στην περίπτωση αυτή, η απευθείας ανάθεση αντικαθιστά την ανοιχτή διαδικασία ως μέσο διασφάλισης εξυπηρέτησης της συγκεκριμένης δρομολογιακής γραμμής και η διαγωνιστική διαδικασία αποτελεί απλώς το πρόσχημα προκειμένου να τύχει εφαρμογής η σχετική ρύθμιση (περί απευθείας ανάθεσης κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης), ήτοι προκηρύσσεται μειοδοτικός διαγωνισμός για την ανάθεση εξυπηρέτησης δρομολογιακής γραμμής, προκειμένου να επιτραπεί η απευθείας ανάθεση αυτής, κατά περιγραφή και -ως εκ τούτου- προφανή καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου όγδοου του ν. 2932/2001. Κατά την άποψη που κράτησε στο Κλιμάκιο, η κρίση αυτή δεν αναιρείται ούτε στην περίπτωση που η καθυστερημένη προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού για την ανάθεση της δημόσιας υπηρεσίας εξυπηρέτησης δρομολογιακής γραμμής (και, συνακόλουθα, η απευθείας ανάθεση αυτής μέχρι την ολοκλήρωσή του) οφείλεται στην αδυναμία έγκαιρης εξασφάλισης των απαιτούμενων πιστώσεων.(...)Η προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού σε χρόνο που εκ προοιμίου καθιστά αναγκαία την απευθείας ανάθεση της σύμβασης συνιστά επίταση της διαπιστωμένης ήδη παθογένειας. Δοθέντος ότι το καταβαλλόμενο εν προκειμένω μίσθωμα αποτελεί αντιστάθμισμα για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας εντός μίας αγοράς όπως είναι αυτή των θαλασσίων ενδομεταφορών, η συντελούμενη κατ’ ουσίαν υποκατάσταση της απευθείας ανάθεσης στη θέση της ανοιχτής διαδικασίας, καθόσον μάλιστα δεν παρατίθενται τα στοιχεία, βάσει των οποίων υπολογίζεται το καταβαλλόμενο μίσθωμα, δεν επιτρέπει την επαλήθευση ότι με την καταβολή του τελευταίου δεν προσδίδεται πάντως οικονομικό πλεονέκτημα στον πάροχο της υπηρεσίας έναντι των λοιπών οικονομικών φορέων του κλάδου με συνέπεια την αλλοίωση των όρων του ανταγωνισμού(...)Μη νομίμως συνήφθη η από 15.7.2022 σύμβαση για την απευθείας ανάθεση 

Ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων παραχώρησης - Εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/23/ΕΕ του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης (ΕΕ L 94/1/28.3.2014) και άλλες διατάξεις.