Ερωτάται εάν είναι δυνατή η έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού της υπαγωγής αυθαιρεσιών σε ακίνητο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Επιμενίδου 2-4 και Εμμ. Βερνάδου 37, στην Παλιά Πόλη Ρεθύμνου, Π.Ε. Ρεθύμνου, στον ν. 4495/2017, δεδομένων των προβλεπομένων στο άρθρο 89 παρ. 1 και 2 περίπτωση ιδ του παραπάνω νόμου.(...)Δεδομένων των προβλέψεων του άρθρου 89 παρ. 1 και 2 περίπτωση ιδ του ν. 4495/2017, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 227 του ν. 4610/2019, δεν είναι δυνατή η έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού της υπαγωγής στον ν. 4495/2017 αυθαιρεσιών στο κτίριο που βρίσκεται επί των οδών Επιμενίδου 2-4 και Εμμ. Βερνάδου 37, εντός των ορίων της Παλιάς Πόλης Ρεθύμνου, το οποίο χρονολογείται, σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, στον 17ο αιώνα και άρα αποτελεί αρχαίο μνημείο κατά τα άρθρα 2 περ. βα και 6 παρ.1α του ν. 4858/2021 (ομόφωνα).

Αποπεράτωση κτιριακών υποδομών...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 3η σκέψη της παρούσας, οι ως περιγραφόμενες συμπληρωματικές εργασίες προέκυψαν το πρώτον κατά την εκτέλεση του έργου, κατόπιν υποδείξεων αφενός της ΔΕΔΔΗΕ, αφετέρου της Εφορείας Αρχαιοτήτων ... Ειδικότερα, η μεν τοποθέτηση του μετρητή σε τσιμεντοκολώνα υποδείχθηκε από τη ΔΕΔΔΗΕ, η δε υπογειοποίηση των καλωδίων έως το σημείο σύνδεσης του μετρητή από την Εφορεία Αρχαιοτήτων. Οι ως άνω, κατόπιν υποδείξεων εργασίες, στον περιβάλλοντα χώρο του κτηρίου επέφεραν και την ανάγκη εκτέλεσης των υπολοίπων εργασιών, οι οποίες αναφέρονται στον 1ο Α.Π.Ε. (ενδεικτικά εκσκαφές χανδάκων για την τοποθέτηση καλωδίων, προμήθεια σωλήνων προστασίας υπογείων καλωδίων, εργασίες καθαιρέσεως επιχρισμάτων και χρωματισμών). Ακολούθως, όλες οι αναφερόμενες στον 1ο Α.Π.Ε. εργασίες που αφορούν στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση συνάπτονται άμεσα με τα διαλαμβανόμενα στα ανωτέρω έγγραφα της ΔΕΔΔΗΕ και της Εφορείας Αρχαιοτήτων και πρόκειται να εκτελεσθούν σε συμμόρφωση με αυτά. Περαιτέρω, οι ως άνω εργασίες κατέστησαν αναγκαίες ένεκα της φύσης του αντικειμένου του έργου, το οποίο έχει χαρακτηρισθεί ως μνημείο λόγω του ιδιαίτερου κατασκευαστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζει, ενώ η εκτέλεσή τους είναι απαραίτητη για την ηλεκτροδότηση του κτηρίου, ήτοι για την άρτια ολοκλήρωση και τη λειτουργικότητά του. Τέλος, όλες οι ανωτέρω εργασίες ναι μεν δεν είχαν προβλεφθεί στην τεχνική περιγραφή και στον προϋπολογισμό του αρχικού έργου και συνεπώς χαρακτηρίζονται ως νέες εργασίες, ωστόσο ούτε ήταν δυνατόν να προβλεφθούν το μεν λόγω των επιγενόμενων υποδείξεων της ΔΕΔΔΗΕ και της Εφορείας Αρχαιοτήτων …, το δε της προαναφερθείσας φύσης του έργου ως μνημείου.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, διαπιστώνεται καταρχάς ότι η οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 3ο Α.Π.Ε. του έργου περιορίζεται στην παραδοχή ότι «δεν ήταν σε γνώση της Τεχνικής Υπηρεσίας και του Αναδόχου εξ αρχής» τα εκτεταμένα προβλήματα διάβρωσης και οξείδωσης του οπλισμού, ενανθράκωσης του σκυροδέματος, κατασκευαστικές αστοχίες κ.α., αποκαλύφθηκαν δε μετά από τις αποξηλώσεις των επενδύσεων του χώρου. Δεν παρατίθενται όμως τα αιφνίδια εκείνα πραγματικά γεγονότα που εμφιλοχώρησαν μετά τη σύνταξη των οικείων μελετών, ένεκα των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών για την επίλυση των όποιων προβλημάτων στατικής επάρκειας του κτηρίου, αφού η αποξήλωση επενδύσεων κατά την ανακατασκευή κτηρίων δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση κατά την έννοια του νόμου. Αντίθετα, συνεκτιμώντας το μεν ότι  η οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 3ο Α.Π.Ε. ουδεμία αιτιολογία διαλαμβάνει ως προς τη δυνατότητα ή μη πρόβλεψης, σύμφωνα με τους κανόνες της τεχνικής, των προβλημάτων που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή περί στατικής επάρκειας του κτηρίου πριν από τη δημοπράτηση του έργου, το δε ότι κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας τα όποια προβλήματα στατικής επάρκειας του κτηρίου, τα οποία μάλιστα φέρεται ότι ανέκυψαν μετά την εκπνοή της αρχικής προθεσμίας περαίωσης της αρχικής σύμβασης, συναρτώνται με το χρόνο ανέγερσης του κτίσματος (δεκαετία του 1960) αλλά και τις μεταγενέστερες επεμβάσεις, που έχει υποστεί το κτήριο στο παρελθόν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η αποκάλυψη προβλημάτων διάβρωσης και οξείδωσης του οπλισμού και ενανθράκωσης του σκυροδέματος μετά την αποξήλωση των επενδύσεων ανάγεται σε προφανή σφάλματα και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. Άλλωστε, ενισχύεται η παραδοχή αυτή εκ του ότι για τη νέα μεταλλική κατασκευή του εξώστη δεν προκύπτει με σαφήνεια ότι είχε εκπονηθεί από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου στατική μελέτη πριν από τη δημοπράτηση του έργου (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 123/2019, 1889/2016). Συνεπώς, δεν αιτιολογείται ότι, μολονότι η μελέτη, με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, συνέτρεξαν απρόβλεπτες περιστάσεις, που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, και ως εκ τούτου κρίνεται ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των ανωτέρω συμπληρωματικών εργασιών.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/975/2019

Δημόσια Έργα:Ζητείται η ανάκληση της 32/2021 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Αποκατάσταση Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Διλόφου Βοΐου».(....)Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 4 της παρούσας, ως προς τον πρώτο διακωλυτικό λόγο, το Δικαστήριο, δοθέντος του ότι το δημοπρατηθέν έργο αφορά σε εργασίες αποκατάστασης του χαρακτηρισθέντος ως μνημείου "Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Διλόφου Βοΐου", κρίνει ότι απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας έκδοσης σχετικής οικοδομικής άδειας από την ήδη συσταθείσα ΥΔΟΜ της Εκκλησίας της Ελλάδος, στη χωρική δικαιοδοσία της οποίας ανήκει ο ανωτέρω ναός, κατά τα οριζόμενα στις ειδικές διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 και 7 του ν. 4495/2017, αφού προηγουμένως εξασφαλιστεί η προέγκριση της σχετικής οικοδομικής άδειας από την ΥΔΟΜ του Δήμου Βοΐου, όπως ορθώς κρίθηκε και με την προσβαλλόμενη Πράξη (βλ. σχετ.  το 20410/27.10.2021 έγγραφο της ΥΔΟΜ του Δήμου Βοΐου και το 209/αριθ. διεκπ. 109/26.10.2021 έγγραφο του Προϊσταμένου του Τμήματος Αδειών της ΥΔΟΜ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, με τα οποία επιβεβαιώνεται η παραπάνω κρίση). Ωστόσο, το ζήτημα αυτό ως αναγόμενο στις υποχρεώσεις του αναδόχου κατά το στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως (βλ άρθρο 12 παρ. 4 του συμβατικού τεύχους Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων σελ. 22 και 23) δεν συνιστά διακωλυτικό λόγο για την υπογραφή του σχεδίου συμβάσεως (πρβλ. VI Τμ. 1071/2016).Ως προς τον δεύτερο διακωλυτικό λόγο, το Δικαστήριο κρίνει ότι, κατά παράβαση της διαγραφόμενης στις διατάξεις των άρθρων 10 και 40 του ν. 3028/2002 διαδικασίας, η Περιφέρεια προέβη στη δημοπράτηση του έργου της αποκατάστασης του ως άνω χαρακτηρισμένου ως μνημείου Ιερού Ναού, χωρίς την προηγούμενη έγκριση από την αρμόδια ΔΑΒΜΜ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού των εργασιών που περιλαμβάνονται στην τελική μελέτη του έργου, όπως αυτή αναμορφώθηκε μετά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης (έτος 2012) προκειμένου να αντιμετωπισθεί το προαναφερόμενο γεωλογικό φαινόμενο, το οποίο επισυνέβη σε μεταγενέστερο χρόνο (2013) και εξέθεσε το μνημείο σε μεγαλύτερες φθορές επιβάλλοντας είτε την αύξηση των ήδη προβλεπόμενων με την αρχική μελέτη εργασιών είτε την ένταξη νέων για την συνολική αποκατάσταση και ενίσχυση των θεμελίων του Ιερού Ναού και του περιβάλλοντος αυτόν χώρου. Απορρίπτει την από 29.9.2021 προσφυγή του  Ο.Τ.Α. Β΄ βαθμού  (ν.π.δ.δ.) με την επωνυμία «Περιφέρεια …».Αποφαίνεται ότι το σχέδιο σύμβασης για την εκτέλεση του έργου με τίτλο έργου «Αποκατάσταση Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Διλόφου Βοΐου» δεν πρέπει να υπογραφεί.