Δεν επιτρέπεται η κατάτμηση μιας προμήθειας όμοιων ή ομοειδών ειδών σε περισσότερες προμήθειες μικρότερων ποσοτήτων προς αποφυγή διεξαγωγής τακτικού διαγωνισμού, ανεξάρτητα αν αυτό γίνεται εσκεμμένα ή όχι. Έννοια ομοειδών ειδών. Περιπτωσιολογία. Δεν υπάρχει κατάτμηση όταν τα προς προμήθεια είδη είναι κατά κατηγορίες εντελώς ετερόκλητα μεταξύ τους και τα παράγουν διαφορετικοί παραγωγοί και τα εμπορεύονται διαφορετικοί έμποροι:

Κατάτμηση δαπάνης. Προμήθεια ομοίων ανα κατηγορία αγαθών με επιμερισμό των ποσοτήτων αυτών και κατάτμηση της συνολικά απαιτούμενης (ανά κατηγορία αγαθών) δαπάνης, με συνέπεια η προμήθεια να πραγματοποιηθεί με απευθείας ανάθεση αυτή του προχείρου ή τακτικού διαγωνισμού. Υπέρβαση του ανωτάτου ορίου των 15.000 Ε (αρθ.2 παρ.12 & 13 ν.2286/1995 και Υ.Α. Π1/7446/02). Μη νόμιμη.

Δαπάνη συνολικού ποσού που υπερέβαινε το όριο κάτω από το οποίο επιτρέπεται να εκτελεσθούν οι εν λόγω εργασίες με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.Μη νόμιμος ο επιμερισμός (κατάτμηση) της απαιτούμενης συνολικής ποσότητας των ζητούμενων όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία απευθείας ανάθεση των αντίστοιχων τμηματικών προμηθειών, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, να μην τηρηθεί η οριζόμενη από αυτές διαδικασία του ενιαίου τακτικού ή πρόχειρου διαγωνισμού.

Δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός της απαιτούμενης συνολικής ποσότητας των ζητούμενων όμοιων ή ομοειδών αγαθών του αυτού φορέα σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή σε μερικότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία απ’ ευθείας ανάθεση των αντίστοιχων τμηματικών προμηθειών, εντός του αυτού έτους, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής δαπάνης, καθόσον όπως πάγια δέχεται το Δικαστήριο τούτο, με τον τρόπο αυτό επιχειρείται κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, να μην τηρηθεί η οριζόμενη απ’ αυτές διαδικασία της διενέργειας ενιαίου τακτικού ή πρόχειρου, κατά περίπτωση, διαγωνισμού

Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα ανάθεσής της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Συνεπώς, δεν είναι νόμιμος, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες, με σκοπό την απευθείας ανάθεση των μερικότερων αυτών προμηθειών με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, αντί της διενέργειας μιας ενιαίας για τα είδη αυτά προμήθειας, γιατί με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τήρησης της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας του διαγωνισμού (βλ. πράξ. VΙΙ Τμ. 62/2012, 76/2011, πράξ. Κλιμακίου τούτου 34, 64/2012).

Προμήθειες.(...)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων (ΠΔ 60/2007)  συνάγεται, μεταξύ  άλλων, ότι η σύναψη από τις αναθέτουσες αρχές συμβάσεων ανάθεσης προμηθειών καταλαμβάνεται από τις ρυθμίσεις της Οδηγίας 2004/18, όπως  αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το π.δ. 60/2007, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών υπερβαίνει το ποσό των  200.000,00 ευρώ  (μη  συμπεριλαμβανομένου  του  Φ.Π.Α.).  Προκειμένου  δε  να  διαπιστωθεί  το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας αγαθών και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του οικείου φορέα σε αγαθά που, κατά  τα  διδάγματα  της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή  μερικότερες  όμοιες  ή  ομοειδείς  κατηγορίες  και  στη  συνέχεια  η απευθείας ανάθεση ή διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής  ποσότητας,  γιατί  με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τηρήσεως της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας της διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας για τα ενιαία είδη αυτής (βλ. 12, 25 και 246/2009, 173/2010 και 391/2010, 62/2012). Κατ’ εξαίρεση, στην περίπτωση όπου μια προμήθεια χωρίζεται σε τμήματα, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να παρεκκλίνουν από τις διατάξεις του π.δ. 60/2007, για τα τμήματα τα οποία έχουν εκτιμώμενη αξία μικρότερη των ογδόντα χιλιάδων ευρώ (80.000,00 ευρώ) και υπό τον όρο ότι το συνολικό ποσό αυτών δεν υπερβαίνει το 20% της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων.

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ.(Κατατμηση) (..)  για την εκτέλεση εργασιών επισκευής και συντηρήσεως των κτιριακών εγκαταστάσεων ...(..) V. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι προπαρατεθείσες δαπάνες αφορούν την εκτέλεση ομοίων ή ομοειδών εργασιών, ήτοι εργασιών που αφορούν τη συντήρηση, ανακαίνιση και επισκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων του Νοσοκομείου. Το ποσό, δε, των απευθείας αναθέσεων του Νοσοκομείου προς τη φερόμενη ως δικαιούχο και μόνο, για την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών, ανέρχεται τουλάχιστον στα 21.200 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ενώ, συνυπολογιζομένων και των ανωτέρω ενδεικτικώς αναφερομένων απευθείας αναθέσεων ομοίων ή ομοειδών εργασιών και σε άλλους αναδόχους, η συνολική αξία των εν λόγω αναθέσεων υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ. ...Συνεπώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα κατ’ εκτίμηση του πρώτου λόγου διαφωνίας, οι εν λόγω αναθέσεις διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών υπηρεσιών, δυναμένων να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους αναδόχους μέσω της διενέργειας δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού...VI. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια ειδών παντοπωλείου(…)Η προμήθεια κάθε είδους αγαθών από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως α΄ βαθμού και τα ΝΠΔΔ αυτών διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου ανοικτού μειοδοτικού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων αυτών με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας προσφοράς. Κατ' εξαίρεση, είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσόν των 60.000,00 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., ή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (διαπραγμάτευση), όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.. Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ' επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση ή η διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων, των μερικότερων αυτών προμηθειών με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, γιατί με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η αποφυγή τηρήσεως της οριζόμενης από αυτές διαδικασίας της διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας για τα ενιαία είδη αυτής (βλ. πράξ. ΙV Τμ.. 93/1999, 12/2001, 26, 47 και 212/2003, 17 και 75/2004, VΙΙ Τμ. 18, 22, 82/2006, 279/2006, 111/2007, 262/2008, 12, 25 και 246/2009, 173, 243, 389, 391/2010).(…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον, σύμφωνα και με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, τα ως άνω προμηθευθέντα είδη αρτοποιείου και παντοπωλείου αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, τα οποία εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) «τρόφιμα» και αφορούν, στο σύνολό τους, στις ανάγκες του παιδικού σταθμού ....... Η δε συνολική δαπάνη για την προμήθειά τους, συνυπολογιζομένων και των λοιπών ανατεθεισών προμηθειών των ομοειδών κατηγοριών τροφίμων ειδών κρεοπωλείου και οπωρολαχανικών, ανερχόμενη στο ποσό των 28.578,81 ευρώ (με Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση. (…)

Οι προμήθειες κάθε είδους αγαθών ανατίθενται κατά τις διατάξεις περί προμηθειών του Δημοσίου και εκτελούνται σύμφωνα με τον Ενιαίο Κανονισμό Προμηθειών .Ειδικότερα, οι προμήθειες των Ο.Τ.Α. διενεργούνται, κατά κανόνα, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων των Ο.Τ.Α. με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας για αυτούς προσφοράς. Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 60.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. ή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (διαπραγμάτευση), όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α. Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό, στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η αποφυγή τήρησης της οριζόμενης από τις οικείες διατάξεις διαδικασίας διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου ή πρόχειρου διαγωνισμού προμήθειας για τα είδη αυτής (βλ. πράξεις VΙΙ Τμ. 262/2008, 12, 25 και 246/2009, 173, 391/2010, 62/2012 κ.ά.).

Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι προέχων χαρακτήρας στις σχετικές ως άνω μικτές συμβάσεις προμήθειας ανταλλακτικών οχημάτων διαφόρων κατηγοριών και παροχής υπηρεσιών για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου ......, είναι, βάσει της οικονομικής τους αξίας, αυτός της σύμβασης προμήθειας, οι τελευταίες μη νομίμως ανατέθηκαν χωριστά, μετά από κατάτμηση της συνολικής εντελλόμενης με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνης ύψους 27.743,30 ευρώ, χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού κατά παράβαση των σχετικώς αξιουμένων από τις εφαρμοστέες ως άνω διατάξεις, καθόσον η αξία της προμήθειας των, κατά τα ανωτέρω, όμοιων ή ομοειδών αγαθών υπερέβαινε το μέγιστο επιτρεπόμενο για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος από τον Επίτροπο ισχυρισμός, ότι δεν τηρήθηκε εν προκειμένω ούτε η οριζόμενη από τις οικείες διατάξεις διαδικασία διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας, αφού, όπως προκύπτει από το Ημερολόγιο Ενταλμάτων για τη χρονική περίοδο 1.1.2012 έως 31.12.2012 της Οικονομικής Υπηρεσίας του Δήμου ......, η συνολική δαπάνη για την προμήθεια ανταλλακτικών των οχημάτων του Δήμου κατά το έτος 2012 ανήλθε σε 36.226,59 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., η οποία, προστιθέμενη με το προαναφερόμενο ποσό των 27.743,30 ευρώ, υπερβαίνει το όριο των 60.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, είναι απορριπτέος προεχόντως ως αναπόδεικτος, καθόσον δεν προσκομίζονται τα λοιπά δικαιολογητικά των απαριθμούμενων στο Ημερολόγιο της Οικονομικής Υπηρεσίας του Δήμου χρηματικών ενταλμάτων (αποφάσεις ανάθεσης, πρωτόκολλα παραλαβής, τιμολόγια – δελτία αποστολής κ.λπ.). Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα είναι μη νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια τροφιμων-Κατάτμηση.(..)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο ανέθεσε τις ανωτέρω προμήθειες με την ως άνω  διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, μετά από κατ’ επανάληψη κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών αγαθών και  κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, στο πεδίο εφαρμογής των οποίων εμπίπτουν οι επίμαχες αναθέσεις, εφόσον η ετήσια επιβάρυνση του προϋπολογισμού (..)  Ως εκ τούτου, τα όργανα του Νοσοκομείου δεν δύνανται να επικαλεσθούν τις ενέργειες ή παραλείψεις τρίτων δημοσίων φορέων, προκειμένου να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού...(..) Εξάλλου, οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν δυνάμει του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015, προεχόντως διότι, ενώ η διάταξη αυτή θέτει, μεταξύ άλλων, ως προϋπόθεση τα σχετικά είδη να μην έχουν παραδοθεί σε εκτέλεση σχετικώς συναφθείσας σύμβασης, εν προκειμένω έχουν υπογραφεί οι προαναφερόμενες συμβάσεις, σε εκτέλεση των οποίων το Νοσοκομείο προμηθεύθηκε τα επίμαχα είδη διατροφής(..) Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα ( ...) δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.