ΘΕΜΑ:. Διευκρινίσεις σχετικά με την ορθή εφαρμογή της ΚΥΑ 45116/02-02-2011 (ΦΕΚ Β΄354/2011) «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις» μετά την έκδοση του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/21-09-2011). ΑΔΑ: 45ΒΜ0-Π8Β

Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 145116/2011 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων (Β΄ 354) και συναφείς διατάξεις».

‘Διάθεση υγρών αποβλήτων πτηνο – κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων’ ΑΔΑ:6Φ6Π4653Π8-ΜΒ7

Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις.

(Διορθ.Σφαλμ. Στο ΦΕΚ-3270 Β/6-12-2012 ΤΡΟΠΟΠΟΙΉΘΗΚΕ με την 191002/2013 (ΦΕΚ 2220 Β/9-9-2013) κυα καιμε την  100079/2015 (ΦΕΚ 135 Β/22-01-2015) κυα )

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των Οδηγιών 2002/95 "σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού" και 2002/96 "σχετικά με τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού" του Συμβουλίου της 27ης Ιανουαρίου 2003".

Τροποποιήθηκε από Π.Δ. 15/2006, ΦΕΚ-12 Α’,Π.Δ. 114/2013, ΦΕΚ-147 Α/17-6-2013 και από την 133480/2011 (ΦΕΚ 2711 Β/15-11-2011) ΥΑ

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:«Καθαρισμός κοινοχρήστων χώρων». Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι προαναφερθείσες εργασίες καθαρισμού του οικοπέδου στη θέση «Οχυρό» δεν συνιστούν υπηρεσίες συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων και ανακυκλώσιμων υλικών ούτε υπηρεσίες καθαριότητας κοινόχρηστων χώρων και δημοτικών κτιρίων, αλλά υπηρεσίες διαμόρφωσης συγκεκριμένου κοινόχρηστου χώρου. Τούτο δε, διότι από τα συμβατικά τεύχη προκύπτει ότι το αντικείμενο της σύμβασης αναφορικά με τις εργασίες στο συγκεκριμένο ακίνητο συνίσταται στην απομάκρυνση βλαστικών παραγώγων, ήτοι υπολειμμάτων από κλαδέματα δένδρων και φυτών, επομένως, ως τέτοιο, συμπεριλαμβάνεται στις εργασίες συντήρησης χώρων πρασίνου, ενώ η συλλογή και μεταφορά των υπολειμμάτων σε αδειοδοτημένο χώρο απόρριψης δεν εμπίπτει στην έννοια της συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων και ανακυκλώσιμων υλικών, αλλά της συλλογής και μεταφοράς βιοαποδομήσιμων υλικών και ως εκ τούτου δεν εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της διάταξης του άρθρου 61 παρ. 1 του ν. 3979/2011. Συνεπώς, νομίμως οι ως άνω υπηρεσίες ανατέθηκαν απευθείας (ως εκ του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης αυτών), χωρίς να προηγηθεί η έκδοση ειδικά αιτιολογημένης απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που να εξειδικεύει τους όρους της σύμβασης και να αποδεικνύει την αδυναμία εκτέλεσης αυτών από το προσωπικό του Δήμου. Αντιθέτως, μη νομίμως ο Δήμος προέβη στην ανάθεση των εργασιών της απομάκρυνσης των αδρανών υλικών (μπάζων και χονδρόκοκκων υλικών) από το ακίνητο πλησίον του ρέματος «Μέγα Ρέμα Ραφήνας» χωρίς να προηγηθεί η λήψη απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου κατ' εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης, καθόσον τα εν λόγω υλικά εμπίπτουν στην έννοια των στερεών αποβλήτων που προέρχονται «από κατασκευές και κατεδαφίσεις», όπως προσδιορίζονται στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων και στην Η.Π. 50910/2727/2003 κοινή υπουργική απόφαση, η οποία εξάλλου επιφορτίζει τους πρωτοβάθμιους Ο.Τ.Α. με την αρμοδιότητα συλλογής του συνόλου των στερεών αποβλήτων (άρα και εκείνων που προέρχονται από κατασκευές και κατεδαφίσεις). Ο ισχυρισμός του Δήμου….-…., σύμφωνα με τον οποίο τα αδρανή υλικά δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 61 του ν. 3979/2011, αφού δεν αποτελούν οικιακά απόβλητα, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι όπως προκύπτει από το γράμμα της εν λόγω διάταξης, αυτή δεν αφορά μόνο στα οικιακά απόβλητα, αλλά σε οποιαδήποτε κατηγορία στερεών αποβλήτων, μία εκ των οποίων είναι τα απόβλητα «από κατασκευές και κατεδαφίσεις». Εξάλλου, αλυσιτελώς ο Δήμος προβάλλει ότι προέβη σε ανάθεση της συγκεκριμένης εργασίας διότι δεν νομιμοποιείται να απομακρύνει ο ίδιος αδρανή υλικά, καθόσον ο ισχυρισμός αυτός και αληθής υποτιθέμενος  θα συνεπήγετο την απαγόρευση όχι μόνο της μεταφοράς των αδρανών υλικών με ίδια μέσα του Δήμου, αλλά και της ανάθεσης από αυτόν της σχετικής υπηρεσίας σε τρίτο. Εντούτοις, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι στη συνταχθείσα για τις συγκεκριμένες εργασίες μελέτη αναφέρονται διεξοδικά οι λόγοι, για τους οποίους ο Δήμος υποχρεούτο μεν να εκτελέσει αυτές πάραυτα, εντούτοις αδυνατούσε να το πράξει με ίδια μέσα, αλλά έπρεπε να προχωρήσει στην ανάθεσή τους σε τρίτο, κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, όπως άλλωστε καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι, έστω όψιμα, το ζήτημα  ετέθη υπόψη του Δημοτικού Συμβουλίου, το οποίο συντάχθηκε με την απόφαση ανάθεσης των επίμαχων εργασιών. 

Λειτουργία χώρου υγειονομικής ταφής αποβλήτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. ... και της ένωσης προσώπων «.... Α.Ε.», αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του Κλιμακίου, υπό τις εξής προϋποθέσεις:α) Ότι πριν από την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης θα εκδοθούν από τα αρμόδια όργανα αποφάσεις ανανέωσης – τροποποίησης της Α.Ε.Π.Ο. και της άδειας διάθεσης αστικών αποβλήτων για το Χ.Υ.Τ.Α. ... (βλ. άρθρα 5 του ν. 4014/2011 - Α΄ 209, και 8 της Κ.Υ.Α. 50910/2727/22.12.2003 - Β΄ 1909).β) Ότι θα διορθωθεί, στο άρθρο 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το ποσό του τιμήματος εξαγοράς του εξοπλισμού μετά τη λήξη της χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτού, από το εσφαλμένως αναγραφόμενο «12.000,00 ευρώ» στο ορθό «11.000,00 ευρώ», σύμφωνα με την οικονομική προσφορά της αναδόχου.γ) Τέλος, επισημαίνεται ότι ο όρος που αναφέρεται στην τεχνική έκθεση της μελέτης των υπό ανάθεση υπηρεσιών – η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 36 αυτής – με τον οποίο ορίζεται ότι: «Απόβλητα που προέρχονται από άλλους φορείς (εκτός από τον Δήμο ... ή τρίτους) μπορούν να γίνουν δεκτά μόνο μετά από σχετική έγκριση της αναθέτουσας αρχής. Ο Πάροχος αποζημιώνεται αντίστοιχα με τη συμβατική τιμή που θα προκύψει από τον διαγωνισμό που θα προκηρυχθεί βάσει της παρούσας μελέτης παροχής υπηρεσιών», κατά την κρίση του Κλιμακίου, παρίσταται αόριστος και ασαφής, δεδομένου ότι δεν προσδιορίζεται με αυτόν σε ποια περίπτωση και υπό ποιες προϋποθέσεις η ανάδοχος θα δέχεται απόβλητα από φορείς έτερους πλην του Δήμου Δίου – Ολύμπου, ο οποίος εξυπηρετείται από το Χ.Υ.Τ.Α. ..., έχοντας ταυτόχρονα δικαίωμα να απαιτήσει αποζημίωση, η οποία δεν προσδιορίζεται εάν θα είναι καθ’ υπέρβαση ή εντός της συμβατικής αμοιβής, ενώ σε κάθε περίπτωση ο όρος αυτός δύναται να αποβεί σε βάρος των αναγκών, για την εξυπηρέτηση των οποίων συντάχθηκε η σχετική μελέτη και διενεργήθηκε ο διαγωνισμός, καθόσον θα οδηγήσει ενδεχομένως στη μη εξυπηρέτησή τους λόγω έλλειψης χώρου ή πρόωρης ανάλωσης της συμβατικής αμοιβής. Ως εκ τούτου, ο όρος αυτός κρίνεται ως μη νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί (βλ. Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. Πράξη 290/2016).

Αποκατάσταση περιοχών από παράνομες αποθέσεις αποβλήτων και σκουπιδομπάζων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα κρίνει ότι : Α) Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία υπήρχε στα στοιχεία του φακέλου και καταδεικνύει την αδυναμία του Δήμου … να εκτελέσει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες με ίδια μέσα, δεν ήταν απαραίτητη εν προκειμένω διότι η τελευταία δημοσίευση της διακηρύξεως του διαγωνισμού έλαβε χώρα στις 1.6.2011, δηλαδή σε χρόνο προγενέστερο της ισχύος του Ν. 3979/2011 (16.6.2011) και ως εκ τούτου η κρινόμενη διαγωνιστική διαδικασία δεν διέπεται από τις διατάξεις του. Όμως, τόσο από την απόφαση αυτή όσο και από την οικεία Μελέτη – Τεχνική Έκθεση προκύπτει ότι η περισυλλογή, η αποκομιδή και η διάθεση των απορριμμάτων και λοιπών αποβλήτων που έχουν σωρευθεί από μακρού χρόνου, στις περιοχές …, Ρέμα … και … του Δήμου … και σε πολλές περιπτώσεις έχουν ενσωματωθεί με το περιβάλλον, χωρίς να μπορεί να προσδιορισθεί επακριβώς ούτε το είδος αυτών ούτε η ποσότητά τους, συνιστούν ειδικής φύσεως υπηρεσία, η οποία απαιτεί εξειδικευμένη γνώση στο χειρισμό μηχανημάτων, τα οποία ούτως ή άλλως δεν διαθέτει ο Δήμος. Ως εκ τούτου και επειδή δεν πρόκειται περί των συνηθισμένων οικιακών ή άλλων απορριμμάτων, με την αποκομιδή και τη διάθεση των οποίων είναι επιφορτισμένοι οι υπάλληλοι της Υπηρεσίας Καθαριότητας, αλλά για απόβλητα και απορρίμματα κάθε είδους, των οποίων η ποσότητα παραμένει απροσδιόριστη, και πάντως υπερβαίνει κατά πολύ την ετήσια ποσότητα των συλλεγόμενων και μεταφερόμενων αστικών απορριμμάτων, οι υπηρεσίες συλλογής και διαθέσεως των πάσης φύσεως αποβλήτων που έχουν παρανόμως εναποτεθεί στις ως άνω περιοχές, δεν ανάγονται στα καθήκοντα του προσωπικού της Υπηρεσίας Καθαριότητας. Κατά συνέπεια νομίμως προέβη ο Δήμος … στη διαδικασία διενέργειας δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου με εξειδικευμένη εμπειρία, κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή (φορτηγά οχήματα, εκσκαφείς κ.κπ.) και αναγκαίο προσωπικό για την αποκομιδή και διάθεση των πάσης φύσεως απορριμμάτων και αποβλήτων. B) Οι ανατιθέμενες υπηρεσίες παρουσιάζουν ιδιαιτερότητα ως προς το ότι δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί εκ των προτέρων η ακριβής ποσότητα των συλλεγόμενων και μεταφερόμενων απορριμμάτων καθώς και το είδος αυτών διότι προέρχονται από παράνομη εναπόθεση κάθε είδους αποβλήτων, τα οποία στην οικεία Μελέτη – Τεχνική Έκθεση προσδιορίζονται ως «σκουπιδομπάζα». Καθορίζονται, δηλαδή οι περιοχές στις οποίες θα λάβει χώρα η περισυλλογή, πλην όμως δεν μπορεί να ορισθεί ο νόμιμος χώρος εναποθέσεως αυτών, καθόσον δεν μπορεί εκ των προτέρων να συγκεκριμενοποιηθεί το είδος των απορριμμάτων που θα συλλεχθούν ώστε να υπάρχει δυνατότητα αναφοράς στα συμβατικά τεύχη των νομίμως λειτουργούντων χώρων που μπορούν να διατεθούν. Άρα, ο προσδιορισμός του χώρου παροχής των επίμαχων υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων, ο οποίος απαιτείται από τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου, εξαντλείται εν προκειμένω στον προσδιορισμό των περιοχών στις οποίες θα λάβουν χώρα οι συγκεκριμένες υπηρεσίες συλλογής αυτών (περιοχές …, Ρέμα … και …) και όχι στο χώρο υποδοχής, καθόσον τούτο επιβάλλεται από τη φύση των συγκεκριμένων υπηρεσιών. Περαιτέρω, το αντικείμενο του κρινόμενου διαγωνισμού περιλαμβάνει την από τον ανάδοχο αποκομιδή και διάθεση των αποβλήτων σε νόμιμο χώρο διαθέσεως, με κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή και ο μη προσδιορισμός του χώρου υποδοχής των απορριμμάτων δεν συνεπάγεται ασάφεια της διακηρύξεως, διότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη κοστολογείται με βάση τις ώρες απασχολήσεως των μηχανημάτων όπως αυτές καταγράφονται στις καρτέλες ωρομετρήσεως (ωρομίσθια μηχανημάτων) και τις ώρες εργασίας του προσωπικού του αναδόχου (βλ. άρθρα 14 και 15 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων). Κατά συνέπεια η μη αναγραφή στη διακήρυξη και στα οικεία συμβατικά τεύχη συγκεκριμένου χώρου διαθέσεως των αποβλήτων δεν καθιστά το αντικείμενο αυτής αόριστο ούτε οδηγεί σε νόθευση της διαφάνειας και του ανταγωνισμού διότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη τεκμηριώνεται πλήρως και επαφίεται σε κάθε συμμετέχοντα να επιλέξει οποιοδήποτε χώρο νόμιμης εναποθέσεως επιθυμεί (ανάλογα με το είδος των συλλεχθέντων αποβλήτων), χωρίς οιαδήποτε αξιολόγηση της προσφοράς του ως προς το σημείο αυτό, με μόνο κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή. Ως εκ τούτου η διακήρυξη και το οικείο σχέδιο συμβάσεως προσδιορίζουν με πληρότητα το αντικείμενο των ζητούμενων υπηρεσιών και δεν καταλείπεται οιαδήποτε ασάφεια ως προς τις υποχρεώσεις του αναδόχου (πρβλ. Απόφαση VI Τμήματος 2754/2011).

Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών:...επιδιώκεται η ανάκληση της 5/2018 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρώτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια ήρθη, ενόψει της προσκόμισης από τους αιτούντες α) μελέτης και αναλυτικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, που εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκαν στον Επίτροπο και όπου αναφέρονται με σαφήνεια και πληρότητα τα επιμέρους κόστη, ήτοι το κόστος απασχόλησης του προσωπικού βάσει ειδικότητας, το κόστος λειτουργίας οχημάτων, καθώς και το διαχειριστικό κόστος της σύμβασης για τη μερική απασχόληση ενός επόπτη για την επίβλεψη προσωπικού και δρομολογίων καθώς και τα λοιπά κόστη παρακολούθησης για την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, από το άθροισμα των οποίων προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης και β) της 70/2017 απόφασης του Δ.Σ. του ΦΟ.Δ.Σ.Α, η οποία εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκε στον Επίτροπο και με την οποία εγκρίνεται η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης με το Δήμο..Ακολούθως, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως ανατίθενται από τον ως άνω Δήμο στο ΦΟ.Δ.Σ.Α. οι εργασίες αποκομιδής προϊόντων κλαδεμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών, καθόσον, όπως προκύπτει από τα άρθρα 2 και 17 (Παράρτημα ΙΒ κωδικοί αριθμοί 02 και 15) της κ.υ.α. 50910/2727/2003, τα απόβλητα από γεωργία και κηπευτική καθώς και τα ανακυκλώσιμα υλικά συμπεριλαμβάνονται στα στερεά απόβλητα(..)Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση παρίσταται μη νόμιμη όσον αφορά στην ανατιθέμενη εργασία της πλύσης κάδων και στην προμήθεια σακουλών για τους βυθιζόμενους κάδους, καθόσον δεν συμπεριλαμβάνονται στις εργασίες της συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων που δύνανται να μεταβιβασθούν με προγραμματική σύμβαση στο ΦΟ.Δ.Σ.Α, απορριπτομένου ως αβασίμου του προβαλλόμενου ισχυρισμού των αιτούντων ότι είναι απολύτως συναφείς και αναπόσπαστες με την αποκομιδή απορριμμάτων, δοθέντος ότι είναι δυνατόν αμφότερες να υλοποιηθούν διακριτά και ως εκ τούτου δεν είναι παρεπόμενες της αποκομιδής.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται διακωλυτικοί της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης λόγοι, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και οι υπό κρίση αιτήσεις ανάκλησης πρέπει να απορριφθούν.

ΑΝΑΘΕΩΡΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/1353/2018​