Διαχωρισμός Εθνικής Σιδηροδρομικής Υποδομής.

Κάλυψη κόστους παροχής Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας.

Διάθεση διαδικτυακών υπηρεσιών στο πληροφοριακό σύστημα «Εθνική Πύλη ΕΚΟΜΕ» του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας ΑΕ μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Τροποποίηση της υπό στοιχεία Ε2041/217/25-2-1973 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών «Διενέργεια ερεύνης προς καθορισμόν πρώτων κ.λπ. υλών χρησιμοποιουμένων κατ’ έτος, υπό της ΑΕ «ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» δια την κατασκευήν προϊόντων, εξαγομένων εις την αλλοδαπήν ή διατιθεμένων εις το εσωτερικόν», ως προς την ανασυγκρότηση της Επιτροπής της παρ. 1 αυτής.

Τροποποίηση της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ 81/16.04.2019 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός του τρόπου, των όρων, των προϋποθέσεων και της διαδικασίας για την καταβολή και πιστοποίηση της πληρωμής τελών, παγίων και αναλογικών, υπέρ του Φορέα “Ελληνικό Κτηματολόγιο” στα Κτηματολογικά Γραφεία και στα Υποκαταστήματα κατά το ν. 4512/2018 (Α’ 5)» (Β’ 1397).

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΩΝ (...)Λαμβάνοντας υπόψη τα προπαρατεθέντα πραγματικά δεδομένα και όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη νομική σκέψη 7, το Δικαστήριο κρίνει ότι κατά λογική και τεχνική αναγκαιότητα οι εργασίες υποδομής και επιδομής πραγματοποιούνται διαδοχικά κατά την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, κατατείνοντας εν τέλει στην ολοκλήρωση μιας λειτουργικής σιδηροδρομικής γραμμής. Επίσης, για οικονομικούς, διοικητικούς ή άλλης φύσεως λόγους, δύνανται να αποτελέσουν αντικείμενο δύο διαφορετικών, χρονικά αποκλινουσών, αυτοτελών διαδικασιών ανάθεσης με προϋπολογισμό χρηματοδοτούμενο από διαφορετική πηγή ενωσιακής ή μη συγχρηματοδότησης, και ευρεία συμμετοχή προσφερόντων σε κάθε μία από αυτές, όπως συνέβη εν προκειμένω. Στην κρινόμενη περίπτωση, πρέπει να γίνει δεκτό, ότι λόγω της αυτοτέλειας εκάστης διαγωνιστικής διαδικασίας, η ενοποίηση των εργασιών που αποτέλεσαν το αντικείμενο εκάστης εξ αυτών με την επιγενόμενη επιχειρούμενη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση από την ανάδοχο της τρέχουσας σύμβασης επιδομής του υπολειπόμενου τμήματος (μήκους 7 χιλιομέτρων) των εργασιών της διαλυθείσας σύμβασης υποδομής, με χρήση κονδυλίων του προϋπολογισμού της διαλυθείσας σύμβασης επιδομής, δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στην περ. β΄ της παρ. 1 των άρθρων 337 και 156 του ν. 4412/2016.	Περαιτέρω, η εκ μέρους της αναθέτουσας επίκληση διαφόρων κινδύνων (από πλημμυρικά φαινόμενα, από την απαξίωση του έργου κ.λπ.) στο ημιτελές τμήμα των έργων υποδομής δεν ασκεί επιρροή επί της νομιμότητας της επίδικης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι δεν μπορεί να εκτιμηθεί σε σχέση με την αναγκαιότητα σύναψης αυτής κατ΄εφαρμογή της παρ. 1 περ. β΄ των άρθρων 337 και 158 του ν. 4412/2016. Τέλος, ο επικουρικώς προβαλλόμενος από την προσφεύγουσα λόγος περί συγγνωστής πλάνης αυτής ως προς τη νομιμότητα της επιλογής της ελεγχόμενης ανάθεσης, είναι απορριπτέος ως απαραδέκτως προβαλλόμενος, καθόσον, κατά τα παγίως γενόμενα δεκτά, η παραδοχή του θα έθιγε τον αντικειμενικό χαρακτήρα και θα αλλοίωνε την πρακτική αποτελεσματικότητα του προσυμβατικού ελέγχου. Βάσει των ανωτέρω σκέψεων, η κρίση του Κλιμακίου παρίσταται ορθή και η κρινόμενη προσφυγή μετά της υπέρ αυτής ασκηθείσας παρέμβασης πρέπει να απορριφθούν. 	Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την με Α.Β.Δ. 6255/9.10.2024 προσφυγή της ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Διατάσσει την επιστροφή στην προσφεύγουσα του αχρεωστήτως καταβληθέντος παραβόλου.Δεν ανακαλεί, κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό, την 415/2024 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας  κτηριακών εγκαταστάσεων περιβάλλοντος χώρου:	1. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η νέα ως άνω τροποποίηση της Δ24/20 σύμβασης, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας, κατά το μέρος που αφορά τα κονδύλια του εργατικού κόστους και των ασφαλιστικών εισφορών που συνδέονται άμεσα με αυτό, οφείλεται στην αύξηση του νόμιμου κατώτατου μισθού και του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου, όπως τα τελευταία διαμορφώθηκαν με την 31986/24.3.2023 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (Β΄ 2003/28.3.2023). Η εν λόγω αύξηση στην τελική ποσοτική της ρύθμιση, ισχύουσα από την 1η.4.2023, ανέκυψε μετά την έκδοση της από 16.3.2022 κατακυρωτικής απόφασης και την υπογραφή της οικείας σύμβασης (28.6.2022), ενώ δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί ούτε κατά την υπογραφή της προγενέστερης τροποποιητικής σύμβασης (17.11.2022). Με τη συγκεκριμένη δε τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, η δε δαπάνη αμφότερων των τροποποιήσεων δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης. Κατόπιν τούτων και ενόψει της υποχρέωσης συμμόρφωσης της αναθέτουσας αρχής με το οικείο κανονιστικό καθεστώς (βλ. άρθρο 18 παρ. 2 του ν. 4412/2016 περί τήρησης των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις διατάξεις της κοινωνικοασφαλιστικής και εργατικής νομοθεσίας κατά την εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων και άρθρο 53 παρ. 10α του ν. 4412/2016 περί υποχρεωτικής σχετικής αναπροσαρμογής της τιμής για τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαριότητας), το Νοσοκομείο προέβη νομίμως στην αντίστοιχη αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος της Δ24/20 σύμβασης βάσει του άρθρου 7 παρ. 3 του ν. 4965/2022 σε συνδυασμό με το άρθρο 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 και υπό τις προϋποθέσεις αυτού. Ωστόσο, η αναπροσαρμογή τυγχάνει μη νόμιμη κατά το μέρος που αφορά στην αύξηση των λοιπών κονδυλίων που περιλαμβάνονται στο συνολικό συμβατικό τίμημα, ήτοι κόστη αναλώσιμων υλικών, ειδών ατομικής υγιεινής, εργαλείων και μηχανημάτων καθαρισμού κ.λπ., τα οποία ουδόλως συνδέονται με την αύξηση του εργατικού κόστους που επήλθε με την 31986/24.3.2023 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, την οποία επικαλείται ο ανάδοχος, ούτε επηρεάζονται από αυτό. Σημειώνεται δε ότι από την αντιπαραβολή της από 17.11.2022 τροποποιητικής σύμβασης με την αρχική, προκύπτει ότι με την προηγηθείσα τροποποίηση τα μεγέθη που αναπροσαρμόστηκαν ήταν μόνο αυτά που σχετίζονται με την αύξηση του εργατικού κόστους. 

Προμήθεια «Συστημάτων επιτήρησης (καμερών) για τη λήψη και καταγραφή εικόνας και ήχου σε δημόσιους χώρους» από το Ελληνικό Δημόσιο.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, εξαιτίας της συνδρομής των υπό σκέψεις 16 και 17 διαπιστωθεισών ουσιωδών νομικών πλημμελειών της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης (προμήθειας). Σε κάθε δε περίπτωση, επισημαίνεται ότι οι προβλεπόμενες στην ανωτέρω πρόκληση δυνατότητες ανάθεσης από την αναθέτουσα Αρχή στην ανωτέρω ανάδοχο εταιρεία αφενός επεκτάσεων του όλου προς προμήθεια συστήματος ή αντικαταστάσεων εξοπλισμών, υποδομών και λογισμικών της προμήθειας, που φέρουν βλάβες που δεν καλύπτονται από τη σχετική εγγύηση, και αφετέρου μετεγκατάστασης του συνόλου ή μέρους των συστατικών μερών του προς προμήθεια συστήματος από μία Υπηρεσία σε άλλη, με τις απαραίτητες επιπλέον υποδομές και παραμετροποιήσεις για την ορθή λειτουργία τους, αντί προκαθορισμένου κόστους που ορίζεται κατά περίπτωση στην πρόσκληση, τελούν υπό την προϋπόθεση τήρησης των άρθρων 26 έως 32 του ν. 4412/2016, που προβλέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, καθώς αποτελούν διαδικασίες ανάθεσης νέων σχετικών δημοσίων συμβάσεων, που ρητώς στην ανωτέρω πρόσκληση αναφέρεται ότι σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν μέρος της ελεγχόμενης σύμβασης (βλ. σκέψη 12).
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/531/2023 
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣ.ΟΛΟΜ./1094/2023

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ (ΤΜΔΑ)». 		Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 1η συμπληρωματική σύμβαση ποσού 204.680,54 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), που υπεγράφη στις 13.4.2021, νομίμως δεν υποβλήθηκε σε προσυμβατικό έλεγχο. Τούτο, διότι η αύξηση της δαπάνης που επέρχεται με την εν λόγω σύμβαση συνιστά τροποποίηση de minimis σύμφωνα με το άρθρο 132 παρ. 2 του ν. 4412/2016, καθώς υπολείπεται τόσο του 10% της αξίας της από 12.1.2021 αρχικής σύμβασης όσο και του ισχύοντος κατά τον κρίσιμο χρόνο κατώτατου ορίου (214.000 ευρώ, βλ. Κανονισμό ΕΕ 2019/1828 της 30.10.2019) της περ. γ΄ του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, ενώ δεν μεταβάλλεται με αυτή η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης (βλ. ΕλΣυν Ζ΄ Κλ. 9, 11/2021). Συναφώς, νομίμως δεν υποβλήθηκε σε προσυμβατικό έλεγχο η από 23.8.2022 σύμβαση, που αφορά στην άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης της αναθέτουσας αρχής, με βάση τον όρο (ρήτρα) των άρθρων 1.3 και 6.2.1 της διακήρυξης (βλ. ΕλΣυν Ζ΄ Κλ. 1032/2022, 310/2021).
Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, παρότι η επικαλούμενη ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αύξηση του κατώτατου μισθού συνιστούν, καταρχήν, απρόβλεπτες περιστάσεις, δεν αιτιολογείται επαρκώς η ανάγκη αύξησης, κατά ποσοστό 15%, της συμβατικής τιμής μονάδας ανά τονοχιλιόμετρο για τη μεταφορά των απορριμμάτων (πλην θαλασσίων μεταφορών), σύμφωνα με το άρθρο 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016. Τούτο διότι η ........, η οποία έχει το βάρος απόδειξης ότι έχει ανατραπεί η οικονομική ισορροπία της σύμβασης στην οποία απέβλεψαν τα συμβαλλόμενα μέρη και μάλιστα κατά ορισμένο ποσοστό, δεν προσδιορίζει ποσοτικά τις συνέπειες των επικαλούμενων απρόβλεπτων γεγονότων επί των στοιχείων κόστους της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου, αλλά αρκείται, με την 11/7.2.2023 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και τη σχετική αιτιολογική έκθεση, στον γενικό καθορισμό ενός «ευλόγου ποσοστού» αύξησης της επίμαχης τιμής μονάδας κατά 15%. Άλλωστε, η αιτιολογία που διαλαμβάνεται στην 11/7.2.2023 εγκριτική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και στη σχετική αιτιολογική έκθεση για την επίμαχη αναπροσαρμογή, βρίσκεται σε αντίφαση με τη σιωπηρή απόρριψη των υποβληθέντων στις 13.5.2022 και 8.11.022 αιτημάτων αναπροσαρμογής της αναδόχου, τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, είχαν απορριφθεί λόγω του ότι η ανάδοχος δεν είχε προσκομίσει ειδικά στοιχεία που να στηρίζουν το αίτημά της με βάση τα οικονομικά δεδομένα της σύμβασης. Επίσης, αλυσιτελώς γίνεται επίκληση της 543/2022 πράξης του παρόντος Κλιμακίου, που αφορά διαφορετική αναθέτουσα αρχή, διαφορετικό τόπο παροχής υπηρεσιών και διαφορετικό νομικό και πραγματικό ζήτημα, καθώς κρίσιμη σε εκείνη την περίπτωση ήταν η εκτιμώμενη (προϋπολογιζόμενη) τιμή μονάδας της διακήρυξης για διάστημα τριών ετών από το έτος 2022 και εντεύθεν, ενώ κρίσιμη στην ελεγχόμενη 2η συμπληρωματική σύμβαση είναι η πραγματική αύξηση του κόστους παροχής των υπηρεσιών της αναδόχου εταιρείας κατά το χρονικό διάστημά από 12.1.2021 (ημερομηνία υπογραφής της αρχικής σύμβασης) έως 7.2.2023 (ημερομηνία έκδοσης της 11/7.2.2023 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ........).    

Καθαρισμός στεγασμένων και υπαίθριων χώρων :Με δεδομένα αυτά, η κρίση του Κλιμακίου είναι η ακόλουθη: Η υπό ανωτέρω στοιχ. α) εγκριθείσα τροποποίηση της αρχικής 8252/30.5.2022 σύμβασης, με αύξηση του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των ήδη εκτελούμενων υπηρεσιών καθαριότητας στους εκατόν είκοσι έξι (126) σταθμούς Α. Κεντρικής και Νοτίου Ελλάδας και Β. Μακεδονίας - Θράκης, οι οποίες περιλαμβάνονται στο εξαρχής προκηρυχθέν φυσικό αντικείμενο του διαγωνισμού, οφείλεται στην αύξηση του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου και μισθού, όπως αυτά διαμορφώθηκαν με την προαναφερθείσα τελευταία υπουργική απόφαση, η αύξηση δε αυτή έλαβε χώρα κατά την εκτέλεση της εν λόγω σύμβασης. Ως εκ τούτου, ο αναθέτων Φορέας νομίμως προέβη στην αντίστοιχη αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος της αρχικής σύμβασης, κατ’ εφαρμογήν της διάταξης του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, δεδομένου επιπλέον ότι με τη συγκεκριμένη τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, ούτε η δαπάνη αυτής υπερβαίνει το 50% της αξίας της. Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της 8252/30.5.2022 σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος για την παροχή των ήδη εκτελούμενων υπηρεσιών καθαριότητας, μηνιαίου κόστους κατά τα ανωτέρω 264.204,30 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Αντιθέτως, η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην επαύξηση του φυσικού και οικονομικού της αντικειμένου, με την ένταξη σε αυτήν των εργασιών καθαρισμού των εννέα (9) σταθμών της νέας Σιδηροδρομικής γραμμής «Κιάτο - Αίγιο», κατ’ επίκληση της ίδιας ως άνω διάταξης του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, ποσού 310.497,14 ευρώ πλέον ΦΠΑ, παρίσταται μη νόμιμη. Τούτο, διότι στην οικεία 6289/16.6.2023 εγκριτική απόφαση του ΔΣ της «......», όπως συμπληρώνεται με τις προαναφερόμενες εισηγήσεις της αρμόδιας Υπηρεσίας του Οργανισμού, δεν τεκμηριώνεται η συνδρομή, κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, απρόβλεπτων περιστάσεων, μη οφειλόμενων σε έλλειψη επιμέλειας εκ μέρους του αναθέτοντος φορέα, οι οποίες (περιστάσεις) να καθιστούν την εκτέλεση επιπλέον υπηρεσιών καθαρισμού απολύτως επιβεβλημένη, ώστε να αποτελέσουν «ενιαίο, ομοειδές έργο» με την αρχική σύμβαση. Αναφέρεται μόνο αορίστως ότι οι νέοι αυτοί σταθμοί παραδόθηκαν προς χρήση σε χρόνο μεταγενέστερο της προκήρυξης του διαγωνισμού, χωρίς να ήταν εφικτή η εκτίμηση εκ των προτέρων της ακριβούς χρονικής στιγμής ή της έκτασης της ένταξής τους στη χάραξη των δρομολογίων στο προσφάτως επεκταθέν τμήμα της Γραμμής «Κιάτο - Αίγιο» του ΟΣΕ. Οι υπηρεσίες, όμως, καθαρισμού των χώρων των νέων αυτών σταθμών έχουν μία αυτοτελή λειτουργία και εκπληρώνουν τους σκοπούς του αναθέτοντος φορέα χωρίς να εξαρτώνται από τις εκτελούμενες υπηρεσίες της αρχικής σύμβασης, μπορούν δε να ανατεθούν ανεξάρτητα από αυτές. Επομένως, με την ελεγχόμενη τροποποίηση – επαύξηση, επιχειρείται, χωρίς να συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, κατ’ ουσίαν, η παροχή υπηρεσιών μη αμέσως συνεχόμενων με το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, χωρίς την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών για την ανάθεσή τους αυτοτελώς, αλλά διά της προσθήκης τους στο αντικείμενο ήδη εκτελούμενης σύμβασης, αποσκοπώντας τελικώς στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 αναφορικά με τις διαδικασίες ανάθεσης των δημόσιων συμβάσεων, κατά παράβαση του άρθρου 337 παρ. 1 περ. γ΄ του ανωτέρω νόμου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης κατά το μέρος τούτο.