ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται η ανάκληση της 304/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως των επιμέρους αιτιολογιών της προσβαλλόμενης πράξης, ορθώς κατ' αποτέλεσμα εφαρμόστηκαν από το Κλιμάκιο οι ανωτέρω διατάξεις, απορριπτομένου του λόγου περί εσφαλμένης ερμηνείας του νόμου, δεδομένου ότι ούτε γίνεται επίκληση ούτε αποδεικνύονται γεγονότα αιφνίδια, τα οποία συνέβησαν μετά από όσα είχαν ήδη διαπιστωθεί και οδήγησαν στη σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, τα οποία να δικαιολογούν την κατάρτιση νέας συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, ο πρώτος λόγος ανάκλησης περί πλάνης περί τα πράγματα ως προς το τεχνικό αντικείμενο των συμπληρωματικών εργασιών προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι με αυτόν ουδόλως πλήττεται η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης του Κλιμακίου περί μη συνδρομής νέων απρόβλεπτων περιστάσεων για τη σύναψη της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, εκτός από εκείνες (έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, νέα υδρολογικά δεδομένα) που οδήγησαν και στη σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, εξαιτίας των οποίων, όμως, θα έπρεπε όλες οι απαιτούμενες συμπληρωματικές εργασίες να έχουν περιληφθεί στο αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου, άλλωστε, ότι, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας, είχαν επαρκώς προβλεφθεί από την επικαιροποιημένη μελέτη ως απαραίτητες για το έργο. Εξάλλου, ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι επελέγη η σταδιακή ένταξη των συμπληρωματικών εργασιών, προκειμένου να εξευρεθούν οι απαιτούμενες πιστώσεις, πέραν του ότι προβάλλεται το πρώτον με την αίτηση ανάκλησης και δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου, δεν συνιστά, σε καμία περίπτωση, απρόβλεπτη περίσταση, που να δικαιολογεί τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ πουθενά στη νομοθεσία δεν αναφέρεται αυτοτελώς η δυνατότητα σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης σε περίπτωση προβλημάτων στη χρηματοδότηση του έργου.(..)Κατ' ακολουθία των ανωτέρω το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και, ως εκ τούτου, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Εργασίες Διαμόρφωσης Κυττάρων Β΄ Φάσης».(....)Επομένως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που απαιτείται κατά νόμο να προηγηθεί για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και η οποία, ολοκληρούμενη σε μία και μοναδική φάση, περιλαμβάνει την έκδοση απόφασης ανάθεσης στον ανάδοχο συμπληρωματικής σύμβασης και έγκρισης του σχετικού Α.Π.Ε..Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προώρως και ως εκ τούτου απαραδέκτως υποβλήθηκε ενώπιόν του για προσυμβατικό έλεγχο το ανωτέρω σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης Εργασιών.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2345/2017.

Αποκατάσταση φυσικών καταστροφών-συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, αφού δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι περιστάσεις που δεν ήταν γνωστές εξαρχής στην αναθέτουσα αρχή, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και δεν παρέχεται νόμιμο έρεισμα για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με αύξηση του συμβατικού της αντικειμένου. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 2.3. και 2.4., η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης ελέγχεται ως μη νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο ότι έχει ήδη εξαντληθεί η προθεσμία περαίωσης του αρχικού έργου, ενώ δεν έχει εγκριθεί οιαδήποτε νέα παράταση των προθεσμιών αυτής (βλ. Ελ.Συν. Μείζονος Επταμελούς Συνθέσεως 2429/2011, Ε΄ Κλιμ. 104/2012, 331, 307, 108/2011).Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές στο Δήμο .... – Αστική Οδοποιία».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1297/2019.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1213/2020

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ … Ν. …», συνολικής δαπάνης 12.287.350,42 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).(....)Κατόπιν αυτών και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, προκειμένου να ασκηθεί, κατά τις οικείες διατάξεις, από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, απαιτείται δήλωση βούλησης της αναθέτουσας αρχής με τέτοιο περιεχόμενο, ήτοι απόφαση ανάθεσης, που περιέχει, επιπλέον, και την έγκριση του συνοδευτικού της σύμβασης Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών. Εξάλλου, με δεδομένο ότι για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, η ανάθεση ολοκληρώνεται σε μία και μοναδική φάση με τη λήψη της οικείας απόφασης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι διενεργηθείσες προπαρασκευαστικές ενέργειες συνιστούν οποιοδήποτε στάδιο ανάθεσης, νομίμως υποβαλλόμενο προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου. Κατ’ ακολουθίαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προώρως και ως εκ τούτου απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιόν του για προσυμβατικό έλεγχο το ανωτέρω σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/439/2009.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- εγκατάσταση αφαλάτωσης..Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, διότι: α) οι συμπληρωματικές εργασίες δεν παρίστανται αναγκαίες για την εκτέλεση του αρχικού έργου, αλλά αποτελούν επέκταση του τεχνικού και φυσικού αντικειμένου του, η οποία δεν περιλαμβανόταν στα συμβατικά τεύχη για την ανάθεση της κύριας σύμβασης, και β) δεν διαπιστώνεται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ότι εξαιτίας απρόβλεπτων περιστάσεων κατέστη αναγκαία, για την τεχνική εκτέλεση του υπό κατασκευή δημοπρατηθέντος έργου, η εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, καθόσον για την επέκταση της δυναμικότητας της μονάδας αφαλάτωσης προβλεπόταν στα συμβατικά τεύχη νέα ανάθεση (Β΄ Φάση), άλλως η σημαντική αύξηση της τουριστικής - εποχικής κίνησης της περιοχής, αλλά και η βαθμιαία υποβάθμιση της ποιότητας του νερού των γεωτρήσεων (πίνακας παρακολούθησης .... 2008-2018 στη σελ. 12 της αιτιολογικής έκθεσης) ήταν γνωστή τουλάχιστον από τα έτη 2013- 2014, πριν τη δημοπράτηση του έργου, ο σχεδιασμός του οποίου πραγματοποιήθηκε με μεγάλη χρονική απόσταση, βάσει δεδομένων των προηγούμενων ετών σε σχέση με το χρόνο σύνταξης της προμελέτης (2011), επομένως δεν συντρέχει καμία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις βάσει των άρθρων 28 και 57 του ν.3669/2008, η συνδρομή των οποίων μπορούσε να παρέχει νόμιμο έρεισμα για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Εγκατάσταση αφαλάτωσης - Θέση ...Δήμου ...».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/122/2020

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων επί της Λεωφόρου Αθηνών, από την οδό Πατριάρχου Σεργίου Δήμου Περιστερίου μέχρι την οδό Πύλου Δήμου Χαϊδαρίου», συμβατικής δαπάνης 1.403.225,81 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εξακολουθεί να τελεί σε επίπεδο προπαρασκευής, δεδομένου ότι δεν έχει εκδοθεί από το αρμόδιο όργανο, ήτοι από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Αττικής η απόφαση έγκρισης του 2ου ΑΠΕ. Όμως, προκειμένου να ασκηθεί, κατά τις οικείες διατάξεις, από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας της σύμβασης αυτής, απαιτείται δήλωση βούλησης της αναθέτουσας αρχής με τέτοιο περιεχόμενο, ήτοι απόφαση σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, που περιέχει, επιπλέον, και την έγκριση του συνοδευτικού της σύμβασης Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών. Περαιτέρω, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που απαιτείται κατά νόμο να προηγηθεί για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, δεν στοιχειοθετείται αυτοτελής επιμέρους φάση της διαδικασίας σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, νομίμως υποβαλλόμενη προς άσκηση προσυμβατικού ελέγχου(....) Απαραδέκτως, εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου τούτου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας το σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων επί της Λεωφόρου Αθηνών, από την οδό Πατριάρχου Σεργίου Δήμου Περιστερίου μέχρι την οδό Πύλου Δήμου Χαϊδαρίου», μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της εταιρείας «… ΑΤΕ».

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕλΣυν.Κλ.Ε/434/2016.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Επιβατικός και Εμπορικός Λιμένας … … – Α΄ Φάση», συμβατικής δαπάνης 2.049.708,37  ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (2.398.158,79 ευρώ, με Φ.Π.Α. 17%).(....)Επομένως, συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης και ως προς τις εργασίες αυτές, δεδομένου ότι είναι απαραίτητες, προκειμένου το σύνολο του έργου να είναι λειτουργικό, ενώ κατέστησαν αναγκαίες εξαιτίας μη οφειλόμενων σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου. Τέλος, η αξία των εργασιών του συνόλου της υπό έλεγχο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας των εργασιών της αρχικής σύμβασης.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Επιβατικός και Εμπορικός Λιμένας … … – Α΄ Φάση».

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται από το Τμήμα τούτο η ανάκληση της 645/2007 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντιπλημμυρικά Έργα (Βασικοί αγωγοί ομβρίων) στην παραλιακή περιοχή του Δήμου Καλυβίων – Θορικού (Α΄ φάση)» μεταξύ της αιτούσας και της, ήδη παρεμβαίνουσας, ανώνυμης τεχνικής εταιρείας με την επωνυμία … Α.Τ.Ε., συνολικής δαπάνης 327.151,84 Ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α..(....)Η εκτέλεση δε των συμπληρωματικών αυτών υπηρεσιών είχε εγκριθεί από την 4η Νομαρχιακή Επιτροπή της Ν.Α.Α.Α. με την 73/16.7.2007 απόφασή της κατά τη διάρκεια του αρχικού συμβατικού χρόνου κατασκευής του έργου και προ της παρόδου της προθεσμίας περάτωσής του (28.7.2007), η οποία έχει ήδη παραταθεί μέχρι 31.10.2007 (πράξη 32/14.9.2007 της 4ης Νομαρχιακής Επιτροπής). Τέλος, οι εργασίες της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατέστησαν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωση του έργου και την αντιπλημμυρική θωράκιση της κατοικημένης περιοχής που αυτό αφορά ιδιαίτερα μετά την πυρκαγιά που έπληξε το Δήμο Καλυβίων. Ανακαλεί την 645/2007 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Ε΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μη νόμιμη η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου«Ασφαλτόστρωση εσωτερικής οδοποιΐας Δημοτικών Διαμερισμάτων…», χωρίς να έχει υπαχθεί, πριν την υπογραφή της, στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ' εφαρμογή του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ. 774/1980, καθόσον το ποσό αυτής (299.203,12 ευρώ), αθροιζόμενο με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της αρχικής σύμβασης (997.478,99 ευρώ), υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ, που ίσχυε κατά το χρόνο υπογραφής της συμπληρωματικής αυτής σύμβασης.

Kατασκευή δικτύων ύδρευσης αποχέτευσης- συμπληρωματική σύμβαση:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις 1, 2 και 3 σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μεταξύ των στοιχείων της διαδικασίας δεν συνυποβάλλεται σχέδιο της προς σύναψη 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Πέραν τούτου όμως, στα στοιχεία του φακέλου δεν περιλαμβάνεται απόφαση της προϊσταμένης αρχής, με την οποία να εγκρίνεται η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης καθώς και η οικεία γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου. Ακολούθως, στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που προηγείται της σύναψης της συμπληρωματικής σύμβασης, ήτοι δεν στοιχειοθετείται ούτε επιμέρους φάση της ελεγχόμενης από το Ελεγκτικό Συνέδριο διαδικασίας. Συνεπώς, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας να αποφανθεί για τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης της ως άνω σύμβασης, ο φάκελος της οποίας απαραδέκτως εισάγεται για προσυμβατικό έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση η ως άνω διαδικασία δεν δύναται να εκληφθεί ως τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, για την οποία δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύμβασης δεδομένου ότι η αναφερόμενη στο από 2.3.2018 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Ηρακλείου ως τροποποίηση αφορά στην παροχή υπηρεσιών αρχαιολογικής παρακολούθησης εκσκαφών και όχι σε ανάθεση έργου όπως η αρχική σύμβαση. Με το ως άνω περιεχόμενο όμως, επέρχεται μεταβολή της συνολικής φύσης της αρχικής σύμβασης κατ’ αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 337 παρ. 2 του ν, 4412/2016.