ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:ζητείται η αναθεώρηση της 531/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος (...) με αντικείμενο την προμήθεια «Συστημάτων επιτήρησης (καμερών) για τη λήψη και καταγραφή εικόνας και ήχου σε δημόσιους χώρους»(...)Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει, ως προς τον πρώτο λόγο προσφυγής, ότι δεν συντρέχουν οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις για την ανάθεση της επίμαχης σύμβασης με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, για τους εξής λόγους: Α. Δεν τεκμηριώνεται ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι η αύξηση της εγκληματικής δραστηριότητας, ιδιαίτερα στην Αττική και την Αθήνα, σε ποσοστό πέραν του αναμενόμενου, συνιστά απρόβλεπτο γεγονός.(...)Ως προς τον δεύτερο λόγο προσφυγής, το Δικαστήριο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως εκτέθηκε στη σκέψη 9, η τεκμηρίωση του εκτιμώμενου κόστους έστω ανά κατηγορία υλικών και υπηρεσιών, κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού μιας δημόσιας σύμβασης, απαιτείται όχι μόνον χάριν του ανταγωνισμού και της υποβολής εκ μέρους των διαγωνιζομένων ρεαλιστικών προσφορών, αλλά και χάριν της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία για τον εύλογο χαρακτήρα της δημοσιονομικής επιβάρυνσης και την ορθή διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Κατά την εκτίμηση του Δικαστηρίου, σε περιπτώσεις όπως η προκείμενη, που η δημόσια σύμβαση δεν εκτέθηκε στον ανταγωνισμό, η ανάγκη διασφάλισης του εύλογου χαρακτήρα της δημοσιονομικής επιβάρυνσης αναδεικνύεται εντονότερη.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

Χρήση συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας σε δημόσιους χώρους.

Διατήρηση δεδομένων που παράγονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία σε συνάρτηση με την παροχή διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή δημόσιων δικτύων επικοινωνιών, χρήση συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας σε δημόσιους χώρους και συναφείς διατάξεις.

Προμήθεια «Συστημάτων επιτήρησης (καμερών) για τη λήψη και καταγραφή εικόνας και ήχου σε δημόσιους χώρους» από το Ελληνικό Δημόσιο.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, εξαιτίας της συνδρομής των υπό σκέψεις 16 και 17 διαπιστωθεισών ουσιωδών νομικών πλημμελειών της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης (προμήθειας). Σε κάθε δε περίπτωση, επισημαίνεται ότι οι προβλεπόμενες στην ανωτέρω πρόκληση δυνατότητες ανάθεσης από την αναθέτουσα Αρχή στην ανωτέρω ανάδοχο εταιρεία αφενός επεκτάσεων του όλου προς προμήθεια συστήματος ή αντικαταστάσεων εξοπλισμών, υποδομών και λογισμικών της προμήθειας, που φέρουν βλάβες που δεν καλύπτονται από τη σχετική εγγύηση, και αφετέρου μετεγκατάστασης του συνόλου ή μέρους των συστατικών μερών του προς προμήθεια συστήματος από μία Υπηρεσία σε άλλη, με τις απαραίτητες επιπλέον υποδομές και παραμετροποιήσεις για την ορθή λειτουργία τους, αντί προκαθορισμένου κόστους που ορίζεται κατά περίπτωση στην πρόσκληση, τελούν υπό την προϋπόθεση τήρησης των άρθρων 26 έως 32 του ν. 4412/2016, που προβλέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, καθώς αποτελούν διαδικασίες ανάθεσης νέων σχετικών δημοσίων συμβάσεων, που ρητώς στην ανωτέρω πρόσκληση αναφέρεται ότι σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν μέρος της ελεγχόμενης σύμβασης (βλ. σκέψη 12).
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/531/2023 
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣ.ΟΛΟΜ./1094/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση του έργου του Δήμου … Αττικής με τίτλο «Αποκατάσταση Σχολικών Μονάδων από τον σεισμό της 19ης Ιουλίου 2019 στο Δήμο …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.747.160,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.)(....)Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης επί της νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση Σχολικών Μονάδων από τον σεισμό της 19ης Ιουλίου 2019 στο Δήμο …».Διατάσσει τη συμπλήρωση των στοιχείων του φακέλου με τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό στοιχεία.

Δημόσια Έργα-Έλεγχος Νομιμότητας:(....)να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την υπηρεσία με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΗΣ Π.Ε. ..» Υποέργο (νέο): «ΜΕΛΕΤΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΜΕ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ … ΔΗΜΟΥ …»», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.610.278,74 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. (1.996.745,64 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), και συμβατικής αμοιβής 988.389,10 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.).(....)Ενόψει, λοιπόν, του σύνθετου χαρακτήρα της συνολικής αυτής διαδικασίας εύλογα θεώρησε η αναθέτουσα αρχή ότι δεν ήταν δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης (ΠΕ …) και της εταιρείας «… Α.Ε.» για το αντικείμενο με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΗΣ Π.Ε. …» Υποέργο (νέο): «ΜΕΛΕΤΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΜΕ ΕΡΓΑ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΡΕΜΑΤΟΣ … ΔΗΜΟΥ …»».

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της  διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την ανάθεση από τον Περιφερειακό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φ.Ο.Δ.Σ.Α.) … Α.Ε. της υπηρεσίας «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΛΑΒΩΝ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ … ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΩΝΑ ΙΑΝΟ», συνολικής εκτιμώμενης  δαπάνης  1.720.000 ευρώ  (με Φ.Π.Α.).(....)Δεν προκύπτει ότι έχει παραταθεί η ισχύς της ... απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία προβλέφθηκε η μεταφορά από τον Φο.Δ.Σ.Α. … Α.Ε. δεματοποιημένων υπολειμμάτων επεξεργασίας αστικών στερεών αποβλήτων μέγιστης ποσότητας 10.000 τόνων του Δήμου … στις νόμιμα λειτουργούσες εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων(....)Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην ελεγχόμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης  συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1704/2021.

Εκπόνηση μελέτης με τον τίτλο «ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΟΔΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΨΑΧΝΩΝ – ΠΡΟΚΟΠΙ (ΣΤΡΟΦΥΛΙΑ), με προϋπολογισμό δαπάνης 6.370.967,74 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 24% (7.900.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), η οποία ανατέθηκε με διαπραγμάτευση.(....)η προσφυγή της αναθέτουσας Αρχής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 γ΄ είναι μη νόμιμη διότι ένεκα αυτής παρεμποδίστηκε η ανάπτυξη πραγματικού ανταγωνισμού με περιορισμό του κύκλου των δικαιουμένων να υποβάλλουν προσφορά χωρίς να συντρέχει η βασική και σωρευτικώς απαιτούμενη για την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων προϋπόθεση του κατεπείγοντος. Τούτο διότι η χάραξη νέου κεντρικού οδικού άξονα Βόρειας Εύβοιας δεν εξυπηρετεί άμεσες κατεπείγουσες ανάγκες διαφύλαξης υπέρτερων αγαθών όπως η ζωή, η υγεία, η ιδιοκτησία, η ασφάλεια των υποδομών κ.λ.π. από την πύρινη λαίλαπα στους Δήμους ... Θεραπεύει την επιγενόμενη επείγουσα ανάγκη επιτάχυνσης της κοινωνικοοικονομικής ανάκαμψης και της ευημερίας των εν λόγω πυρόπληκτων περιοχών δια της μεγιστοποίησης των δυνατοτήτων του οδικού δικτύου να τις εξυπηρετούν εφεξής, κατά πάγιο τρόπο, ταχύτατα και απρόσκοπτα, ενόψει της νέας εναλλακτικής χάραξης, χωρίς να καταργηθούν οι υπάρχουσες υποδομές όδευσης μέσω ορεινού τμήματος, οι οποίες παραμένουν λειτουργικές. Η ανωτέρω διάκριση μεταξύ κατεπειγουσών αναγκών και επειγουσών αναγκών που θα εξυπηρετηθούν κατά πάγιο πλέον τρόπο, οδηγεί αναγκαίως στο συμπέρασμα ότι η διεξαγωγή, μιας ανοικτής ή κλειστής, έστω εσπευσμένης, διαγωνιστικής διαδικασίας θα ήταν εφικτό να ολοκληρωθεί εντός ευλόγου χρόνου χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την εκπλήρωση του ως άνω επιδιωκόμενου σκοπού. Αντιθέτως, η κατά νόμο τήρηση των τακτικών διαδικασιών ανάθεσης με δημοσίευση διακήρυξης άνω των ορίων εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου θα δημιουργούσε ευνοϊκότερους όρους ικανοποίησής του, διότι είναι πρόδηλο ότι μιας τέτοιας φύσης, πολυπλοκότητας, σπουδαιότητας, οικονομικού μεγέθους, και διάρκειας σύμβαση, ανατιθέμενη με το σύνθετο κριτήριο της βέλτιστης σχέσης ποιότητας-τιμής, έπρεπε να είναι όσο το δυνατό πιο ανοικτή στον εγχώριο και ευρωπαϊκό ανταγωνισμό ώστε να διασφαλιστεί η επιλογή της βέλτιστης δυνατής προσφοράς και, επέκεινα, η βέλτιστη εκτέλεση του αντικειμένου της. Δεν ανακαλεί την 248/2023 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1577/2023 

ΜΕΛΕΤΕΣ:ζητείται η ανάκληση της 28/2023 Πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου Ο.Τ.Α. Ι του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφέρεια Αττικής, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή σχεδίου σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος οργανισμού (εφεξής: προσφεύγουσα Περιφέρεια) και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων για την εκπόνηση της «Μελέτη(ς) φραγμάτων ανάσχεσης πλημμύρας και συγκράτησης φερτών λεκανών απορροής, περιοχής πυρκαγιάς Γεράνεια Όρη 2021» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 759.994,06 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και συμβατικού τιμήματος 487.717,94 ευρώ (πλέον απροβλέπτων και ΦΠΑ).(....)Ωστόσο βάσιμος παρίσταται ο δεύτερος διακωλυτικός λόγος της προσβαλλομένης, δοθέντος ότι η προσφεύγουσα Περιφέρεια προσέφυγε εν προκειμένω στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς να πληρούται η τιθέμενη από το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 προϋπόθεση του κατεπείγοντος που τη διέπει. Τούτο διότι η ανάθεση της ελεγχόμενης μελέτης, βάσει της οποίας θα εκτελεστούν αντιπλημμυρικά έργα μόνιμης και πάγιας προστασίας της περιοχής των Γερανείων Όρεων από μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα, ουδόλως συνιστά άμεση αντιμετώπιση κατεπείγουσας ανάγκης, προκύπτουσα υπό καθεστώς ανωτέρας βίας, η οποία επιτάσσει την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Αντιθέτως, πρόκειται για την εξυπηρέτηση μίας ανάγκης που δεν παρίσταται «κατεπείγουσα», όπως απαιτείται κατά την αδιάστικτη διατύπωση του νόμου, πλην αποσκοπεί στη σύνταξη μελετών για τον ευρύτερο σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων της συγκεκριμένης περιοχής, για την πάγια και διαρκή αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων αυτής, χωρίς άλλωστε να διαπιστώνεται χρονική εγγύτητα με το επικαλούμενο συμβάν (παρέλευση είκοσι και πλέον μηνών).(....)Συνεπώς, προκύπτει σαφώς, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, αντί της ανοικτής ή κλειστής όμοιας, βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη του ευρύτερου σκοπού που επιδιώκει η αναθέτουσα αρχή. Πέραν τούτων, η απλώς εικαζόμενη μακρά διάρκεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (λόγω ενδεχόμενων προσφυγών κλπ) δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο μη εφαρμογής της από την αναθέτουσα αρχή, αφού με τη διαδικασία αυτή ανάθεσης διασφαλίζεται η συμμετοχή περισσότερων οικονομικών φορέων στη διαδικασία επιλογής και, συνεπώς, η επίτευξη συμφερότερων τιμών, η οποία κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν διασφαλίζεται με την επιλεγείσα διαδικασία.Απορρίπτει τις ως άνω προσφυγές ανάκλησης.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1325/2023

Ανάπτυξη της υπαίθρου-αγροτική οδοποιία.(...)Περαιτέρω, λόγω της εσφαλμένης δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου ως προμήθειας και της συνεπακόλουθης μη νόμιμης συνολικής απόκλισης της διακήρυξης και των λοιπών τευχών της δημοπράτησης  από τους όρους των ισχυόντων κατά τον κρίσιμο χρόνο πρότυπων τευχών ανοικτής διαδικασίας για τη σύναψη συμβάσεων έργων με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση την τιμή (βλ. και άρθρο 53 παρ. 5 του ν.4412/2016, αλλά και τις προεκτεθείσες διατάξεις του ίδιου νόμου που ισχύουν ειδικότερα για τις συμβάσεις έργων), τίθενται ζητήματα ωριμότητας του έργου, εφόσον δεν υπάρχει εφαρμογή εξειδικευμένης-εμπεριστατωμένης τεχνικής μελέτης του έργου αυτού, με τη χρήση τεχνικών γνώσεων και μεθόδων, διακινδυνεύοντας έτσι την ποιότητα εκτέλεσής του. Απότοκη δε συνέπεια όλων των αναφερόμενων στις ανωτέρω σκέψεις ουσιωδών  πλημμελειών της διαδικασίας ήταν η πολύ μικρή συμμετοχή που επιτεύχθηκε, δεδομένου ότι μόλις δύο οικονομικοί φορείς προσήλθαν στον διαγωνισμό για ένα έργο χωρίς ιδιαίτερη τεχνική πολυπλοκότητα και τον μη ευκαταφρόνητο προϋπολογισμό των 5.975.423,60 ευρώ (με ΦΠΑ), με έτερο απότοκο αποτέλεσμα το ελάχιστο ποσοστό έκπτωσης που επετεύχθη, μόλις 1%, ενώ από τα γνωστά στο Κλιμάκιο από προηγούμενες ενέργειες του (βλ. ενδεικτικά, Ε΄ Κλ. 226, 478, 864/2019, 58, 202/2020, 851/2021, 165, 221/2022) για τα έργα αγροτικής οδοποιίας Δήμων υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή οικονομικών φορέων και οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι ανάδοχοι αυτών κινούνται σε ποσοστά από 63% μέχρι 26,66% (βλ. αντίστοιχα, ποσοστά 48,21%, 57,18%, 61,75%, 39,03%, 63%, 41,17%, 38,09%, 26,66%). Για τους λόγους αυτούςΚωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου ....και του οικονομικού φορέα «….Α.Ε.»