ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η αναθεώρηση της 1306/2021  απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκαν οι προσφυγές ανάκλησης της εταιρείας .... και του νομικού προσώπου Ίδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης .....), κατά της 319/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή δέκα (10) σχεδίων σύμβασης με αντικείμενο τις «υπηρεσίες φύλαξης έντεκα (11) κτιριακών εγκαταστάσεων διαχειριστικής ευθύνης (...) μη νόμιμος ο αποκλεισμός του εγγύτερου στο χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού οικονομικού έτους για την απόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων οικονομικών φορέων και εν προκειμένω του έτους 2019 και αντίστοιχα η επιλογή των απώτερων απ’ αυτό ετών 2016, 2017 και 2018.Απορρίπτει τις προσφυγές αυτές. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:«Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών για τις ανάγκες λειτουργίας της …. Α.Ε. Ο.Τ.Α. και των υποστηρικτικών δράσεων – Υπηρεσίες αποκομιδής – μεταφοράς μεταφόρτωσης Α.Σ.Α. και ανακυκλώσιμων υλικών» για το έτος 2022, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.149.528,83 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης(...)Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, η αναθέτουσα αρχή όρισε ότι οι προσφορές των υποψηφίων αναδόχων υποβάλλονται για το σύνολο των επίμαχων υπηρεσιών, οι οποίες πρόκειται να παρασχεθούν στα γεωγραφικά όρια τριών διαφορετικών δήμων της Κεφαλονιάς, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά στα έγγραφα της σύμβασης για τους λόγους για τους οποίους αποφασίστηκε η μη υποδιαίρεση της σύμβασης σε περισσότερα τμήματα. Εξάλλου, δοθέντος ότι το ελεγχόμενο συμβατικό αντικείμενο συνίσταται στην παροχή υπηρεσιών διακριτών κατηγοριών (αποκομιδής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, ανακυκλώσιμων υλικών, ογκωδών αντικειμένων, καθώς και σε υπηρεσίες καθαριότητας κοινόχρηστων χώρων και διοικητικής υποστήριξης) σε διαφορετικούς δήμους της Κεφαλονιάς, παρίσταται ευχερής η ανάθεσή του σε τμήματα (ενδεχομένως ανά δήμο), λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι η ίδια η διακήρυξη προβλέπει ότι μέρος των προς ανάθεση υπηρεσιών, και δη οι υπηρεσίες καθαριότητας κοινόχρηστων χώρων και συλλογής ογκωδών αντικειμένων αφορούν μόνον σε δύο από τους τρεις δήμους του νησιού(...)χωρίς μάλιστα να προκύπτει η συνδρομή δικαιολογητικού λόγου για την επίμαχη επέκταση του χρόνου αναγωγής του κριτηρίου οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας. Η θέσπιση των ως άνω μη νόμιμων όρων έπληξε την αντικειμενική ακεραιότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια.Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης 

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων τύπου LED:Επίσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι μη νόμιμα τα κριτήρια α) οικονομικής επάρκειας, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν μέσο ειδικό κύκλο εργασιών κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, που καλύπτει το ύψος του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας και β) τεχνικής ικανότητας, σύμφωνα με οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 έχουν εκτελέσει προμήθειες ίδιου ύψους και αντικειμένου με την ελεγχόμενη προμήθεια. Τούτο, διότι σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 10 και 11 της παρούσας, τα οικονομικά στοιχεία για την απόδειξη του γενικού και ειδικού κύκλου εργασιών πρέπει να αναφέρονται στο αμέσως προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος και να εκτείνονται κατ’ ανώτατο όριο σε βάθος τριετίας. Ομοίως, τα στοιχεία για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας πρέπει, κατά διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας Αρχής, να αφορούν τριετία ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο πάντως άρχεται είτε από το χρονικό σημείο κατάθεσης των προσφορών, είτε από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της διακήρυξης. Όταν δε επιλέγεται τα στοιχεία να αφορούν τη δραστηριότητα των υποψηφίων σε συγκεκριμένα έτη, τότε δεν μπορεί να παραλείπεται το προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος. Εν προκειμένω, η ελεγχόμενη Διακήρυξη απεστάλη για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 15.2.2022 και εν συνεχεία δημοσιεύθηκε στο ΚΗΔΜΗΣ την ίδια ημέρα. Επομένως, τα ζητούμενα δικαιολογητικά οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας έπρεπε να αφορούν και το έτος 2021, το οποίο είναι το πλησιέστερο στο χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Σημειώνεται ότι το γεγονός ότι κατά το χρόνο υποβολής των προσφορών δεν θα είχαν δημοσιευθεί οι οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους ειδικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο (Ολομ. ΕλΣυν 180/2022, σκ. 20). Συνεπώς, η θέσπιση των επίμαχων όρων, με τους οποίους περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2021, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, έπληξε τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας (Ολομ. Ελ Συν 180/2022 σκ.21, 1136/2021). Η ανωτέρω δε πλημμέλεια της Διακήρυξης είναι ουσιώδης, καθώς ενδεχομένως απέτρεψε από το να συμμετάσχουν δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι είχαν ετήσιο ειδικό κύκλο εργασιών ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης το έτος 2021 και όχι κάποιο από τα προηγούμενα έτη.  Σημειώνεται επίσης  ότι ως προς τις διαπιστωθείσες στις σκέψεις 23 και 25 πλημμέλειες η μη αμφισβήτηση των συγκεκριμένων όρων της διακήρυξης από κάποιον δυνητικά υποψήφιο ουδεμία ασκεί επιρροή εν προκειμένω, καθόσον αφενός ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων (Ολομ. ΕλΣυν 1832/2021), αφετέρου κατατείνει, μεταξύ άλλων, στον εντοπισμό των πλημμελειών που χωρίς την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος άγουν στον περιορισμό της συμμετοχής των δυνητικά ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων και, συνεπώς, πλήττουν τις αποτυπωμένες στο άρθρο 18 του ν. 4412/2016 αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού. (βλ. ΕλΣ Απόφαση Έβδομο Τμ. 576/2022).  Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ελευσίνας και του οικονομικού φορέα «.......», συμβατικής αξίας 3.520.315 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΥΔΡΟΜΕΤΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ.(...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: H προσφεύγουσα Α.Α. καθόρισε, ως ελάχιστο επίπεδο για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων, συγκεκριμένο κύκλο εργασιών για τα διαχειριστικά έτη 2019, 2018 και 2017. Δεδομένου, όμως, ότι η προκήρυξη της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας δημοσιεύθηκε το έτος 2021, ως περίοδος αναφοράς, για την απόδειξη της πλήρωσης του τεθέντος κριτηρίου επιλογής, έπρεπε να ορισθούν, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος Α΄ του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016, τα τρία διαχειριστικά έτη που προηγούνται του έτους της προκήρυξης, ήτοι οι οικονομικές χρήσεις των ετών 2020, 2019 και 2018.Περαιτέρω, όμως, από τις περιστάσεις του συγκεκριμένου πραγματικού πλαισίου της υπόθεσης, το Δικαστήριο διαπιστώνει τα ακόλουθα: Οι επίμαχοι όροι οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας ετέθησαν υπόψη των δυνητικά ενδιαφερομένων φορέων, αφού κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης τηρήθηκαν όλες οι επιβαλλόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας. Ωστόσο, δεν υπήρξε οικονομικός φορέας που να προσέβαλε ρητά τους συγκεκριμένους όρους ή να αμφισβήτησε καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο τη νομιμότητά τους, προβάλλοντας  αιτίαση περί αδυναμίας συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης για την ανωτέρω αιτία ή υποβάλλοντας αίτημα συνεκτίμησης του κύκλου εργασιών για το έτος 2020 ή διευκρινιστικό ερώτημα ως προς τα ορθά έτη αναγωγής της επίμαχης τριετίας. Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 56/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, 

WiFi4GR – Ανάπτυξη δημοσίων σημείων ασύρματης ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο:ζητείται η ανάκληση της 508/2022 Πράξης του  ΣΤ Κλιμακίου Ελεγκτικού Συνεδρίου. (...)Περαιτέρω, όμως, από τις περιστάσεις του συγκεκριμένου πραγματικού πλαισίου της υπόθεσης το Δικαστήριο διαπιστώνει τα ακόλουθα: Οι επίμαχοι όροι οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας ετέθησαν υπόψη των δυνητικά ενδιαφερομένων φορέων, αφού, κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης τηρήθηκαν όλες οι επιβαλλόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας. Ωστόσο, δεν υπήρξε οικονομικός φορέας που να προσέβαλε ρητά τους συγκεκριμένους όρους ή να αμφισβήτησε καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο τη νομιμότητά τους, προβάλλοντας  αιτίαση περί αδυναμίας συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης για την ανωτέρω αιτία ή υποβάλλοντας αίτημα συνεκτίμησης του κύκλου εργασιών για το έτος 2020 ή διευκρινιστικό ερώτημα ως προς τα ορθά έτη αναγωγής της επίμαχης τριετίας. Ούτε και κανείς προσφέρων αποκλείσθηκε μόνο για τον λόγο ότι δεν πληρούσε τις επίμαχες απαιτήσεις της Διακήρυξης. Εξάλλου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και τις παρεμβάσεις, στη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή πέντε (5) οικονομικών φορέων, εκ των σημαντικότερων που δραστηριοποιούνται στην οικεία αγορά και με χρηματοοικονομική επάρκεια πολύ μεγαλύτερη της προβλεπόμενης στη Διακήρυξη. Περαιτέρω δε, οι παρεμβαίνοντες ανάδοχοι προσκόμισαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούσαν τις ελάχιστες προϋποθέσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας και για το παραληφθέν έτος 2020. Ενόψει των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτό ότι η κατά τα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν δύναται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις, να θεωρηθεί στην προκειμένη περίπτωση ως ουσιώδης, καθόσον  δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι στη σχετική αγορά ουσιώδη αλλοίωση των συνθηκών ανταγωνισμού και δεν αναδεικνύεται δι’ αυτής πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας (βλ. και Ελ.Συν. Ολ. 1716/2022 σκ. 30, 31).  Ανακαλεί την 508/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Νομιμότητα σχεδίου σύμβασης έργου.(χρηματοοικονομική επάρκεια.) «Εργασίες Αποκατάστασης Δημοτικού και Αγροτικού Δικτύου Δήμου...Με δεδομένα αυτά  και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα ως προς τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαδικασίας:  Με τους διαλαμβανόμενους στο άρθρο 22 Γ περ,   γ΄, δ΄ και ε΄ όρους της επίμαχης διακήρυξης τίθενται ελάχιστες απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας  που πρέπει να πληρούνται σωρευτικά  από τους  οικονομικούς φορείς, οι οποίοι θα  πρέπει να έχουν ελάχιστη πιστοληπτική ικανότητα  σε ποσοστό 50% επί του προϋπολογισμού του έργου καθώς και ελάχιστο γενικό και ειδικό ετήσιο κύκλο  εργασιών για κάθε ένα από τα τελευταία τρία έτη ύψους 2.400.000 και 1.000.000 ευρώ αντιστοίχως. Οι όροι αυτοί τίθενται πέραν εκείνων που προβλέπονται στο άρθρο 22 Γ α΄ και αντιστοιχούν  στις γενικές απαιτήσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας που πρέπει να πληρούν, κατ’ άρθρο 100 παρ. 5 β’ του Κ.Δ.Ε., οι καλούμενες επιχειρήσεις 2ης τάξης του Μ.Ε.Ε.Π. Οι επίμαχοι όροι θέτουν ιδιαιτέρως αυστηρές και σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις ελάχιστης χρηματοοικονομικής επάρκειας σε σύνηθες έργο οδοποιίας,  που  παρίστανται   δυσανάλογες σε σχέση με το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης και παρακωλύουν υπέρμετρα την πρόσβαση των ενδιαφερομένων στον διαγωνισμό, και δη των επιχειρήσεων 2ης τάξης,  οι οποίες  τύποις  κλήθηκαν να συμμετάσχουν (αυτοτελώς) σε αυτόν..Για τον λόγο αυτό καθίσταται μη σύννομη η ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης..).  Η απαίτηση δε  της διακήρυξης να πληρούνται σωρευτικά στο συγκεκριμένο ύψος όλες οι προβλεπόμενες απαιτήσεις οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (πιστοληπτική ικανότητα, γενικός και ειδικός κύκλος εργασιών) είναι εκείνη που καθιστά τελικώς  δυσανάλογους τους επίμαχους όρους στον επίμαχο διαγωνισμό.

Ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/846/2018

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων, με αντικείμενο την «Πρόσληψη συμβούλου παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης και διαχείρισης των προγραμμάτων ανάπτυξης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης», για χρονικό διάστημα τριών ετών, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 390.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), πλέον δικαιώματος προαίρεσης για ένα έτος ποσού 110.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...)(...)Το Δικαστήριο παρατηρεί καταρχάς ότι με τον ως άνω διακωλυτικό λόγο κατά την διατύπωσή του με την προσβαλλομένη, δεν αμφισβητείται ούτε η αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς που έχουν υποβάλει ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, ούτε η αιτιολογία της 8724/30.1.2023 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία, το μεν, απορρίφθηκε, κατόπιν ελέγχου, η προσφορά της εταιρείας «…. – … ΟΕ» ως ασυνήθιστα χαμηλή, το δε, έγινε δεκτή η αντίστοιχη της ένωσης οικονομικών φορέων «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» και «… IKE». Συνακόλουθα, ουδεμία πλημμέλεια διαπιστώνεται επί των ζητημάτων αυτών. Περαιτέρω, η χρήση από την αναθέτουσα αρχή ενός αντικειμενικού κριτηρίου για να υπολογιστεί η απόσταση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών από την προϋπολογισθείσα δαπάνη ούτε προσκρούει στη διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5α του ν. 4412/2016 ή οποιαδήποτε άλλη διάταξη του ενωσιακού δικαίου, δοθέντος ότι με την ως άνω διάταξη της παραγράφου 5α καθιερώνεται η υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να διενεργεί έλεγχο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στην περίπτωση των δημοσίων έργων και των συναφών με αυτά υπηρεσιών, θέτοντας ως κριτήριο την απόκλιση άνω των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν, χωρίς, ωστόσο, να απαγορεύει τη χρήση του αντικειμενικού αυτού τρόπου υπολογισμού της απόκλισης των προσφορών (ποσοστό έκπτωσης) και στην περίπτωση που η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά στην παροχή υπηρεσιών, όπως εν προκειμένω. Άλλωστε η ίδια η διατύπωση του νόμου («φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές») καταλείπει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να ορίσει αυτόνομα τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα προβεί στην εξέταση της ουσίας των προσφορών ως προς το ύψος τους (πρβλ ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1138/2021 σκ. 7), υπό τον αυτονόητο όρο ότι αυτά είναι αντικειμενικά και γενικά, όπως το ποσοστό απόκλισης μίας οικονομικής προσφοράς από την προϋπολογισθείσα δαπάνη. Συνακόλουθα και ο σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Ανακαλεί την 3/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Βιολογικός καθαρισμός & απολύμανση των οχημάτων.Διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης για κατεπείγοντες λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας από τη νόσο COVID-19.Επί του λόγου αυτού και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκ. 8, το Δικαστήριο κρίνει ότι η παρ.3 του άρθρου 10 της από 11.3.2020 ΠΝΠ παρέχει στην αναθέτουσα αρχή την ευχέρεια προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης για τη σύναψη συμβάσεων προμήθειας υλικών ή παροχής υπηρεσιών, αναγκαίων για τη λήψη μέτρων πρόληψης της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19 όταν υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη σύναψης της σύμβασης προσηκόντως αιτιολογημένη από αυτήν (αναθέτουσα αρχή).  H διάταξη αυτή, η ισχύς της οποίας έληξε στις 30.6.2022, δεν αποκλείει, ενόψει και της διάρκειας που έχει η πανδημία, τη δυνατότητα επιλογής των ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών ακόμη και με σύντμηση της προθεσμίας υποβολής προσφορών όταν ο προγραμματισμός των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού επιτρέπει τη χρήση αυτών των διαδικασιών προς τον σκοπό ανάπτυξης ανταγωνισμού και επίτευξης καλύτερου τιμήματος/ανταλλάγματος.  Άλλωστε και οι Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη χρήση του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης που σχετίζεται με την κρίση της νόσου COVID-19 προτρέπουν τις αναθέτουσες αρχές να εξεύρουν «σταθερές λύσεις» προκειμένου, ακόμη και στις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας, να δύνανται να χρησιμοποιούν τις ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες (συμπεριλαμβανομένων των επισπευσμένων διαδικασιών με σύντμηση της προθεσμίας υποβολής προσφορών), ώστε να καθίσταται εφικτή η συμμετοχή περισσότερων οικονομικών φορέων και η ανάπτυξη ανταγωνισμού.  Συνακόλουθα, η επιλογή των ανοικτών ή κλειστών διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών αναγκαίων για την πρόληψη ή αντιμετώπιση της πανδημίας και για τη λειτουργία των υπηρεσιακών μονάδων των Δήμων και των Περιφερειών, εξαιρεί αυτές από το πεδίο εφαρμογής της παρ.3 του άρθρου τριακοστού εβδόμου της από 20.3.2020 ΠΝΠ περί μη διεξαγωγής προσυμβατικού ελέγχου.  Τούτων δοθέντων, τόσο η επιλογή από τον Δήμο Πειραιά της ανοικτής διαδικασίας με σύντμηση της προθεσμίας υποβολής προσφορών του άρθρου 27 του ν. 4412/2016 για τη σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών που εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες απολύμανσης και βιολογικού καθαρισμού των απορριμματοφόρων οχημάτων του, στο πλαίσιο λήψης μέτρων για την πρόληψη της διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, όσο και η υποβολή της επίμαχης σύμβασης στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας είναι νόμιμες. Ανακαλεί την 13/2022 πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τοποθέτησης, απομάκρυνσης και γενικότερης διαχείρισης κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές της Περιφέρειας Αττικής για τρία (3) έτη(...)Συνεπώς, μη νομίμως επέλεξε η αναθέτουσα αρχή να εξαιρέσει το έτος 2021, που είναι το εγγύτερο στην ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης. Τούτο, ενδεχομένως να ανέτρεψε υποψηφίους οικονομικούς φορείς,που πληρούσαν τα ζητούμενα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2021 -το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας- χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος. Σημειωτέα, εξάλλου, α) ότι η μη ύπαρξη δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων κατά το έτος 2021 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους γενικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και β) στην αμέσως προηγούμενη διακήρυξη, έτους 2018, το αυτό κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας εκτεινόταν ορθώς στην τριετία 2015, 2016 και 2017.(...)Ωστόσο, παρόλη αυτή την ευρείας κλίμακας υποδιαίρεση της σύμβασης, το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας παρέμεινε ίδιο με αυτό της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν προσαρμόστηκε στις ως άνω ανάγκες της παρούσας σύμβασης, ήτοι στην εξυπηρέτηση της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε 14 τμήματα. Τούτο είχε αποτέλεσμα να ζητείται για κάθε ένα από τα τμήματα 1, 2, 7, 8, 9 και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών τριετίας (2018, 2019 και 2020) ίσος ή μεγαλύτερος των 500.000 ευρώ.(...)Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής σε έκαστο των ως άνω τμημάτων, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων, όπως, άλλωστε, ήταν εξ αρχής στόχος της αναθέτουσας αρχής.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης

Αναβάθμιση Ε.Ε.Λ.για άρδευση.(...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: H προσφεύγουσα Α.Α. καθόρισε, ως ελάχιστο επίπεδο για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων, συγκεκριμένο μέσο ειδικό κύκλο εργασιών (2.500.000,00 ευρώ), για τα τρία (3) προηγούμενα του διαγωνισμού διαχειριστικά έτη. Δεδομένου ότι η προκήρυξη της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας δημοσιεύθηκε το έτος 2023, ως περίοδος αναφοράς, για την απόδειξη της πλήρωσης του τεθέντος κριτηρίου επιλογής, ορίζονται, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος Α΄ του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016, τα διαχειριστικά έτη 2022, 2021 και 2020. Ενόψει τούτων, μη νομίμως η παρεμβαίνουσα ανάδοχος παρέλειψε να υποβάλει οικονομικά στοιχεία για το έτος 2022, το οποίο ως εγγύτερο του χρόνου διεξαγωγής του διαγωνισμού ήταν και το πλέον πρόσφορο για τη διακρίβωση της ευμετάβλητης χρηματοοικονομικής καταλληλότητας των υποψηφίων (βλ. ΕλΣυν Ολομ. 1716/2022 σκ. 29). Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι ο επίμαχος όρος οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας διατυπώθηκε ορθά και με σαφήνεια στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού και ετέθη υπόψη των δυνητικά ενδιαφερομένων φορέων, καθώς και ότι η παρεμβαίνουσα ανάδοχος, μοναδική συμμετέχουσα στη διαγωνιστική διαδικασία, προσκόμισε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούσε τις ελάχιστες προϋποθέσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας και για την τριετία 2020 – 2022 (βλ. την από 4.10.2023 υπεύθυνη δήλωση της Γενικής Διευθύντριας της παρεμβαίνουσας αναδόχου και το σχετικό έγγραφο της Επιτροπής του Διαγωνισμού, που εγκρίθηκε με την 284/26.10.2023 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της προσφεύγουσας Α.Α.), το Τμήμα κρίνει ότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν δύναται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή, να θεωρηθεί στην προκειμένη περίπτωση ως ουσιώδης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι στη σχετική αγορά ουσιώδη αλλοίωση των συνθηκών ανταγωνισμού και δεν αναδεικνύεται δι’ αυτής πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας (πρβλ. και ΕλΣυν Ολομ. 1716/2022 σκ. 30, 31).	Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Ανακαλεί την 361/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου (Η΄ Θερινό Τμήμα) του Ελεγκτικού Συνεδρίου