ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ.Ανάθεση - Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού 69.993,52 ευρώ σε εταιρεία, ως αμοιβή της για την προμήθεια μελανιών εκτυπωτών, γραφίτη φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων, ηλεκτρονικών υπολογιστών και εκτυπωτών κ.λ.π. της Διεύθυνσης Ασφάλειας, κατόπιν διενέργειας σχετικού πρόχειρου διαγωνισμού, διότι πρόκειται για ομοειδή αγαθά (μελάνια και τόνερ εκτυπωτών, γραφίτη και τόνερ φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και εκτυπωτές κ.λπ.) και η συνολική αξία αυτών υπερβαίνει, σε ετήσια βάση, το ποσό των 60.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ανερχόμενη συγκεκριμένα στο ύψος των 81.771,50 ευρώ (μη συνυπολογιζομένου του ΦΠΑ) και συνεπώς, μη νομίμως διενεργήθηκαν δύο (2) αυτοτελείς πρόχειροι διαγωνισμοί, και όχι ένας ενιαίος τακτικός διαγωνισμός, δοθέντος ότι οι διαγωνισμοί αυτοί διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών αγαθών, τα οποία θα μπορούσαν να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους προμηθευτές κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού.(συγγνωστή πλάνη)

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, εφόσον η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την παροχή ομοειδών υπηρεσιών καθαριότητας για τις ανάγκες των Διευθύνσεων της .. για το έτος 2015 υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), μη νομίμως διενεργήθηκαν δύο (2) χωριστοί πρόχειροι διαγωνισμοί και ένας ανοικτός, και όχι ένας ενιαίος τακτικός διαγωνισμός, αφού οι διαγωνισμοί αυτοί διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών υπηρεσιών, οι οποίες θα μπορούσαν να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους δικαιούχους κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού. Ακολούθως, μη νομίμως, με την πρακτική αυτή παρακάμφθηκε η προβλεπόμενη νόμιμη διαδικασία της διενέργειας προσυμβατικού ελέγχου από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνεπώς, όπως βάσιμα προβάλλει ο Επίτροπος, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες..το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα των επίμαχων Διευθύνσεων ενήργησαν συγγνωστώς και όχι με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων.(συγγνωστή πλάνη)

Προμήθεια σπόρων-γκαζόν :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον η συνολική αξία των προμηθευθέντων ειδών, που αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, που εντάσσονται στην ευρύτερη, κατά τα ανωτέρω, κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) «φυτών και πρασίνου», προοριζόμενα να καλύψουν τις ανάγκες της υπηρεσίας πρασίνου του Δήμου για δεντροφύτευση και φυτικό καλλωπισμό της πόλης, ανερχόμενη στο ποσό των 63.750,77 ευρώ, υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 45.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η ανάθεση προμηθειών κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, έπρεπε να διενεργηθεί δημόσιος τακτικός διαγωνισμός για το σύνολο των υπό προμήθεια ειδών. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και επομένως αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. Ελεγχος νομιμότητας  σχεδίου σύμβασης.Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά, η υπό έλεγχο προμήθεια επενδυτών για τις ανάγκες του ... είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας, που διενεργήθηκε με βάση την ίδια διακήρυξη (92/2005), αφού για τη σύναψη των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί διαγωνισμοί, με διαδικασίες, που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια. Επομένως, η κατά το άρθρο 8 παρ. 1 του ν.2741/1999 αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας θα κριθεί όχι με βάση τη συνολική δαπάνη, που είχε προϋπολογισθεί αρχικά για όλα τα είδη επενδυτών, αλλά με βάση εκείνη, που αφορά τη συγκεκριμένη υπό έλεγχο προμήθεια και η οποία ανέρχεται στο ποσό των 208.000 ευρώ, είναι, δηλαδή, κατώτερη του ποσού του 1.000.000 ευρώ, που προβλέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις ως   ελάχιστο    όριο για την άσκηση από το Ελεγκτικό Συνέδριο της αρμοδιότητας του ελέγχου των δημόσιων συμβάσεων προμηθειών.(..)Απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο το σχέδιο σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου ... και της εταιρείας .. κατά τα οριζόμενα στο σκεπτικό.

Οι προμήθειες κάθε είδους αγαθών ανατίθενται κατά τις διατάξεις περί προμηθειών του Δημοσίου και εκτελούνται σύμφωνα με τον Ενιαίο Κανονισμό Προμηθειών .Ειδικότερα, οι προμήθειες των Ο.Τ.Α. διενεργούνται, κατά κανόνα, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων των Ο.Τ.Α. με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας για αυτούς προσφοράς. Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 60.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. ή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (διαπραγμάτευση), όταν η αξία της προμήθειας δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α. Προκειμένου δε να διαπιστωθεί το ποσό, στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της απευθείας, με διαπραγμάτευση, πρόχειρο ή ανοιχτό διαγωνισμό, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής ποσότητας, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η αποφυγή τήρησης της οριζόμενης από τις οικείες διατάξεις διαδικασίας διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου ή πρόχειρου διαγωνισμού προμήθειας για τα είδη αυτής (βλ. πράξεις VΙΙ Τμ. 262/2008, 12, 25 και 246/2009, 173, 391/2010, 62/2012 κ.ά.).

Με δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι προέχων χαρακτήρας στις σχετικές ως άνω μικτές συμβάσεις προμήθειας ανταλλακτικών οχημάτων διαφόρων κατηγοριών και παροχής υπηρεσιών για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου ......, είναι, βάσει της οικονομικής τους αξίας, αυτός της σύμβασης προμήθειας, οι τελευταίες μη νομίμως ανατέθηκαν χωριστά, μετά από κατάτμηση της συνολικής εντελλόμενης με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνης ύψους 27.743,30 ευρώ, χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού κατά παράβαση των σχετικώς αξιουμένων από τις εφαρμοστέες ως άνω διατάξεις, καθόσον η αξία της προμήθειας των, κατά τα ανωτέρω, όμοιων ή ομοειδών αγαθών υπερέβαινε το μέγιστο επιτρεπόμενο για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ποσό των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος από τον Επίτροπο ισχυρισμός, ότι δεν τηρήθηκε εν προκειμένω ούτε η οριζόμενη από τις οικείες διατάξεις διαδικασία διενέργειας ενιαίου τακτικού δημοσίου διαγωνισμού προμήθειας, αφού, όπως προκύπτει από το Ημερολόγιο Ενταλμάτων για τη χρονική περίοδο 1.1.2012 έως 31.12.2012 της Οικονομικής Υπηρεσίας του Δήμου ......, η συνολική δαπάνη για την προμήθεια ανταλλακτικών των οχημάτων του Δήμου κατά το έτος 2012 ανήλθε σε 36.226,59 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., η οποία, προστιθέμενη με το προαναφερόμενο ποσό των 27.743,30 ευρώ, υπερβαίνει το όριο των 60.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, είναι απορριπτέος προεχόντως ως αναπόδεικτος, καθόσον δεν προσκομίζονται τα λοιπά δικαιολογητικά των απαριθμούμενων στο Ημερολόγιο της Οικονομικής Υπηρεσίας του Δήμου χρηματικών ενταλμάτων (αποφάσεις ανάθεσης, πρωτόκολλα παραλαβής, τιμολόγια – δελτία αποστολής κ.λπ.). Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα είναι μη νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια τροφίμων:I. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω: α) Αβασίμως προβάλλει η Επίτροπος ότι οι αναθέσεις δεν υποβλήθηκαν τον έγγραφο τύπο, δεδομένου ότι ήδη ενώπιον του Κλιμάκιου προσκομίζονται οι συναφθείσες συμβάσεις σε εκτέλεση των οποίων εντέλλονται οι επίμαχες δαπάνες, β) Ομοίως, αβασίμως εμμένει η Επίτροπος στον λόγο επιστροφής ότι στα 351 και 352, οικονομικού έτους 2014, χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν γίνονται οι από το νόμο επιβαλλόμενες κρατήσεις και τούτο διότι το Νοσοκομείο ακύρωσε τα ως άνω εντάλματα και εξέδωσε στη θέση τους τα 451 και 452, οικονομικού έτους 2014, τα οποία πλέον υπόκεινται στις νόμιμες κρατήσεις και γ) Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας οι επίμαχες προμήθειες στις φερόμενες ως δικαιούχους των χρηματικών ενταλμάτων. Τούτο διότι, η συνολική αξία των προμηθευθέντων ειδών με τις ανωτέρω συμβάσεις υπερβαίνει, σε συνδυασμό με τα προκηρυχθέντα είδη δυνάμει της 2013-004 διακήρυξης, ανά κατηγορία (αφενός για είδη παντοπωλείου, αφετέρου για κρέατα) σε ετήσια βάση, το τιθέμενο για τη νόμιμη προσφυγή στην απευθείας ανάθεση όριο των 20.000 ευρώ (άνευ ΦΠΑ). Εξάλλου, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει, ούτε το Νοσοκομείο επικαλείται, ότι συνέτρεχαν στην προκειμένη περίπτωση λόγοι κατεπείγοντος, οφειλόμενοι σε απρόβλεπτες περιστάσεις, οι οποίοι θα καθιστούσαν δικαιολογημένη την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία. Επομένως, μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη στις ανωτέρω απευθείας αναθέσεις, αφού αυτές διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών αγαθών, δυνάμενα να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους προμηθευτές κατόπιν διενέργειας τουλάχιστον πρόχειρου διαγωνισμού, όσα δε αντίθετα ισχυρίζεται το Νοσοκομείο με το αριθ. πρωτ. 13416/24.7.2014 έγγραφό του πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι η προμήθεια των ανωτέρω ειδών, τα οποία αποτελούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδή αγαθά, που υπάγονται στην ευρύτερη, κατά τα ανωτέρω διδάγματα και αντιλήψεις, κατηγορία αγαθών (κατηγορία γένους) των «καυσίμων και λιπαντικών», δεν είναι νόμιμη, διότι η συνολική για τα ομοειδή αυτά είδη δαπάνη υπερβαίνει το τιθέμενο από την προαναφερόμενη υπουργική απόφαση όριο των 15.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α., ήτοι ανέρχεται στο ποσό των 71.220,70 ευρώ (με Φ.Π.Α.), κι επομένως μη νομίμως επιμερίσθηκαν αυτά σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες και κατατμήθηκε η συνολικά απαιτούμενη γι΄ αυτά δαπάνη, με συνέπεια να διενεργηθεί η προμήθειά τους χωριστά με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, αντί να διενεργηθεί ενιαίος διαγωνισμός. Ως εκ τούτου, οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και, επομένως, τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες, οι οποίες αφορούν στην προμήθεια ομοειδών αγαθών (λουλουδιών και δένδρων), δεν είναι νόμιμες, καθόσον μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ως άνω προμήθειες και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός, αφού η συνολική τους ετήσια δαπάνη, ανέρχεται στο ποσό των 19.167,50 ευρώ και επομένως υπερβαίνει το όριο των 15.000 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεσή τους. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι  εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, οι ανωτέρω δαπάνες προμήθειας ελαστικών επισώτρων δεν επιτρέπεται να βαρύνουν τον ΚΑΕ 1321 της πάγιας προκαταβολής της Ελληνικής Αστυνομίας και ως εκ τούτου μη νομίμως καταβλήθηκαν σε βάρος των πιστώσεών της, καθόσον δεν προκύπτει ότι στην προκειμένη περίπτωση ήταν άμεση και επιτακτική η ανάγκη πληρωμής των εν λόγω δαπανών, όπως ρητώς απαιτείται από τη διάταξη του άρθρου 108 του ν. 4270/2014, αντίθετα πρόκειται για δαπάνες οι οποίες είναι εκ της φύσεώς τους διαρκείς και αναγκαίες στο πλαίσιο της τακτικής συντήρησης των οχημάτων και συνεπώς είναι δυνατό εκ των προτέρων, έστω κατά προσέγγιση, να υπολογιστούν και να καταβληθούν με την τακτική διαδικασία πραγματοποίησης των δημοσίων δαπανών, μέσω της νόμιμης διαδικασίας ανάθεσης της προμήθειας και έκδοσης στη συνέχεια τακτικών χρηματικών ενταλμάτων για την εξόφλησή της. (...)Επιπλέον, μη νομίμως διενεργήθηκαν δύο (2) αυτοτελείς πρόχειροι διαγωνισμοί, κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης προμήθειας ομοειδών αγαθών και όχι ένας ενιαίος τακτικός διαγωνισμός, δοθέντος ότι πρόκειται για ομοειδή αγαθά (ελαστικά επίσωτρα όμοιων οχημάτων) και η συνολική αξία αυτών υπερβαίνει, για το έτος 2015, το ποσό των 60.000,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ανερχόμενη συγκεκριμένα στο ύψος των 112.457,46 ευρώ (μη συνυπολογιζομένου του ΦΠΑ), η προμήθεια των οποίων θα μπορούσε να ανατεθεί σε έναν ή περισσότερους προμηθευτές κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού.  Ο ισχυρισμός δε που προβάλλεται στο ως άνω έγγραφο της Διεύθυνσης Οικονομικών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, κατ' εκτίμηση του περιεχομένου του, ότι οι επιμέρους Διευθύνσεις της Ελληνικής Αστυνομίας είναι διοικητικά και διαχειριστικά ανεξάρτητες και ασχολούνται με διαφορετικά αντικείμενα δεν ασκεί έννομη επιρροή, δοθέντος ότι η όποια διοικητική και διαχειριστική αυτοτέλεια, πέραν του ότι δεν έχει ως αναγκαίο επακόλουθό της και την οικονομική αυτοτέλεια (οι εν λόγω Διευθύνσεις δεν έχουν δικό τους προϋπολογισμό, η σχετική υποχρέωση είχε αναληφθεί από τη Διεύθυνση Οικονομικών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας), δεν αναιρεί την υποχρέωση διενέργειας ενιαίου τακτικού διαγωνισμού για την προμήθεια αναλώσιμων υλικών των ως άνω Διευθύνσεων και Υπηρεσιών, δοθέντος ότι μόνον η διαδικασία αυτή εξασφαλίζει, με τον ανταγωνισμό που αναπτύσσεται, κατά τον καλύτερο τρόπο το δημόσιο συμφέρον (πρβλ. Πράξεις ΚΠΕΔ IV τμ. Ελ. Συν. 248, 215, 125/2015). 

Ανάθεση - Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Νόμιμη η ανάθεση σε δύο ξεχωριστές ετερρόρυθμες εταιρείες των προμηθειών φωτιστικών σωμάτων και βραχιόνων στην πρώτη, και αφετέρου ηλεκτρικών λαμπτήρων στην δεύτερη, καθόσον τα προμηθευθέντα είδη δεν αποτελούν κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις όμοια ή ομοειδή αγαθά, συντείνουν μεν στην επίτευξη ενός κοινού σκοπού, ήτοι στο φωτισμό της πόλης, πλην όμως, δεν εντάσσονται σε μια ευρύτερη κοινή κατηγορία (γένους) ειδών, ούτε πολύ περισσότερο ταυτίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές τους, ώστε ο διαχωρισμός αυτών και η ανάθεσή τους με ξεχωριστούς διαγωνισμούς να συνιστά ανεπίτρεπτη κατάτμηση και συνεπώς , νομίμως, ανατέθηκαν με δύο ξεχωριστούς πρόχειρους διαγωνισμούς, ανάλογα με το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της κάθε προμήθειας.