ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:1η συμπληρωματική σύμβαση έργου της Περιφέρειας Αττικής «Συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση ακαθάρτων περιοχών Κορωπίου - Παιανίας»(...)κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων των 5.350.000 ευρώ (άρθρο 5 του ν.4412/2016) και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης, ήτοι του ποσού των 11.545.281.02 ευρώ (= αξία αρχικής σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α. 76.968.540,12 Χ 15%), αντίστοιχα, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, για το λόγο αυτό, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Εργασίες Διαμόρφωσης Κυττάρων Β΄ Φάσης».(....)Επομένως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που απαιτείται κατά νόμο να προηγηθεί για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και η οποία, ολοκληρούμενη σε μία και μοναδική φάση, περιλαμβάνει την έκδοση απόφασης ανάθεσης στον ανάδοχο συμπληρωματικής σύμβασης και έγκρισης του σχετικού Α.Π.Ε..Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι προώρως και ως εκ τούτου απαραδέκτως υποβλήθηκε ενώπιόν του για προσυμβατικό έλεγχο το ανωτέρω σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης Εργασιών.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2345/2017.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τροποποίηση της ... σύμβασης του Δήμου Κατερίνης με αντικείμενο την παροχή της υπηρεσίας «Μεταφόρτωση και μεταφορά των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) του Δήμου Κατερίνης»(...)το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο τροποποίησης της ... αρχικής σύμβασης, ποσού 63.409,86 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), υπολείπεται τόσο του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης, το τίμημα της οποίας ανέρχεται σε 1.752.000,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), όσο και του ισχύοντος κατώτατου ορίου των 215.000,00 ευρώ της περ. γ΄ του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, που προβλέπεται για τις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών που δημοπρατούνται από μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές, ενώ, τέλος, με τη συγκεκριμένη τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της σύμβασης, αφού οι σχετικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης.Απαραδέκτως υποβάλλεται προς έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου το σχέδιο τροποποίησης 

Νομιμότητα συμπληρωματικής σύμβασης έργου:..Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης, το οποίο αποτελεί τροποποίηση της αρχικώς συναφθείσας, μεταξύ του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού ... και της εταιρείας «….», σύμβασης, νομίμως καταρτίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των προπαρατεθέντων (στη σκέψη 2.Α.) άρθρων του ν.4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω τροποποίησης ανέρχεται σε 590.032,99 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ, και, ως εκ τούτου, είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (αρχική συμβατική δαπάνη, χωρίς ΦΠΑ, 4.167.088,48 Χ 15% = 625.063,272), ενώ δεν μεταβάλλει και τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης, καθόσον οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στον τόπο εκτέλεσης των αρχικών εργασιών, εμπίπτουν στο αντικείμενο του αρχικού έργου και δεν μπορούν να διαχωριστούν από αυτό, διότι η διενέργειά τους συνιστά προϋπόθεση για την εξέλιξη και την περάτωσή του (πρβλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλ. 422, 481/2018). Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

1η συμπληρωματική σύμβασης του έργου «Έργα αντιστήριξης σε τμήμα του ανάντη πρανούς της οδού...»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, αναφορικά με τις εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η συμπληρωματική σύμβαση και έχουν ήδη εκτελεστεί, σύμφωνα με το οικ.30855/6252/15.4.2022 έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας Ζακύνθου, ήτοι τις εργασίες κατασκευής των προεντεταμένων αγκυρώσεων, στερείται πλέον χρονικής αρμοδιότητας για τον έλεγχο τους και απαραδέκτως εισάγονται, ως εργασίες εκτελεσθείσες.  Ως προς τις λοιπές εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η Σ.Σ.Ε., ήτοι τη δαπάνη τοποθέτησης μεταλλικών δοκών για τη σύνδεση αγκυρώσεων και πασσαλοτοιχίας στο μέτωπο 1, τεχνικά έργα υποδομής (εκσκαφές και βάρθρα) για την τοποθέτηση της πεζογέφυρας (μέτωπο 3) και δαπάνη μελετών και τα ΓΕ & ΟΕ αυτής, κατά τα αναφερόμενα στην 83-05/1.2.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, παραδεκτώς εισάγονται μεν για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, ωστόσο, ως προς αυτές, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν μπορούν νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο δε, διότι δεν αποδείχτηκε από την αναθέτουσα ότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών αυτών ανέκυψε κατά την εκτέλεση της σύμβασης, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, ότι, δηλαδή, συνδέεται με πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στον χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από μία επιμελή αναθέτουσα αρχή.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι απαραδέκτως εισάγεται το υποβληθέν σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης κατά το μέρος που αφορά τις εργασίες κατασκευής των προεντεταμένων αγκυρώσεων και ότι κωλύεται κατά τα λοιπά η σύναψή του.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβανόμενο προσφυγής ανάκλησης κατά της 656/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ζ΄ Διακοπών), με την οποία κρίθηκε ότι η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «...» κωλύεται για το λόγο ότι οι περιστάσεις που αναφέρονται στη συνοδεύουσα τον 1ο Α.Π.Ε. αιτιολογική έκθεση δεν ανάγονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, διαπίστωσε ότι το Κλιμάκιο  εφάρμοσε το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης ήτοι πριν από την τροποποίησή του από 1.9.2021 με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και όχι όπως  ίσχυε κατά τον χρόνο που εγκρίθηκε η σύναψη της συμπληρωματικής (...), δεχόμενο έτσι σιωπηρά ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμπληρωματικές συμβάσεις καθορίζεται από τον χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης.(...)Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τροποποιητική σύμβαση αρχικής όμοιας, καίτοι συνδέεται με αυτή, παρουσιάζει αυτοτέλεια ως προς τις προϋποθέσεις σύναψής της, οι οποίες δεν καθορίζονται από τους όρους της αρχικής σύμβασης αλλά από τις ισχύουσες κάθε φορά νομοθετικές διατάξεις, χωρίς τούτο να μεταβάλλει αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεσή της, καθόσον δεν ανάγεται στους όρους εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης. Κατά τούτο, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά το χρονικό σημείο, κατά το οποίο ο αναθέτων φορέας επιλέγει με γνώμονα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, το είδος της διαδικασίας που θα εφαρμόσει για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και συγκεκριμένα εάν υποχρεούται να προβεί στην προκήρυξη διεξαγωγής νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ολοκλήρωσης του έργου ή μη.Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι στις τροποποιητικές συμβάσεις έργων, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο αναθέτων φορέας αποφασίζει να τροποποιήσει την εκτελούμενη σύμβαση με τη σύναψη της τροποποιητικής.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 84,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης ( 279736/30/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 2.797.681,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ) που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:1η τροποποίηση της σύμβασης «Καθαριότητα - Οδοκαθαρισμός»(...)Με την τροποποίηση αυτή επιδιώκεται η κάλυψη της πρόσθετης δαπάνης που προκύπτει από την αναπροσαρμογή της συμβατικής αμοιβής λόγω των επιγενομένων αυξήσεων του νόμιμου κατώτατου μισθού και του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου.(...)η αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο τροποποίησης της ... αρχικής σύμβασης, ποσού 76.455,41 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), υπολείπεται τόσο του 10% της αξίας της αρχικής σύμβασης, το τίμημα της οποίας ανέρχεται σε 5.250.000,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) όσο και του ισχύοντος κατώτατου ορίου των 215.000,00 ευρώ της περ. γ΄ του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, που προβλέπεται για τις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών που δημοπρατούνται από μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές, ενώ, τέλος, με τη συγκεκριμένη τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της σύμβασης, αφού οι σχετικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης.Απαραδέκτως υποβάλλεται προς έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου το σχέδιο τροποποίησης 

Προμήθεια κάδων σκουπιδιών:Το σχέδιο σύμβασης, το οποίο αφορά στην, κατά τη διάρκειά της, 2η τροποποίηση της υπ’ αριθ. 058110/9.3.2020 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου Αθηναίων (στο εξής Δήμος) και της προμηθεύτριας εταιρείας «…», που αφορά στην προμήθεια από το Δήμο Αθηναίων των ειδών της Ομάδας 1 «πλαστικοί κάδοι 1.100 lt με ποδομοχλό» της προμήθειας "πλαστικών κάδων 1.1000 lt, μεταλλικών επιστύλιων καλαθιών και μεταλλικών και πλαστικών επιδαπέδιων καλαθιών", προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.706.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., παραδεκτά υποβάλλεται ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου για έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 324 του ν.4700/2020 (Α΄ 127/29.6.2020).(....)Τέλος, με την ελεγχόμενη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, η αξία της οποίας ανέρχεται στο ποσό των 151.696,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ήτοι σε ποσοστό 19,96% της συμβατικής αξίας της αρχικής σύμβασης, προστιθέμενης και της συμβατικής αξίας της 1ης τροποποιητικής 237956/26.10.2020 σύμβασης (75.848,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., ήτοι ποσοστό 9,98% της αρχικής σύμβασης), δεν παρουσιάζεται υπέρβαση του 50% της συμβατικής αξίας της αρχικής σύμβασης, ενώ, εξάλλου, ενόψει της προσθήκης επιπλέον ποσότητας ταυτόσημου με το αναφερθέν στην αρχική σύμβαση είδους (πλαστικών κάδων 1.100 lt με ποδομοχλό), δεν προέκυψε μεταβολή της συνολικής φύσης της σύμβασης. Επομένως, υπό τα ανωτέρω δεδομένα συντρέχουν οι σωρευτικά τασσόμενες προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ' του ν. 4412/2016 που η αναθέτουσα Αρχή επικαλείται ως νομική βάση για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου 2ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 058110/9.3.2020 σύμβασης για την προμήθεια 998 πλαστικών κάδων 1.100 ml με ποδομοχλό μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και της εταιρείας «…».Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου 2ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 058110/9.3.2020 σύμβασης για την προμήθεια 998 πλαστικών κάδων 1.100 ml με ποδομοχλό μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και της εταιρείας «…».

Προμήθεια «Αντιδραστηρίων (τεστ) (.....)Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η αξία της ανωτέρω από 23.5.2022 εγκριθείσας τροποποίησης της 58018/16.10.2020 αρχικής ελεγχθείσας από το Κλιμάκιο σύμβασης ανέρχεται σε 156.672,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και, επομένως, υπολείπεται (μειωτικά) τόσο του 10% της αξίας της αρχικής αυτής σύμβασης, όπως το συνολικό ποσό (τιμή) της έχει διαμορφωθεί μετά και την ενεργοποίηση του ανωτέρω δικαιώματος προαίρεσης (5.000.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ), όσο και του κατώτατου ορίου των 214.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ της περ. γ΄ του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, που εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών των μη κεντρικών κυβερνητικών αρχών, όπως η ανωτέρω ΥΠΕ (ν.π.δ.δ.). Εξάλλου, με την εν λόγω τροποποίηση δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της ανωτέρω αρχικής σύμβασης, καθώς η διά της ανωτέρω τροποποίησης σκοπούμενη μεταβολή της αφορά αποκλειστικώς στη μείωση της τιμής μονάδας των υπολοίπων προς προμήθεια στο πλαίσιο εκτέλεσης της σύμβασης αντιδραστηρίων (τεστ), και, κατ’ επέκτασιν, στη μείωση της συνολικής τιμής των αντιδραστηρίων αυτών. Επομένως, η ανωτέρω υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση σύμβασης ερείδεται στις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και, συνεπώς, σε συνδυασμό με το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 αλλά και σύμφωνα με όσα έγιναν σχετικώς δεκτά στη σκέψη 3, δεν εμπίπτει στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και απαραδέκτως έχει υποβληθεί στο Κλιμάκιο για τη διενέργεια τέτοιου ελέγχου.