ΑΝΑΛΗΨΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ :Μη νόμιμη η ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας, δεδομένου ότι η δαπάνη της συμβάσεως (διάρκειας από 01.08.2013 έως 31.07.2014), σε εκτέλεση της οποίας παρασχέθηκαν οι υπηρεσίες, υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ ετησίως και η σχετική οικονομική επιβάρυνση αυτής επεκτείνεται και στο οικονομικό έτος 2014, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις των άρθρων 21 του Ν.2362/1995 και 1 του Π.Δ. 113/2010, αφού  η απόφαση αυτή αφορά μόνο το οικονομικό έτος 2013 και  δεν έχει εκδοθεί έγκριση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης από τον εποπτεύοντα Υπουργό  στην οποία να αναγράφεται το συνολικό ποσό με το οποίο βαρύνεται ο προϋπολογισμός του τρέχοντος οικονομικού έτους από την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης, αλλά και η κατανομή των επιμέρους ποσών της σχετικής συνολικής δαπάνης για το επόμενο οικονομικό έτος,(συγγνωστή πλάνη)

Εκτέλεση εργασιών  (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη δεύτερη σκέψη της παρούσας, το ως άνω πρακτικό, με το περιεχόμενο που προαναφέρθηκε, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό της εντελλόμενης με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνης, όπως βάσιμα προβάλλει ο διαφωνών Επίτροπος, καθόσον δεν βεβαιώνεται επί του σώματος αυτού, κατά τρόπο σαφή και ανεπιφύλακτο, η ποσοτική και ποιοτική παραλαβή των εργασιών που εκτελέστηκαν από τον ...... Περαιτέρω, μεταξύ των δικαιολογητικών του χρηματικού εντάλματος περιλαμβάνεται η 02/2.1.2013 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του διατάκτη του Θεραπευτηρίου, με την οποία εγκρίθηκε η δέσμευση πίστωσης 15.000 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος του Κ.Α.Ε. 0863 (Συντήρηση και επισκευή κτιρίων), οικονομικού έτους 2013. Ωστόσο, δεδομένου ότι η οικονομική υποχρέωση του Θεραπευτηρίου (νομική και δημοσιονομική δέσμευση) από την υλοποίηση των ως άνω εργασιών γεννήθηκε το οικονομικό έτος 2012, χωρίς να εκτελεστεί κατά το έτος αυτό, έπρεπε υποχρεωτικά να εκδοθεί, με βάση τα γενόμενα δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας, σχετική ανακλητική απόφαση του διατάκτη για διαγραφή του ποσού που δεσμεύτηκε, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 5 του π.δ/τος 113/2010. Τέτοια, όμως, απόφαση δεν προκύπτει ότι έχει εκδοθεί, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης (02/2.1.2013) σε βάρος των πιστώσεων του ίδιου Κ.Α.Ε. (0863) του επόμενου οικονομικού έτους (2013). Σημειώνεται ότι η προσκομισθείσα Φ.προϋπολ./43/7.1.2013 απόφαση ανατροπής «ανάληψης υποχρέωσης ανεξόφλητων υποχρεώσεων οικονομικού έτους 2012» δεν πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις, καθόσον αφορά σε ανατροπή ποσού μόλις 23,95 ευρώ στον ίδιο Κ.Α.Ε. (0863), δηλαδή δεν αντιστοιχίζεται κατά ποσό με την αναληφθείσα - και μη εκτελεσθείσα - υποχρέωση κατά το οικονομικό έτος 2012. Επομένως, και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου είναι βάσιμος. Κατά συνέπεια, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνακόλουθα το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

Υπηρεσίες μεταφοράς νοσοκομειακών αποβλήτων.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, όπως βασίμως προβάλλει η διαφωνούσα Επίτροπος, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική, δοθέντος ότι, ούτε κατά την εκκίνηση της διαδικασίας του επίμαχου διαγωνισμού, στις 26.5.2016, ούτε μέχρι και τη σύναψη της επίμαχης σύμβασης, στις 13.6.2016, δεν είχε εκδοθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, με την οποία να δεσμεύεται το συνολικό ποσό επιβάρυνσης του οικείου Κ.Α.Ε. του προϋπολογισμού του Νοσοκομείου..(..)Εξάλλου, ο προβαλλόμενος, με το 8596/27.7.2017 έγγραφο επανυποβολής, ισχυρισμός του Νοσοκομείου, ότι έως την ολοκλήρωση του αντικειμένου της σύμβασης είχε δεσμευθεί πίστωση ισόποση με τη συμβατική δαπάνη, με την έκδοση, τμηματικά, των αναφερόμενων στο ως άνω έγγραφο αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης, είναι απορριπτέος, προεχόντως, διότι, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης πρέπει να εκδίδεται πριν την έναρξη της οικείας διαγωνιστικής διαδικασίας και πριν την υπογραφή της σχετικής σύμβασης για το συνολικό ποσό, με το οποίο επιβαρύνεται ο οικείος προϋπολογισμός, οι δε μεταγενεστέρως τυχόν εκδιδόμενες αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης δεν δύνανται να έχουν αναδρομική ισχύ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική και, επομένως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Ανάληψη υποχρέωσης.Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση - άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 2362/1995)». Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι η μετά την εκτέλεση της δαπάνης έγκριση αυτής από το Διατάκτη δεν επιτρέπεται (βλ. Πραξ. Κλ. Πρ. Ελ. IV Τμ. ΕΣ 94, 62, 46, 38/2013, 8/2014).Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή στην έγκριση της ανάληψης υποχρέωσης του εποπτεύοντος Υπουργού στην περίπτωση που η αναλαμβανόμενη υποχρέωση υπερβαίνει το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000 €) ευρώ, αναγράφεται το συνολικό ποσό με το οποίο επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός, στην περίπτωση, όμως, που η επιβάρυνση αυτή εκτείνεται σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη η αναγραφόμενη στις ανωτέρω αποφάσεις συνολική δαπάνη πρέπει επιπλέον να κατανέμεται κατ’ έτος και να αναφέρονται τα επιμέρους ποσά που θα βαρύνουν τους προϋπολογισμούς των περισσοτέρων οικονομικών ετών, στον προϋπολογισμό δε κάθε έτους αποτυπώνεται μόνο το ποσό της επιβάρυνσης που αφορά το συγκεκριμένο έτος, με εγγραφή ισόποσης πίστωσης στον οικείο κωδικό αριθμό εξόδου (Κ.Α.Ε.) του προϋπολογισμού (βλ. Πράξ. Κλ. Προλ.Ελ. IV Τμ. Ελ. Συν. 33/2014 και πρβλ. Απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 23/2012, Πράξεις Ζ Κλ. Ελ. Συν. 38/2013, 5/2014).

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η σχετική δαπάνη δεν είχε αναληφθεί νομίμως εντός του έτους 2014, καθόσον δεν είχε εκδοθεί από τον …. η προβλεπόμενη στο π.δ. 113/2010 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του …. ότι εν προκειμένω δεν απαιτείτο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, δεδομένου ότι, σύμφωνα με το άρθρο 158 παρ.5 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων «Πιστώσεις που έχουν εγγραφεί στους οικείους κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου … διατίθενται, χωρίς να απαιτείται απόφαση οποιουδήποτε οργάνου, για την πληρωμή δαπανών που αφορούν: α) Αποδοχές κάθε είδους προσωπικού…», είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Και τούτο διότι, η διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης δεν ρυθμίζεται από τις διατάξεις των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 158 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Κ.Δ.Κ.), αφού αυτές δεν αφορούν το ζήτημα της έκδοσης ή μη αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης για τις δαπάνες των Δήμων (και κατ’ επέκταση των νομικών τους προσώπων) αλλά, σε συνδυασμό με το άρθρο 12 παρ. 1 του β.δ/τος 17.5/15.6.1959 «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (Α΄ 114), την έκδοση ή μη αποφάσεων από τα αρμόδια όργανα για την εκτέλεση (εκκαθάριση, ενταλματοποίηση, πληρωμή) των δαπανών τους, που ακολουθεί την οικεία διαδικασία ανάληψης (Ε.Σ. Kλ.Πρ.Ελ.Δαπ. στο Ι Τμ. 16/2014, 259/2013). Το Κλιμάκιο, όμως, λαμβάνοντας υπόψη αφενός μεν τις ερμηνευτικές δυσχέρειες που έχουν προκληθεί από τη διάταξη του άρθρου 158 παρ.5 του Κ.Δ.Κ. και αφετέρου το γεγονός, ότι, όπως προκύπτει από το έγγραφο επανυποβολής, από 1.1.2015 ο…. τηρεί τη διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης που προβλέπεται στις σχετικές διατάξεις του ν.4270/2014, κρίνει ότι ο …. χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων προέβη στην ενταλματοποίηση της σχετικής δαπάνης.  Κατ΄ ακολουθίαν, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, δικαιολογείται, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση η θεώρηση λόγω συγγνωστής πλάνης του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείου σε εταιρεία για παροχή υπηρεσιών συντηρήσεως αναισθησιολογικών μηχανημάτων και αναπνευστήρων, κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού διότι στη διακήρυξη δεν καθοριζόταν η προϋπολογισθείσα δαπάνη για τη συντήρηση ενός εκάστου μηχανήματος κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 1 του π.δ. 118/2007 και  η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της συμβάσεως κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 2 και 4 του π.δ/τος 113/2010. (ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)

Απευθείας ανάθεση μελέτης.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον τόσο η σχετική απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής .... για την απευθείας ανάθεσή της, όσο και υπογραφή της σχετικής σύμβασης, εκδόθηκαν σε χρόνο μεταγενέστερο της εκπόνησης και παράδοσης της ανωτέρω μελέτης. Ο ισχυρισμός δε του Δήμου .... ότι η μελέτη αυτή ανατέθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 158 παρ.7 του ν.3463/2006, προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον η διαγραφόμενη από τη διάταξη αυτή διαδικασία αφορά στην τροποποίηση του προϋπολογισμού όταν δεν υπάρχει πίστωση ή αυτή που υπάρχει είναι ανεπαρκής και δεν μπορεί να θεραπεύσει την έλλειψη προηγούμενης απόφασης ανάθεσης και του σχετικού συμφωνητικού πριν από την εκπόνηση της σχετικής μελέτης.

Εργασίες καθαρισμού δρόμων και κοινοχρήστων χώρων (Υπεργολαβία).(..)Όμως, όπως βάσιμα προβάλλει η διαφωνούσα Επίτροπος, η εντελλόμενη μ’ αυτό δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι του ανωτέρω υπεργολαβικού συμφωνητικού και της εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών από τον προαναφερόμενο υπεργολάβο δεν προηγήθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία να εγκρίνεται η εκ μέρους της αναδόχου εκχώρηση σ’ αυτόν του συνόλου του αντικειμένου της σύμβασης, όπως ρητά απαιτείται με τις διατάξεις που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη. Η ουσιώδης δε αυτή πλημμέλεια, που επιφέρει κατά νόμο την έκπτωση του αναδόχου, δεν θεραπεύεται με την έκδοση της 235/2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία τελικά εγκρίθηκε η άνω εκχώρηση, αφού η απόφαση αυτή, που δεν έχει κατά το νόμο και τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου αναδρομική ισχύ,  εκδόθηκε στις 3.12.2015, ήτοι μετά την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών από τον άνω υπεργολάβο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Καταβολή ποσού 45.000 ευρώ στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία «Αναπτυξιακή .....» ως αμοιβή της για την κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράμματος 2011 – 2014 του ως άνω Δήμου(...) Ο ισχυρισμός του Δήμου .....-....., ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του δεν διέθεταν το κατάλληλο προσωπικό αλυσιτελώς προβάλλεται, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος,  ο ως άνω Δήμος μπορούσε ως μικρός πληθυσμιακά Δήμος, που στερούνταν της αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής, να καταθέσει επιχειρησιακό πρόγραμμα απλοποιημένης μορφής. Όσον αφορά δε την επικαλούμενη ως νομική βάση της απευθείας ανάθεσης διάταξη του άρθρου 268 του Δ.Κ.Κ.,  αυτή αφορά άλλες ειδικές περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών συναφών με το αντικείμενο της δραστηριότητας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας, για τις οποίες δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση, όπως εν προκειμένω στα πλαίσια κατάρτισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Δήμου. Τέλος, ο λόγος διαφωνίας, σύμφωνα με τον οποίο η απόφαση δέσμευσης της οικείας πίστωσης εις βάρος του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2011, εκδόθηκε  σε χρόνο μεταγενέστερο της απόφασης με την οποία εγκρίθηκε η δαπάνη (29.8.2011) και υπογράφηκε η οικεία σύμβαση, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον ναι μεν το στάδιο της δημοσιονομικής ανάληψης της δαπάνης προηγείται εκείνου της διοικητικής ανάληψης, πλην όμως εν προκειμένω η  ως άνω απόφαση δέσμευσης πίστωσης  έχει ήδη με την 6/2012 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής ανατραπεί ως μη εκτελεσθείσα και  στα πλαίσια εφαρμογής του άρθρου 4 παρ. 5 του π.δ/τος 113/2010 έχει εκδοθεί νέα απόφαση δημοσιονομικής ανάληψης.

Εξώδικος συμβιβασμος.(..)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., ήτοι έκδοση αιτιολογημένης απόφασης του αρμοδίου οργάνου για την ανάθεση των εργασιών (άρθρο 23 παρ. 2), ο έγγραφος τύπος της σύμβασης (άρθρα 24 και 25), από την οποία να προκύπτουν το προς ανάθεση αντικείμενο, η συνολική διάρκεια των παρασχεθεισών εργασιών και η συνολική αμοιβή του αναδόχου καθώς και η έκδοση βεβαιώσεων παραλαβής – καλής εκτέλεσης των εργασιών (άρθρο 28), υπογεγραμμένες αρμοδίως από τα μέλη της οικείας επιτροπής παραλαβής, προς απόδειξη ότι εκτελέστηκαν πράγματι και προσηκόντως οι εργασίες. Λαμβανομένου όμως υπόψιν αφενός μεν ότι οι παραπάνω δαπάνες βεβαιώνονται, ως προς τον αριθμό των πραγματοποιηθέντων ημερομισθίων, τόσο από τα έγγραφα ...του Προέδρου της Κοινότητας ... και .. των Αντιδημάρχων του Δήμου ..., όσο και από την 32/2010 απόφαση της Δ.Ε., αφετέρου δε ότι ο δικηγόρος του Δήμου, με την ως άνω θετική γνωμοδότησή του, προτείνει τη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού υποστηρίζοντας ότι είναι προς όφελος του Δήμου, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Δήμος συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των προαναφερθεισών διατάξεων υπέλαβε ότι τα εκτεθέντα στοιχεία καλύπτουν την έλλειψη των αναγκαίων δικαιολογητικών και ότι μπορούσε να προβεί στη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού.... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, πλην όμως αυτό πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.