Αντικείμενο της συμβάσεως αφορούσε σε παροχή εργασιών και όχι σε κατασκευή δημοσίου έργου, δεδομένου ότι δεν απαιτείται για την εκτέλεση τους η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η επιβάρυνση της δαπάνης με εργολαβικό όφελος.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Εργα - Εργασίες (Εργολαβικό όφελος, Γενικά έξοδα):Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από το ασφαλιστικό ίδρυμα σε εργολήπτη δημοσίων έργων, για την υλοποίηση του έργου «Εργασίες αποψίλωσης και καθαρισμού οικοπεδικών εκτάσεων ιδιοκτησίας ...», καθόσον οι ανωτέρω εργασίες, ήτοι ο καθαρισμός και η αποψίλωση των οικοπέδων, συνιστά εκτέλεση εργασιών και όχι δημόσιο έργο, αφού δεν πρόκειται περί κατασκευής, επέκτασης, ανακαίνισης, επισκευής, συντήρησης ή ερευνητικής εργασίας, που απαιτεί ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και επεμβάσεις. Συνεπώς, για την ανάθεση εκτέλεσης των ανωτέρω εργασιών, έπρεπε να εφαρμοστούν οι διατάξεις του ν. 2286/1995 και του π.δ/τος 118/2007, οι οποίες δεν προβλέπουν την καταβολή στον ανάδοχο ποσών για γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος ούτε την επιβάρυνση του τελευταίου με τις δαπάνες δημοσίευσης της διακήρυξης.(συγγνωστή πλάνη)

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει κατ’ αρχάς ότι ο καθαρισμός των ρεμάτων και των χανδάκων, από τα φερτά, λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων, υλικά, συνιστά εργασία δυνάμενη να εκτελεστεί προσηκόντως από επαγγελματίες χωματουργικών εργασιών, οι οποίοι διαθέτουν απλώς τα κατάλληλα μηχανήματα και τη σχετική εμπειρία, και όχι δημόσιο τεχνικό έργο, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει ο διαφωνών Επίτροπος, αφού ούτε το αποτέλεσμα αυτών συνίσταται σε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση ή επισκευή, συνδεόμενη κατά τρόπο άμεσο, διαρκή και σταθερό με το έδαφος, ούτε απαιτεί τη χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων.

Αντικείμενο σύμβασης που αφορά σε προμήθεια πινακίδων σήμανσης και εκτέλεση εργασιών τοποθέτησης τους και όχι σε δημόσιο έργο, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984, όπως αντικαταστάθηκαν με εκείνες του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 2229/1999, και ως εκ τούτου, μη νόμιμα εντέλλεται να πληρωθεί εργολαβικό όφελος.

Από την τεχνική περιγραφή του έργου προκύπτει ότι το αντικείμενο της ανωτέρω σύμβασης (Ταφή απορριμμάτων) αφορά σε εκτέλεση εργασιών και όχι σε δημόσιο έργο κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1, παρ. 3, του ν. 1418/1984 και του ν. 2229/1999, και ως εκ τούτου, μη νομίμως εντέλλεται να πληρωθεί εργολαβικό όφελος

Εκτέλεση έργου «Δημοτικός φωτισμός των περιμετρικών οδών του χώρου αθιγγάνων» (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως παρατέθηκε ανωτέρω, αφορά στην εκτέλεση έργου, καθόσον οι εκτελούμενες εργασίες συνίστανται σε κατασκευή, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ.3 του ν.3669/2008, το αποτέλεσμα της οποίας συνδέεται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του. Επιπλέον, για την εκτέλεση των παραπάνω εργασιών απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, προκειμένου να τεθούν σε πλήρη και ασφαλή λειτουργία τα φωτιστικά σώματα. Τέλος, ανεξαρτήτως του ότι δεν προσδιορίζεται επακριβώς το κόστος της προμήθειας των ιστών ηλεκτροφωτισμού και των φωτιστικών σωμάτων σε σχέση με το κόστος των εργασιών τοποθέτησής τους, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης λόγω της φύσεως των εκτελεσθεισών εργασιών είναι αυτός της σύμβασης έργου. Επομένως, ο ανάδοχος δικαιούται εργολαβικό όφελος κατά τη νομοθεσία περί δημοσίων έργων

Μη νόμιμες οι δαπάνες εξόφλησης λογαριασμών τριών έργων που αφορούν σε αντικατάσταση και εγκατάσταση κατακόρυφης σήμανσης οδών διότι : α) πρόκειται για προμήθεια αγαθών και για τις σχετικές εργασίες τοποθέτησής τους εφαρμόζονται οι διατάξεις περί προμηθειών (ΕΚΠΟΤΑ και π.δ. 28/1980), που δεν προβλέπουν την καταβολή στον ανάδοχο ποσού για γενικά έξοδα, εργολαβικό όφελος και απρόβλεπτα β) δεν επιτρέπεται η αναγραφή στον προϋπολογισμό του Δήμου κατατμημένων πιστώσεων (άρθρο 22 παρ.1 του ν.3274/2004) και γ) δεν δικαιολογείται η ανάθεση των ανωτέρω εργασιών σε τρίτο, καθόσον όπως προκύπτει από έγγραφο της Διεύθυνσης Προσωπικού, υπηρετεί ικανός αριθμός ατόμων με ειδικότητες ανάλογες προς αυτές που απαιτούνται για την εκτέλεση τους. Όμοια η 408/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος.

Καθαρισμός κοίτης ρεμάτων – τάφρων(…)Ως «δημόσιο τεχνικό έργο» νοείται κάθε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία που απαιτεί εξειδικευμένη τεχνική γνώση και επέμβαση και συνδέεται με το έδαφος ή το υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ούτως ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του, κατά την έννοια του άρθρου 953 Α.Κ., και να μην μπορεί να αποχωρισθεί από αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού της. Εξ αντιδιαστολής, ως σύμβαση εκτέλεσης εργασιών, κατά την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, νοείται εκείνη στην οποία είτε το αποτέλεσμα των εργασιών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους, κατά την ανωτέρω έννοια, είτε για την επίτευξη του αποτελέσματος αυτού δεν απαιτείται η χρήση ιδιαίτερων τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και ανάλογου εξοπλισμού (βλ. ενδεικτικά πράξ. VII Τμ. Ελ.Συν. 93/2011,  419, 409/2010, 90, 386/2009, 110, 111/2008). Προκειμένης, περαιτέρω, της ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών από Δήμο, εξακολουθούν να εφαρμόζονται αναλογικώς οι διατάξεις του π.δ/τος 28/1980 (βλ. και το άρθρο 273 παρ. 1 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 114), σύμφωνα με το άρθρο 39 του οποίου δεν επιτρέπεται η εκτέλεση των εργασιών από άλλο πρόσωπο, πλην του συμβληθέντος με τον Δήμο αναδόχου, χωρίς απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, αρμοδίως εγκριθείσα. Την  υποχρέωση δε τήρησης της ως άνω διαδικασίας, η οποία, ενόψει του δημοσίου σκοπού της σύμβασης, προβλέπεται προκειμένου να παρέχεται στην Υπηρεσία η δυνατότητα ασφαλούς εκτίμησης της καταλληλότητας (φερεγγυότητας, προσόντων κ.λπ.) του υπεισερχομένου στη σύμβαση τρίτου να εκτελέσει τις αναληφθείσες εργασίες, δεν μπορούν να αντιπαρέλθουν σιωπηρά τα αρμόδια όργανα, διά τούτο, άλλωστε, και η διαδικασία αυτή τάσσεται επί ποινή έκπτωσης του αρχικού αναδόχου(…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει κατ' αρχάς ότι ο καθαρισμός των ρεμάτων και των χανδάκων, από τα φερτά υλικά, συνιστά εργασία δυνάμενη να εκτελεστεί προσηκόντως από επαγγελματίες χωματουργικών εργασιών, οι οποίοι διαθέτουν απλώς τα κατάλληλα μηχανήματα και τη σχετική εμπειρία, και όχι δημόσιο τεχνικό έργο, αφού ούτε το αποτέλεσμα αυτών συνίσταται σε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση ή επισκευή, συνδεόμενη κατά τρόπο άμεσο, διαρκή και σταθερό με το έδαφος, ούτε απαιτεί τη χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων

Δυνατότητα και προυποθέσεις καταβολής εργολαβικού οφέλους και ποσοστού γενικών εδόδων σε δημοτικά έργα των οποίων οι πρόσθετες εργασίες εκτελούνται απολογιστικά.(...) η ειδική εντολή και ο συγκριτικός πίνακας πρέπει αιτιολογημένα και πειστικά να αποδεικνύει την ανάγκη εκτελέσεως των εργασιών αυτών (απολογιστικών ) δια την επίτευξη της αρτιότητας και λειτουργικότητας του έργου (...)Σε περίπτωση εκτελέσεως απολογιστικών εργασιών δημοτικών και κοινοτικών έργων εντός των χρηματικών ορίων που καθορίζονται εκάστοτε, σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ.2 του Π.Δ. 171/87, δεν οφείλονται εργολαβικό όφελος και ποσοστό γενικών εξόδων στους αναδόχους εργολάβους. Για απολογιστικές εργασίες πάνω από τα χρηματικά όρια, οφείλεται εργολαβικό όφελος και ποσοστό γενικών εξόδων, βάσει συγκριτικού πίνακα σύμφωνα με τις προυποθέσεις που θέτουν τα άρθρα 11,42 παρ.10 και 43 του Π.Δ.609/85. Εργολαβικό όφελος και ποσοστό γενικών εξόδων δεν πρέπει να καταβάλλεται στους εργολάβους δημοτικών και κοινοτικών έργων, όταν στις συμβάσεις αναφέρεται ότι τα υλικά των έργων θα χορηγούνται από τον εργοδότη, αλλά αυτός δεν χορηγεί τα υλικά αυτά και αναθέτει την προμήθειά τους στους εργολάβους.

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι ως δημόσιο τεχνικό έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία, που εκτελείται από δημόσιους φορείς και απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση, το αποτέλεσμα της οποίας συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του, κατά την έννοια του άρθρου 953 Α.Κ., και να μην μπορεί να αποχωρισθεί απ’ αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού αυτού ή του κυρίου πράγματος. Στην ανάθεση και κατασκευή των έργων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις περί δημοσίων έργων του κωδικοποιηθέντος στις προεκτεθείσες διατάξεις ν. 1418/1984 και του εκτελεστικού αυτού π.δ/τος 609/1985, όπως ισχύουν. Αντιθέτως, πρόκειται για εκτέλεση εργασιών και όχι για δημόσιο τεχνικό έργο, όταν το αποτέλεσμα των εργασιών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους, καθώς και όταν για την επίτευξη του αποτελέσματος δεν απαιτείται η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού ή τεχνικού προσωπικού και ανάλογων τεχνικών μέσων και εγκαταστάσεων. Περαιτέρω, για την ανάθεση εκτέλεσης εργασιών από Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), εφ’ όσον ο προϋπολογισμός της σχετικής υπηρεσίας δεν εμπίπτει στα όρια εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου (βλ. ήδη π.δ.59/2007, ΦΕΚ 63 Α΄ και π.δ.60/2007, ΦΕΚ 64 Α΄), εφαρμόζονται, για τις συμβάσεις που έχουν συναφθεί μετά την 1.1.2007, ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (άρθρο τέταρτο του ν.3463/2006, Α΄ 114) και μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος που προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 209 του ως άνω νομοθετήματος, οι διατάξεις του π.δ.28/1980, από τις οποίες προκύπτει ότι, στις συμβάσεις εκτέλεσης εργασιών δεν προβλέπεται η καταβολή στον ανάδοχο ποσών για γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος, που ως εκ της φύσεώς τους σχετίζονται με την κατασκευή δημοσίων έργων (βλ. Πράξεις VΙΙ Τμ. 76/2005, 250/2006, 21, 36, 56, 106, 141, 276/2007, 30, 43, 113, 191, 197, 209/2008 κ.ά.)....Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων συνάγεται ότι απαραίτητο δικαιολογητικό για την υποβολή λογαριασμού από τον ανάδοχο αποτελεί εκείνο της συνοπτικής επιμέτρησης των ήδη εκτελεσθεισών εργασιών, στην οποία πρέπει να γίνεται συνοπτική περιγραφή κάθε μιας από αυτές με αναγωγή στο αντίστοιχο άρθρο του τιμολογίου και προσδιορισμός της ακριβούς ποσότητας αυτών βάσει των στοιχείων των απευθείας καταμετρήσεων των εργασιών, προκειμένου να καταστεί δυνατός ο έλεγχος του ύψους της απαίτησης του εργολάβου, αλλά και το βέβαιο και εκκαθαρισμένο αυτής.