ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/62/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Κατασκευή έργων και τη σύνταξη μελετών ύδρευσης και αποχέτευσης(...)Με δεδομένα όσα εκτέθηκαν πρέπει να γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Μολονότι η ελεγχόμενη σύμβαση επιγράφεται ως προγραμματική και παρά τα όσα αναφέρονται στο κείμενο αυτής σε σχέση με το αντικείμενό της, με τη σύναψή της δεν υλοποιείται οριζόντια συνεργασία μεταξύ του Δήμου και της Δ.Ε.Υ.Α. ....., αλλά αυτή εξαντλείται στη χρηματοδότηση από το Δήμο της εκτέλεσης των απαριθμούμενων στη σύμβαση έργων, αποτελούσα κατά τούτο μη νόμιμη επιχορήγηση της Δ.Ε.Υ.Α.Ν., δεδομένου ότι ο Κώδικας περί Δήμων και Κοινοτήτων (άρθρα 254 και 259) επιτρέπει μόνο την επιχορήγηση των κοινωφελών δημοτικών επιχειρήσεων που έχουν συσταθεί για την παροχή υπηρεσιών στους τομείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, της παιδείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού, του περιβάλλοντος, της δημοτικής συγκοινωνίας, της έρευνας και τεχνολογίας και της προώθησης της απασχόλησης (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ στο VII Τμ. 173/2016). Τα συγκεκριμένα έργα ύδρευσης και αποχέτευσης συμπεριλαμβάνονται στην περιουσία της Δ.Ε.Υ.Α.Ν., η οποία, σύμφωνα με την προαναφερθείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ..... περί σύστασης αυτής, διέπεται ως προς τη διοίκηση, οργάνωση, εκτέλεση, λειτουργία και συντήρηση των έργων αρμοδιότητάς της καθώς επίσης ως προς τις πηγές χρηματοδότησης αυτών από τις διατάξεις του ν. 1069/1980, η δε αρμοδιότητά της εκτείνεται στο σύνολο της διοικητικής περιφέρειας του Δήμου ....., ήτοι σε όλες τις δημοτικές ενότητες που τον απαρτίζουν. Τούτου παρέπεται ότι το κόστος εκτέλεσης των έργων κυριότητάς της καλύπτεται από ίδιους πόρους αυτής προερχόμενους, μεταξύ άλλων, από τέλη και δαπάνες που αυτή εισπράττει από τους κατοίκους όλων των δημοτικών ενοτήτων του Δήμου ....., επομένως μη νομίμως επιβαρύνεται με την εν λόγω δαπάνη ο Δήμος. Τούτο δε ανεξαρτήτως αν πριν από το χρόνο σύστασης της Δ.Ε.Υ.Α.Ν. (2011) οι υπηρεσίες ύδρευσης-αποχέτευσης σε ορισμένες από τις νυν δημοτικές ενότητες του Δήμου ..... παρέχονταν όχι από τη Δ.Ε.Υ.Α. Ναυπάκτου ή τη Δ.Ε.Υ.Α. Αντιρρίου, αλλά από τις αρμόδιες Διευθύνσεις των πρώην δήμων που συνενώθηκαν στον Δήμο ....., δοθέντος ότι τα επίμαχα έργα αποτελούν νέα έργα, η υλοποίηση των οποίων δρομολογείται αυτοτελώς από τη Δ.Ε.Υ.Α.Ν. και δεν άπτονται της αρμοδιότητας του Δήμου. Άλλωστε, για την εκτέλεση αυτών η Δ.Ε.Υ.Α.Ν. δύναται να λάβει επιχορήγηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, η οποία προβλέπεται ρητά μεταξύ των εσόδων της, ωστόσο, δεν σχετίζεται, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει ο Δήμος, με τη Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την οποία κατανέμονται στους δήμους τα προερχόμενα από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους χρηματικά ποσά που προορίζονται για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών δραστηριοτήτων αυτών (άρθρο 25 παρ. 1 ν. 1828/1989 - Α΄ 2, βλ. και άρθρο 259 του προαναφερθέντος ν. 3852/2010). Η ανωτέρω κρίση δεν διαφοροποιείται σε περίπτωση χρηματοδότησης από πόρους του Δήμου ..... προερχόμενους από το ειδικό τέλος που οφείλουν να καταβάλουν οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., ανεξαρτήτως του ότι σε κάθε περίπτωση ο ισχυρισμός αυτός προβάλλεται εντελώς αόριστα καις ως εκ τούτου αναπόδεικτα, καθώς οι διατάξεις του άρθρου 25 ν. 3468/2006 σχετικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α΄129), όπως αυτό έχει τροποποιηθεί με τα άρθρα 7 ν. 3851/2010 (Α΄ 85) και 13 ν. 4414/2016 (Α΄ 149), προβλέπουν συγκεκριμένη διαδικασία για τη διάθεση των εν λόγω πόρων των δήμων, για την τήρηση της οποίας εν προκειμένω ο Δήμος ουδέν αναφέρει.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/183/2018
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με δεδομένα τα ανωτέρω, η ανωτέρω σύμβαση μεταξύ του Δήμου ..... και της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. αποτελεί προγραμματική σύμβαση, καθόσον στη Δ.Ε.Υ.Α.Κ. δεν ανατέθηκε μια συνηθισμένη παροχή υπηρεσίας, ώστε να υποκρύπτεται ανεπίτρεπτη επιχορήγηση προς αυτή, ανεξαρτήτως ότι δεν πρόκειται για Δ.Ε.Υ.Α. του Δήμου ....., αλλά η υλοποίηση ενός συγχρηματοδοτούμενου έργου, με οικονομικό αντικείμενο ποσού 6.527.322,65 ευρώ, στο πλαίσιο της οποίας η Δ.Ε.Υ.Α.Κ. θα λειτουργήσει ως αναθέτουσα αρχή πραγματοποιώντας ό,τι είναι απαραίτητο τόσο για τη διενέργεια των διαγωνισμών, τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, την επίβλεψη και παραλαβή όσο και έναντι της διαχειριστικής αρχής για τη χρηματοδότηση και τις πληρωμές του έργου. Συνεπώς, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/32/2019
Νομιμότητα σχεδίου προγραμματικής σύμβασης:..Με τα δεδομένα αυτά, το υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης, μεταξύ της Δ.Ε.Υ.Α. … και του Συνδέσμου Ύδρευσης Δήμων …, … και Κοινοτήτων περιοχής .., έχει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο, και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της...Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Δ.Ε.Υ.Α. … και του Συνδέσμου Ύδρευσης Δήμων .., … και Κοινοτήτων περιοχής ...
26247/2023
Επιχορήγηση Δήμων και Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης - Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) για την εξόφληση δικαστικών και συναφών υποχρεώσεών τους.
30885/2024
Ορισμός του Αντιπροέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης του Δήμου Νέστου (Δ.Ε.Υ.Α.Ν.) του Νομού Καβάλας ως μέλος με πλήρη απασχόληση, και καθορισμός αποζημίωσης αυτού.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/279/2017
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … για την εκτέλεση του έργου «Λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση χώρων αναψυχής, παιδικών χαρών και χώρων πρασίνου Δήμου …»(....)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση εγκαθιδρύει πραγματική συνεργασία μεταξύ των συμβαλλομένων φορέων, με σκοπό την, διά της συνενώσεως των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … για την υλοποίηση του έργου «Λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση χώρων αναψυχής, παιδικών χαρών και χώρων πρασίνου Δήμου …».
45274/2022
Ορισμός του Αντιπροέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Νέστου (Δ.Ε.Υ.Α.Ν.) του Δήμου Νέστου Νομού Καβάλας ως μέλους με πλήρη απασχόληση στην Επιχείρηση και καθορισμός αποζημίωσης αυτού.
ΕΣ/ΤΜ.6/1071/2018
Προγραμματική σύμβαση. (..) ζητείται η ανάκληση της 2/2018 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο . ..., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της διαδημοτικής επιχείρησης με την επωνυμία «..... ΑΕ» (εφεξής ... ΑΕ) για την «ενίσχυση του μηχανισμού καθαριότητας για την αποκομιδή σύμμεικτων απορριμμάτων στις Δ.Ε. (..)Ενόψει αυτών και προκειμένου να καθίσταται εφικτός και ο δικαστικός έλεγχος της τήρησης των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας (άρθρο 33 ν. 4270/2014) καθώς και της υπέρβασης ή μη των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης κατά την άσκηση της νόμιμης συμβατικής δράσης της Διοίκησης, τόσο η απόφαση ενός Δήμου, με την οποία - κατ’ ενάσκηση διακριτικής ευχέρειας – αυτός αναθέτει τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων στον οικείο Φ.ο.Δ.Σ.Α., όσο και η προγραμματική σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ των δύο φορέων για την υλοποίησή τους, πρέπει να φέρουν ειδική αιτιολογία, από την οποία να προκύπτει η αντικειμενική αδυναμία παροχής των υπηρεσιών αυτών με ίδια μέσα και προσωπικό του Δήμου (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, λαμβανομένων υπόψη των προσκομισθέντων εγγράφων, το Τμήμα κρίνει ότι η 102/2018 απόφαση του Δ.Σ. ... παρίσταται επαρκώς και ειδικώς αιτιολογημένη ως προς την αντικειμενική αδυναμία άσκησης από το Δήμο ... των ανατιθέμενων με την ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση υπηρεσιών, ήτοι την ανεπάρκεια προσωπικού του Δήμου και τη διενέργεια εκ μέρους του Δήμου των απαραίτητων ενεργειών για την πρόσληψη προσωπικού, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση....VI. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη....Δέχεται την αίτηση ανάκλησης.Ανακαλεί την 2/2018 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ....
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/173/2016
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Ολοκλήρωση Δικτύου Αποχέτευσης Ακαθάρτων Οικισμού ......»Σε κάθε δε περίπτωση η δυνατότητα επιχορήγησης Δ.Ε.Υ.Α. από Δήμους δεν είναι επιτρεπτή κατά νόμο, δοθέντος ότι ο μεν ν. 1069/1980 (ΦΕΚ Α΄ 191) προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις αυτές επιχορηγούνται μόνο από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για τη μελέτη και κατασκευή έργων ύδρευσης και αποχέτευσης (άρθρο 10, βλ. και άρθρο 6 παρ. 2 περ. γ της 20821/2007 απόφασης της Γενικής Γραμματέα Περιφέρειας Πελοποννήσου περί συστάσεως της Δ.Ε.Υ.Α. ....., ΦΕΚ Β΄ 498), ο δε ν. 3463/2006 (ΦΕΚ Α΄114) επιτρέπει μόνο την επιχορήγηση των δημοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων που έχουν συσταθεί για την παροχή υπηρεσιών στους τομείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, της παιδείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού του περιβάλλοντος, της δημοτικής συγκοινωνίας, της έρευνας και τεχνολογίας και της προώθησης της απασχόλησης (άρθρα 254 και 259). Αβάσιμα δε ο Δήμος ..... – ..... προβάλλει ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, η αρμοδιότητα της άνω Δ.Ε.Υ.Α. δεν έχει επεκταθεί στα γεωγραφικά όρια του Δήμου .....ς, αφού, σύμφωνα με τα άρθρα 1 παρ. 1 και 3 της άνω 20821/2007 απόφασης της Γενικής Γραμματέα Περιφέρειας Πελοποννήσου και 1 παρ. 2 (36 Α. 3.) του Κεφαλαίου Α του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α΄87), η περιοχή αρμοδιότητά της, στους τομείς της μελέτης, κατασκευής, συντήρησης, εκμετάλλευσης, διοίκησης και λειτουργίας δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης ακαθάρτων, καλύπτει το σύνολο των εδαφικών περιφερειών των Δημοτικών Διαμερισμάτων του Δήμου ....., μεταξύ των οποίων και η εδαφική περιφέρεια του πρώην Δήμου …, λόγο άλλωστε για τον οποίο, ως Κυρία του έργου, μεταβίβασε, με την προαναφερόμενη προγραμματική σύμβαση, την αρμοδιότητα υλοποίησής του στο Δήμο. Η δε είσπραξη από το Δήμο ..... ..... των τελών σύνδεσης με το αποχετευτικό δίκτυο, αντί της δικαιούμενης προς τούτο Δ.Ε.Υ.Α. ..... (βλ. άρθρο 6 παρ. 1 περ. στ. της άνω απόφασης σύστασής της), δεν καθιστά νόμιμη την επιχορήγησή της με τα προαναφερόμενα κονδύλια. Πέραν δε των ανωτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου και ειδικότερα :α) το 2/2.1.2014 έγγραφο του Αντιπροέδρου της Δ.Ε.Υ.Α.,β) την 77219/24.12.2014 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, γ) την 14287/1.4.2015 απόφαση του Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και δ) τα 138 και 139/2015 χρηματικά εντάλματα της άνω Δ.Ε.Υ.Α., προκύπτει ότι το ποσό των 55.409,60 ευρώ, που αντιστοιχεί στον επιχορηγούμενο από το Δήμο Φ.Π.Α. του άνω έργου, έχει ήδη καταβληθεί στη Δ.Ε.Υ.Α. …από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, η οποία στη συνέχεια το κατέβαλε στον εργολάβο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το επίμαχο ένταλμα, που εκδόθηκε για την πληρωμή της, δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/23/2022
ΜΕΛΕΤΕΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, του Δήμου …, του Δήμου … και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «...» (...), για την υλοποίηση των μελετών του έργου με τίτλο «ΑΝΤΛΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΠΗΝΕΙΟ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Τ.Κ … Δ.Ε … ΔΗΜΟΥ … & Τ.Κ. … Δ.Ε … ΔΗΜΟΥ …», προϋπολογισμού 1.692.600 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.).(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν, εν προκειμένω, νομικές πλημμέλειες που αφορούν στην παραβίαση τόσο των διατάξεων του ενωσιακού δικαίου, που προσδιορίζουν τη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, όσο και των διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας περί της σύναψης προγραμματικών συμβάσεων (άρθρο 100 του ν. 3852/2010), οι οποίες έχουν θεσπισθεί για τη διασφάλιση της τήρησης από τους δημόσιους φορείς των αρχών της χρηστής και διαφανούς δημοσιονομικής διαχείρισης. Κωλύεται η σύναψη της σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, του Δήμου …, του Δήμου … και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…» (….), για την υλοποίηση των μελετών του έργου με τίτλο «ΑΝΤΛΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΠΗΝΕΙΟ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Τ.Κ … Δ.Ε … ΔΗΜΟΥ … & Τ.Κ. … Δ.Ε … ΔΗΜΟΥ …».
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/707/2022
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/881/2023
ΜΕΛΕΤΕΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 3ης τροποποίησης - παράτασης της από 13.7.2017 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου …, με αντικείμενο τη «Μελέτη Αποχέτευσης Ακαθάρτων και Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων των οικισμών …, …, …, … και … Δήμου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.416.164,35 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(...)Περαιτέρω, όμως, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες οι προπαρασκευαστικές ενέργειες για την τροποποίηση της διάρκειας της από 13.7.2017 προγραμματικής σύμβασης εκκίνησαν εγκαίρως, αμέσως μετά την έγκριση της παράτασης της συνολικής προθεσμίας εκπόνησης της οριστικής μελέτης από τον ανάδοχο, και δη πριν τη λήξη της διάρκειας της εν λόγω σύμβασης ..., κρίνει ότι η ολιγοήμερη καθυστέρηση, αφενός μεν ανάρτησης στη «Διαύγεια» της .../13.12.2022 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής, αφετέρου δε έκδοσης και ανάρτησης στη «Διαύγεια» της .../21.12.2022 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου …, δεν συνιστά, εν προκειμένω, ουσιώδη νομική πλημμέλεια, όπως βασίμως προβάλλεται με την ένδικη προσφυγή.(...) Ανακαλεί την 143/2023 Πράξη του Ζ′ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.