ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:......... Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το αντικείμενο όλων των ανωτέρω συμβάσεων αφορά σε εκτέλεση ομοειδών, χωματουργικών εργασιών εκσκαφών εδάφους και χαλικοστρώσεων αγροτικών δρόμων, που αναλύονται σε όμοιες υποκατηγορίες εργασιών, σε παρεμφερείς ποσότητες, οι οποίες  ανατέθηκαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα και εκτελέστηκαν κατά τον ίδιο περίπου χρόνο από εμπειροτέχνη χωματουργικών εργασιών και όχι σε εκτέλεση έργων, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι το αποτέλεσμα αυτών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους ούτε για την επίτευξή του προκύπτει ότι απαιτήθηκαν ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι, εξειδικευμένο επιστημονικό ή τεχνικό προσωπικό και ανάλογα τεχνικά μέσα και εγκαταστάσεις. Περαιτέρω, οι εν λόγω εργασίες μη νομίμως επιμερίστηκαν, με την αναγραφή ιδιαίτερων για την καθεμιά πιστώσεων και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας ενιαίου διαγωνισμού. Τούτο δε διότι πρόκειται για ομοειδείς εργασίες συντήρησης (χαλικοστρώσεων) ήδη υφιστάμενων αγροτικών δρόμων (βλ. σχετικά και την από 9.12.2010 αναφορά του δημοτικού συμβούλου Α. Μαυρομάτη προς την Υπηρεσία Επιτρόπου), η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων, ανέρχεται στο ποσό των 55.800,00 ευρώ (6.900,00 + 6.900,00 + 5.900,00 + 6.900,00 + 6.900,00 + 6.900,00 + 5.500,00 + 3.000,00 + 6.900,00), συμπεριλαμβανομένου του αναλογούντος Φ.Π.Α., υπερβαίνει δηλαδή το όριο των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση εργασιών. Συνεπώς, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ........ δαπάνες είναι μη νόμιμες και επομένως, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι:....κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 11 του ν. 4013/2011 και της ισχύουσας, κατά τον κρίσιμο χρόνο, Π1/2380/2012 Κ.Υ.Α., δεν καταχωρήθηκε το πρωτογενές αίτημα του Νοσοκομείου για σύναψη της σύμβασης στο Μητρώο Ηλεκτρονικής Καταχώρησης Δημοσίων Συμβάσεων, όπως βασίμως προβάλλει και ο Αναπληρωτής Επίτροπος, με συνέπεια τη μη κανονικότητα της εντελλόμενης δαπάνης.Αντιθέτως, αβασίμως προβάλλεται με την πράξη επιστροφής του χρηματικού εντάλματος ότι η απόφαση περί οριστικής κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού δεν δημοσιεύθηκε στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 38 του ν. 4412/2016, δεδομένου ότι, μη δημοσιευθείσας κατά τον κρίσιμο χρόνο έκδοσης της απόφασης αυτής (1.2.2017) της προβλεπόμενης στο άρθρο 38 παρ. 6 υπουργικής απόφασης (ήδη 57654/22.5.2017 απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, ΦΕΚ Β΄ 1781/23.5.2017), η εν λόγω υποχρέωση δημοσίευσης δεν είχε ακόμα ενεργοποιηθεί. β) Η ελεγχόμενη δαπάνη  είναι μη κανονική και για το λόγο ότι δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη με τις διατάξεις του π.δ/τος 113/2010 διαδικασία ανάληψης δημοσιονομικής υποχρέωσης για την επίμαχη δαπάνη. ...είναι δε πάγια η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικώς με τη μη δυνατότητα ανάθεσης από το δημόσιο και τα ν.π.δ.δ. σε τρίτους υπηρεσιών που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα του κατά κλάδο αρμόδιου προσωπικού του οικείου φορέα, όπως τα καθήκοντα αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και μη κανονική και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, εξαιρουμένου του έργου «Χαλικοστρώσεις αγροτικών δρόμων Δ.Δ. ….» (το αντικείμενο του οποίου διαφοροποιείται), το αντικείμενο όλων των λοιπών αναθέσεων αφορά σε εκτέλεση ομοειδών εργασιών συντήρησης ήδη υφιστάμενων αγροτικών δρόμων, ήτοι χωματουργικών εργασιών εκσκαφών εδάφους και χαλικοστρώσεων αγροτικών δρόμων, που αναλύονται σε όμοιες υποκατηγορίες εργασιών, και όχι σε εκτέλεση έργων, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι το αποτέλεσμα αυτών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους ούτε για την πραγματοποίησή του προκύπτει ότι απαιτήθηκαν ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι, εξειδικευμένο επιστημονικό ή τεχνικό προσωπικό και ανάλογα τεχνικά μέσα και εγκαταστάσεις. Ως εκ τούτου, οι εν λόγω εργασίες μη νομίμως επιμερίστηκαν, με την αναγραφή ιδιαίτερων για την καθεμιά πιστώσεων και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας ενιαίου διαγωνισμού, καθ’ υπέρβαση του ορίου των 20.000,00 ευρώ. Εντούτοις, συνεκτιμώντας τα όσα διαλαμβάνονται στο ανωτέρω έγγραφο επανυποβολής του Δήμου, το Τμήμα κρίνει ότι η πραγματοποίηση της επίμαχης δαπάνης δεν οφείλεται σε πρόθεση των αρμοδίων οργάνων να καταστρατηγήσουν τις σχετικές με τη διαδικασία ανάθεσης διατάξεις, αλλά σε συγγνωστή πλάνη αυτών, αφού θεώρησαν ότι το αντικείμενο των εν λόγω συμβάσεων αφορά σε εκτέλεση μικρών έργων, καθόσον περιλαμβάνει και εργασία τσιμεντόστρωσης τμήματος των δρόμων αυτών με σκυρόδεμα, χωρίς να καθίσταται δυνατός ο αποχωρισμός αυτού του υλικού χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το 528 χρηματικό ένταλμα πληρωμής που περιλαμβάνει νόμιμη δαπάνη θα ήταν θεωρητέο, πλην όμως δεν πρέπει να θεωρηθεί, λόγω λήξης του οικονομικού έτους τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. Τα λοιπά χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν, λόγω συγγνωστής πλάνης, να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2011, σε βάρος των πιστώσεων του οποίου εκδόθηκαν.

ΕΡΓΑ.(..) αφορά στην εξόφληση του έργου «Κατασκευή τοιχίου αντιστήριξης για διευθέτηση ομβρίων υδάτων στη θέση ...(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, μη νομίμως η 179/6.11.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., με την οποία ανατέθηκε απευθείας η εκτέλεση του επίμαχου έργου, δεν καταχωρήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. αμέσως μετά την υπογραφή της. Εντούτοις, λαμβανομένου υπόψη ότι κατά το χρόνο έκδοσης της προαναφερόμενης απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής (6.11.2017) είχε σχετικά πρόσφατα τεθεί σε ισχύ η διάταξη του άρθρου 38 παρ. 3 περ. γ΄  του ν. 4412/2016, η οποία το πρώτον προέβλεψε την υποχρέωση καταχώρισης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. των αποφάσεων ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, καθώς και ότι η 7432/12.12.2017 σύμβαση καταχωρήθηκε νομίμως στον εν λόγω Μητρώο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης των προαναφερθεισών διατάξεων, αλλά με την πεποίθηση ότι μπορούσαν νομίμως να προβούν στην κατάρτιση της επίμαχης σύμβασης. (συγγνωστή πλάνη)

Μη νομίμως επιμερίστηκαν οι προμήθειες ηλεκτρολογικού υλικού, οι οποίες αφορούν σε όμοια ή ομοειδή αγαθά σε χωριστές πιστώσεις και ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς να διενεργηθεί δημόσιος διαγωνισμός, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη, υπερβαίνει το όριο των 15.000,00 ευρώ, με Φ.Π.Α., μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση προμήθειας υλικών (ΚΥΑ 27319/18.7.2002). Εν προκειμένω, δεν εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 22 παρ.1 του ν. 3274/2004, καθόσον η θεσπιζόμενη με αυτή εξαίρεση από τον κανόνα του ανεπίτρεπτου της κατάτμησης αφορά, κατά σαφή βούληση του νομοθέτη, αποκλειστικά και μόνο έργα και όχι προμήθειες

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Μη νομίμως και δη, κατά παράβαση των άρθρων 1 και 2 του ν. 2286/1995, η ελεγχόμενη προμήθεια, που αφορά στην προμήθεια εν γένει ανταλλακτικών οχημάτων με συναφείς υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής τους, δεν εντάχθηκε στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών (Ε.Π.Π.)...Μη νομίμως και δη κατά παράβαση της  επιτάσσουσας  τη σαφήνεια και πληρότητα των όρων της διακήρυξης εκάστου διαγωνισμού διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. δεν προσδιορίστηκε η, εκτιμώμενη έστω, προϋπολογισθείσα δαπάνη για καθεμιά εκ των 5 ομάδων οχημάτων και ειδών, στις οποίες υπήχθη το αντικείμενο του διαγωνισμού,..Μη νομίμως και δη κατά παράβαση της, προβλέπουσας ως ελάχιστο περιεχόμενο της διακήρυξης την αναφορά των κριτηρίων για την αξιολόγηση των προσφορών και την κατακύρωση της προμήθειας,  ..., η δημοσιευθείσα, ως ανωτέρω, στην ημεδαπή περίληψη όρισε ως κριτήριο κατακύρωσης το μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης σε ακέραιες μονάδες στις τιμές του τιμολογίου της μελέτης...Μη νομίμως και δη κατά παράβαση των άρθρων 8 και 26 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. έγινε αποδεκτή η κοινή προσφορά των εταιρειών «..», με δ.τ. «…» και «…..», με δ.τ. «….», που δεν συνοδευόταν από εγγυητική επιστολή συμμετοχής εκδοθείσα υπέρ της μόνης συμμετέχουσας στο διαγωνισμό προσωρινής αυτής ένωσης προμηθευτών, αλλά από εγγυητικές επιστολές εκδοθείσες χωριστά υπέρ εκάστου των ανωτέρω νομικών προσώπων-μελών της ένωσης προμηθευτών,...Μη νομίμως ...η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου …  κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού για την ομάδα 1 χωριστά στις εταιρείες «…..» και «….»,  που δεν συμμετείχαν αυτοτελώς σ’ αυτόν  αλλά από κοινού υπό την μορφή ενώσεως προμηθευτών, αντί στην μόνη συμμετάσχουσα προσωρινή ένωση.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές διατάξεις που παρατέθηκαν, η συγκεκριμένη μίσθωση ποσού 5.904,00 ευρώ, η οποία, μετά τη ρητή κατάργηση των ειδικών διατάξεων περί μισθώσεως κινητών πραγμάτων εκ μέρους των δήμων, ρυθμίζεται από τις διατάξεις περί προμηθειών (Ε.Σ. Κλ. VII Τμ. 40/2015),  νομίμως έλαβε χώρα για χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών με απευθείας ανάθεση κατόπιν απόφασης του Δημάρχου, μη προβλεπομένης πλέον της υποχρέωσης διενέργειας μειοδοτικής δημοπρασίας για τις εν λόγω μισθώσεις διάρκειας άνω των τριών μηνών. Κατ’ ακολουθίαν  η εντελλόμενη με το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί. 

Υπηρεσίες-εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε εταιρείες για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτηρίων των υπηρεσιών δημοσίου οργανισμού. για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2014, καθόσον:α) για τις απευθείας αναθέσεις ανά μήνα των υπηρεσιών καθαριότητας δεν αποδεικνύεται ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγουσας ανάγκης που να οφείλονται σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες καταστάσεις και συνεπώς ο ανωτέρω οργανισμός μη νομίμως προέβη σ' αυτές καιβ) η αναθέτουσα αρχή αναιτιολόγητα προέβη σε απευθείας ανά μήνα αναθέσεις των υπηρεσιών καθαριότητας (Απρίλιος έως και Οκτώβριο του 2014 με τις προηγούμενες αποφάσεις και εν προκειμένω για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2014), προκαλώντας έτσι κατάτμηση της σχετικής δαπάνης υπερβαίνουσας το χρηματικό όριο των 207.000 ευρώ, άνω του οποίου έχει πεδίο εφαρμογής το π.δ. 60/2007, και συνεπώς απαιτείται πριν από τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) επί της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης, πράγμα το οποίο ούτε και αυτό τηρήθηκε εν προκειμένω, κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, με συνέπεια οι σχετικές συναφθείσες συμβάσεις να είναι άκυρες.(συγγνωστή πλάνη)

ΕΡΓΑΣΙΕΣ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Δικαιολογητικά:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Οργανισμό (ν.π.δ.δ.) σε κοινοπραξία για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων των διαφόρων υπηρεσιών του, καθόσον: α) μη νομίμως ο Οργανισμός προέβη σε απευθείας αναθέσεις ανά μήνα των υπηρεσιών καθαριότητας, διότι δεν αποδεικνύεται ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγουσας ανάγκης που να οφείλονται σε αυταπόδεικτα απρόβλεπτες καταστάσεις, β) λαμβανομένου υπόψη ότι προκηρύχθηκε τακτικός διαγωνισμός για τη διενέργεια του οποίου απαιτείται εύλογο χρονικό διάστημα, αποδεικνύεται ότι η αναθέτουσα αρχή αναιτιολόγητα προέβη σε απευθείας ανά μήνα αναθέσεις των υπηρεσιών καθαριότητας (Απρίλιος έως και Οκτώβριο του 2014), προκαλώντας έτσι κατάτμηση της σχετικής δαπάνης υπερβαίνουσας το χρηματικό όριο των 207.000 ευρώ, άνω του οποίου έχουν πεδίο εφαρμογής τα π.δ. 59/2007 και 60/2007, και συνεπώς απαιτείται πριν από τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) επί της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης και γ) οι απευθείας ανά μήνα αναθέσεις συνιστούν κατάτμηση της δαπάνης και συνεπώς οι σε εκτέλεση αυτών συναφθείσες συμβάσεις δεν υπήχθησαν επί ποινή ακυρότητας στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (Ανακλήθηκε με την 61/2015 Πράξη του IV Τμήματος)

Προμήθεια αντιδραστηρίων ανοσολογικών εξετάσεων.(..)Με τα δεδομένα αυτά ...το Κλιμάκιο κρίνει, κατ’ εκτίμηση του σχετικού λόγου διαφωνίας, ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη από μόνο του στην ανάθεση της επίμαχης προμήθειας με την ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, καθώς δεν προκύπτει, αλλά ούτε και το Νοσοκομείο επικαλείται ότι υπήρχε σχετική πρόβλεψη σε κάποιο ΠΠΥΥ ή ότι είχε παρασχεθεί σ’ αυτό σχετική δυνατότητα από την Ε.Π.Υ. κατόπιν εγκρίσεως του αρμόδιου Υπουργού, στο πλαίσιο του συστήματος διενέργειας των προμηθειών, που θεσπίζει ο ν. 3580/2007. ... Τέλος, η ανάθεση της επίμαχης προμήθειας πάσχει και για τον πρόσθετο λόγο ότι πριν από την απόφαση της 15ης Συνεδρ./14.7.2016 (θέμα Ε.Η.Δ. 3ο) του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η σύναψη της επίμαχης σύμβασης με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεν είχε ληφθεί η σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.). ...Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη.....και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.