Προμήθεια ειδών σίτισης:..Με τα δεδομένα αυτά οι ελεγχόμενες δαπάνες είναι νόμιμες καθώς, όπως προαναφέρθηκε, η μη υπέρβαση των προθεσμιών έκδοσης και εξόφλησης των χρηματικών ενταλμάτων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 69Ζ του ν. 4270/2014, δεν καθιδρύει λόγο μη νομιμότητας των σχετικών δαπανών.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ:..Από τα προεκτιθέμενα προκύπτει ότι κατά το χρόνο πραγματοποίησης των ανωτέρω μετακινήσεων κατά το έτος 2015 δεν είχε δεσμευθεί αντίστοιχη πίστωση, συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι πλημμελής, ως μη κανονική, κατά το βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας. Οποιαδήποτε μεταγενέστερη των μετακινήσεων δέσμευση των οικείων πιστώσεων δεν επιτρέπεται και δεν καθιστά τη δαπάνη κανονική. Ειδικότερα δε, δεδομένου ότι κατά τη λήξη κάθε έτους ανατρέπονται ανεξόφλητες αναλήψεις υποχρεώσεων, και δεσμεύονται ισόποσες πιστώσεις εκ νέου στο επόμενο, ενόψει της μη εξόφλησης των χρηματικών ενταλμάτων που εκδόθηκαν σε βάρος του προϋπολογισμού έτους 2016, έπρεπε να εκδοθεί απόφαση ανάκλησης της δέσμευσης των οικείων πιστώσεων έτους 2016. Ωστόσο, στην 833/2016 προαναφερθείσα απόφαση, ως προς τον ΚΑΕ 0712, αναφέρεται «ανάκληση 0,00», τέτοια απόφαση δεν εκδόθηκε. Συνεπώς, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης κατά το έτος 2017 πάσχει και για το λόγο ότι η όμοια δημοσιονομική δέσμευση του προηγούμενου έτους δεν ανατράπηκε. Και υπό την εκδοχή ότι η 295/22.2.2016 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν αφορούσε τις κρίσιμες προγενέστερες μετακινήσεις έτους 2015 και δεν συνιστά ενιαία συνέχεια με την 3/1.1.2017 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, η τελευταία πάσχει, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, διότι με αυτή αναλαμβάνεται το πρώτον υποχρέωση για τις μετακινήσεις έτους 2015. Επομένως, η εντελλόμενη δαπάνη είναι πλημμελής. Ο ισχυρισμός του νοσοκομείου, όπως εκτίθεται στο 5260/20.3.2017 έγγραφο της Διοικητικής Διευθύντριας του νοσοκομείου, σύμφωνα με τον οποίο «λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω δαπάνες δεν είχαν προϋπολογιστεί διότι δεν μπορούσαμε εκ των προτέρων να γνωρίζουμε το πλήθος των μετακινήσεων που θα πραγματοποιούσαν οι επισκέπτριες υγείας», εμφανίζει τις δαπάνες μετακινήσεων ως μη νόμιμες εν γένει, πραγματοποιηθείσες χωρίς αντίστοιχη πίστωση (άρθρο 28 παρ. 1 στ. β του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και άρθρο 91 παρ. 2 του ν. 4270/2014). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Συμπλήρωση του υποχρεωτικού εβδομαδιαίου ωραρίου.(..)Συνεπώς, με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ της παρούσας, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες, και, ως εκ τούτου, ορθώς η Επίτροπος, έστω και με διαφορετική εν μέρει αιτιολογία, αρνήθηκε τη θεώρηση των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής. Και τούτο, ειδικότερα διότι, πέραν της μη τήρησης της προβλεπόμενης εκ του νόμου διαδικασίας για την ανάληψη υποχρεώσεων, οι επίμαχες δαπάνες κατά το μέρος που αφορούν στην καταβολή των αποζημιώσεων υπερωριακής απασχόλησης οικονομικού έτους 2017 των φερόμενων ως δικαιούχων των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής εκκαθαρίζονται σε βάρος του Κωδικού 0269 (βλ. σχετ. και Κώδικα Κατάταξης Εσόδων και Εξόδων του Προϋπολογισμού Ν.Π.Δ.Δ., συγκεκριμένα Κωδικό Εξόδων 0261 «αποζημίωση για υπερωριακή εργασία», 0263 «αμοιβή για εργασία κατά τις εξαιρέσιμες ημέρες και νυκτερινές ώρες», πρβ. άρθρο 61 ν. 4486/2017 και Κωδικούς Εξόδων 0277 και 0278), ήτοι κατά παράβαση της αρχής της ειδικότητας των πιστώσεων και της διαγραφόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 4316/2014 και των διατάξεων της Β1α/40746/2015 Κ.Υ.Α. ειδικής, για την εκκαθάριση των αναγκαίων για την υπερωριακή απασχόληση του πάσης φύσεως προσωπικού των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων που λειτουργούν και οργανώνονται ως ν.π.δ.δ. δαπανών, διαδικασίας

Προμήθεια ανταλλακτικών...Με τα δεδομένα αυτά νομίμως οι ελεγχόμενες προμήθειες ανατέθηκαν απευθείας στις φερόμενες ως δικαιούχους των ενταλμάτων εταιρείες. Τούτο διότι αυτές καλύπτουν επείγουσες ανάγκες, διότι δεν αφορούν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, στην αντιμετώπιση συνήθων φθορών στο πλαίσιο τακτικής συντή-ρησης, αλλά στην επισκευή των ως άνω έκτακτων βλαβών, που προκλήθηκαν αιφνιδίως πριν από και κατά τη λειτουργία των προαναφερόμενων οχημάτων, καθιστώντας αυτά μη λειτουργικά, χωρίς από τα στοιχεία του φακέλου να προκύπτει οιαδήποτε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων του Δήμου. Εξάλλου, η άμεση αποκατάσταση των βλαβών αυτών ήταν αναγκαία προκειμένου να μη διαταραχθεί η ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών καθαριότητας του Δήμου -σε χρόνο μάλιστα που συνέπιπτε με την έναρξη της τουριστικής περιόδου (Μάιος 2019)- και τεθεί σε κίνδυνο η δημόσια υγεία. Σε κάθε δε περίπτωση το συνολικό ποσό των υπό έλεγχο χρηματικών ενταλμάτων δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση προμηθειών και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτουν σαφώς οι ομοειδείς δαπάνες με τις οποίες συναθροιζόμενες οι επίμαχες προμήθειες υπερβαίνουν το ανωτέρω όριο.

Αρμοδιότητα υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων Περιφέρειας. (..) Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων συνάγεται, εκτός άλλων, ότι με τις διατάξεις του ν. 4270/2014, όπως αυτές τροποποιήθηκαν μεταγενέστερα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 4337/2015,  θεσπίστηκαν νέες ρυθμίσεις για τη μεταρρύθμιση και συνολική αναδιοργάνωση του δημοσιονομικού συστήματος των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι Περιφέρειες, με την ανάληψη αποκλειστικών αρμοδιοτήτων από τις Οικονομικές Υπηρεσίες των Φορέων και την αντίστοιχη μεταφορά σε αυτούς των αρμοδιοτήτων, από 1.1.2017, των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.). Στο πλαίσιο αυτό, ο Περιφερειάρχης είναι ο προϊστάμενος των υπηρεσιών της Περιφέρειας και διατάσσει, μεταξύ άλλων, την είσπραξη των εσόδων αυτής και αποφασίζει για τη διάθεση των πιστώσεων του προϋπολογισμού, υπογράφει δε τις συμβάσεις που συνάπτει η Περιφέρεια και είναι διατάκτης των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Οι αρμοδιότητες που καθορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 25 του ως άνω ν. 4270/2014 ασκούνται από τον Προϊστάμενο των Οικονομικών Υπηρεσιών, σύμφωνα με τον Οργανισμό κάθε Περιφέρειας (βλ. και Ε.Σ. Ολομ. Πρακτικά της 9ης Γεν. Συν/σης της 10ης Μαΐου 2017), ο οποίος με απόφασή του δύναται να εξουσιοδοτεί ιεραρχικά υφιστάμενά του όργανα να υπογράφουν με εντολή του πράξεις, βεβαιώσεις και τίτλους πληρωμής. Οι ενέργειες/πράξεις που αφορούν στην εξόφληση των χρηματικών ενταλμάτων διενεργούνται/προσυπογράφονται και υπογράφονται αποκλειστικά από τον Προϊστάμενο της Ταμειακής Υπηρεσίας και τους υπαλλήλους που υπηρετούν σε αυτήν (βλ. σχετ. την 2/45897/0026/14.6.2017 εγκύκλιο «Παροχή οδηγιών επί των διατάξεων του ν. 4270/2014»). Και τούτο, διότι ρητά το άρθρο ένατο παρ. 6 του ν. 4393/2016 ορίζει ότι οι Προϊστάμενοι  Οικονομικών Υπηρεσιών καθίστανται αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις αρμοδιότητες που αφορούν στη δημοσιονομική διαχείριση του φορέα τους και ασκούνται κατά τη δημοσίευση  του νόμου αυτού από τις Υ.Δ.Ε, επιπρόσθετα δε κατά το άρθρο 85 παρ. 1 του ν. 4446/2016 είναι τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο, την εκκαθάριση των δημοσίων δαπανών και την ενταλματοποίηση αυτών, δηλαδή και την υπογραφή των σχετικών τίτλων πληρωμής. Επομένως, στον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών ανήκει ο έλεγχος, η εκκαθάριση, καθώς και η ενταλματοποίηση των δαπανών της Περιφέρειας.(..)Στην προκειμένη περίπτωση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής προκύπτει ότι τα χρηματικά αυτά εντάλματα υπογράφει ο Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας …. Συνεπώς, σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν, ο ανωτέρω είναι, κατά νόμο, το αποκλειστικά αρμόδιο όργανο για τον έλεγχο, την εκκαθάριση και την ενταλματοποίηση των δαπανών της ως άνω Περιφέρειας, δηλαδή και την υπογραφή των σχετικών τίτλων πληρωμής, καθόσον δεν έχει εξουσιοδοτήσει ιεραρχικά  υφιστάμενα όργανά του στη Διεύθυνση Οικονομικού αυτής, και πρέπει αυτά να θεωρηθούν.

Αρμοδιότητα εκκαθάρισης και τακτοποίησης Χρηματικών Ενταλμάτων Προπληρωμής (ΧΕΠ), που εκδόθηκαν κατά τα έτη 2009 έως 2012 από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ), για την κάλυψη δαπανών του Υπουργείου Πολιτισμού, μετά το ν.4337/2015.(...)1. Οι αρμοδιότητες ελέγχου και εκκαθάρισης των δημοσίων δαπανών και τακτοποίησης των πληρωμών που έγιναν με χρηματικά εντάλματα προπληρωμής, που εκδόθηκαν κατά τα έτη 2009 έως 2012 από το ΤΑΠΑ, για την κάλυψη δαπανών του Υπουργείου Πολιτισμού, έχουν μεταφερθεί στους Προϊσταμένους Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού. 2. Το προβλεπόμενο στις ισχύουσες διατάξεις του δημόσιου λογιστικού ασυμβίβαστο μεταξύ διαχειριστή χρημάτων, αξιών και υλικού του Δημοσίου και καθηκόντων διατάκτη και εκκαθαριστή συνδέεται κάθε φορά με το πρόσωπο που ασκεί τα συγκεκριμένα καθήκοντα. 3. Σε περίπτωση συνδρομής ασυμβίβαστου στο πρόσωπο Προϊσταμένου Οικονομικών Υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του δημοσίου λογιστικού, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του άρθρου 26 παρ.1 του ν.4270/2014, όπως ισχύουν και ανακύπτει υποχρέωση εκχώρησης της αρμοδιότητας σε άλλο υπάλληλο της ίδιας Υπηρεσίας που δεν έχει κώλυμα (ομόφ.).

Ανάληψη υποχρέωσης δαπάνης Ύδρευσης.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο από την Αναπληρώτρια Επίτροπο λόγο διαφωνίας, οι εντελλόμενες με τα 20 και 133, οικονομικού έτους 2018, χρηματικά εντάλματα δαπάνες ύδρευσης δεν έχουν αναληφθεί νομίμως, δεδομένου ότι δεν τηρήθηκε η προπεριγραφείσα, προβλεπόμενη στα άρθρα 66 παρ. 8 του ν. 4270/2014 και 9 παρ. 1 του π.δ. 80/2016, διαδικασία για τη νόμιμη ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης κατά το οικονομικό έτος 2017. Συνακόλουθα, οι δαπάνες αυτές δεν ηδύναντο να αναληφθούν το πρώτον και να εξοφληθούν νομίμως κατά το οικονομικό έτος 2018· επομένως, η περιλαμβανόμενη στα δικαιολογητικά των ελεγχόμενων ενταλμάτων 1046 (α/α 99)/5.2.2018 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, η οποία στερείται αναδρομικής ισχύος και εκδόθηκε μετά τη διενέργεια της προαναφερόμενης κατανάλωσης ύδατος, δεν δύναται να θεραπεύσει την ανωτέρω αναδειχθείσα πλημμέλεια της έλλειψης κανονικότητας των ελεγχόμενων δαπανών. Το Κλιμάκιο, όμως, συνεκτιμώντας την ανεπάρκεια των διαθέσιμων κατά το έτος 2017 πιστώσεων για την κάλυψη των ανελαστικών δαπανών του Νοσοκομείου, τον πάγιο χαρακτήρα των επίμαχων δαπανών, καθώς και την επιτακτική ανάγκη εξόφλησης των εν λόγω λογαριασμών ύδρευσης, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου ενήργησαν πεπλανημένως πλην συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων ...(συγγνωστή πλάνη)

Καταβολή οδοιπορικών εξόδων και ημερήσιας αποζημίωσης.Με δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη κανονική, καθόσον, όπως βασίμως προβάλλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος, οι σχετικές αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκαν μεν εγκαίρως στις 1.1.2018, η ισχύς αυτών, όμως, εκκινεί από την ανάρτησή τους στο πρόγραμμα «Διαύγεια» στις 25.1.2018, δηλαδή μετά από την πραγματοποίηση των περισσότερων μετακινήσεων των φερόμενων ως δικαιούχων των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής. Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά παραπάνω η έκδοση, αλλά και η ανάρτηση στη «Διαύγεια» των αποφάσεων αυτών έπρεπε να προηγούνται χρονικά οποιασδήποτε διοικητικής πράξης ή υλικής ενέργειας που αφορά στην πραγματοποίηση τους και όλα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την Περιφερειακή Ενότητα ... είναι απορριπτέα.... Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνη είναι εν μέρει μη κανονική και τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Αποζημίωση βάσει εξώδικου συμβιβασμού (..) Με τις προεκτεθείσες διατάξεις ο νομοθέτης θέλησε να ρυθμίσει την περίπτωση κατά την οποία ορισμένη κατά το ποσό και το χρόνο εξόφλησης δαπάνη επιβάλλεται εκτάκτως στον φορέα. Ο όρος «επιβάλλεται» υποδηλώνει αναγκαίως την εκτός της αποφασιστικής αρμοδιότητας των αρμοδίων οργάνων του φορέα γέννηση υποχρέωσής του έναντι τρίτου και ο όρος «εκτάκτως» το απρόβλεπτο της ως άνω γέννησης. (..) Σ’ αυτήν την περίπτωση όπου η υποχρέωση έναντι τρίτου (νομική δέσμευση) επιβάλλεται στον φορέα, ο νομοθέτης επέτρεψε τη μετά από αυτή έκδοση απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) με προηγούμενη, αν είναι αναγκαίο, αναμόρφωση του προϋπολογισμού.(..) Στην συνεδρίαση της ..., η Οικονομική Επιτροπή κατέληξε με την πληρεξούσια δικηγόρο των δικαιούχων σε συναινετική επίλυση της διαφοράς με το ποσό των ...μέχρι 31.7.2017 και το ποσό των .. ευρώ μέχρι τέλους του έτους 2017, εισηγήθηκε δε τον ως άνω εξώδικο συμβιβασμό στο Δημοτικό Συμβούλιο. Με τη ... απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε ο προεκτεθείς εξώδικος συμβιβασμός. Με την ..  απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εγκρίθηκε η δέσμευση πίστωσης ποσού ... ευρώ για την πληρωμή της ανωτέρω δαπάνης (..)Με τα δεδομένα αυτά δεν συντρέχει παραβίαση των εκτεθεισών στη σκέψη 2.Α. διατάξεων, δεδομένου ότι αιτία για την έκδοση των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων δεν συνιστά η 873/2013 απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου ...... αλλά η ... απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία αποφασίστηκε η σύναψη εξώδικου συμβιβασμού. Επομένως η υποχρέωση του Δήμου για την απόσβεση της οποίας εκδόθηκαν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα, γεννήθηκε με την ως άνω 291/22.6.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, καθόσον με την απόφαση αυτή καθορίστηκε το ύψος και ο χρόνος εξόφλησης της εν λόγω υποχρέωσης. (..) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής πρέπει να θεωρηθούν.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τον βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο λόγο διαφωνίας οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη κανονικές, καθόσον δεν έχει τηρηθεί η περιγραφόμενη στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας διαδικασία ως προς τη δημοσιονομική δέσμευση των αναγκαίων πιστώσεων. Και τούτο, ειδικότερα, διότι οι 1538 και 1539/2016 Π.Α.Υ., οι οποίες είναι εν προκειμένω οι κρίσιμες, αφού οι πιστώσεις που αναφέρονται στις λοιπές δεν επαρκούσαν για την καταβολή αποζημιώσεων υπερωριακής απασχόλησης κατά το μήνα Δεκέμβριο, εκδόθηκαν μετά την πραγματοποίηση της υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων (30.12.2016), κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 66 του ν. 4270/2014, αναρτήθηκαν δε στο διαδικτυακό τόπο «Διαύγεια» στις 18.1.2017 και, συνεπώς, απέκτησαν ισχύ από το χρόνο αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 3861/2010. Άλλωστε, ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επανυποβολής λόγος περί θεώρησης των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων λόγω συγγνωστής πλάνης είναι απορριπτέος. Ειδικότερα, προβάλλεται ότι εκ παραδρομής δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη εκ του νόμου διαδικασία, καθόσον η αρμόδια υπηρεσία δεν είχε ενημερωθεί για την κατάργηση της παρ. 9 του άρθρου 66 του ν. 4470/2014. Όμως, πέραν του ότι η επίκληση άγνοιας νόμου δεν δικαιολογεί την άρση των συνεπειών της ως άνω διαπιστωθείσας παρατυπίας, η διάταξη την οποία επικαλείται η διοίκηση παρείχε τη δυνατότητα επιβάρυνσης των πιστώσεων του προϋπολογισμού του επόμενου οικονομικού έτους με τις δαπάνες υπερωριακής απασχόλησης του τελευταίου διμήνου του προηγούμενου, στην προκειμένη, όμως, περίπτωση οι επίμαχες Π.Α.Υ. εκδόθηκαν σε βάρος των πιστώσεων του οικονομικού έτους 2016, χωρίς να έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη στην παρ. 1 του άρθρου 66 του ν. 4470/2014 διαδικασία.