Για τη θέση σε αργία αιρετού οργάνου της τοπικής αυτοδιοίκησης κατά το άρθρο 146, παρ. 2βα ΚΔΚ αρκεί να προκύπτει, εκ του καθόλου σκεπτικού της καταδικαστικής απόφασης και από τα πραγματικά περιστατικά που η απόφαση δέχεται, η επενεχθείσα στο δήμο, την κοινότητα ή στα νομικά τους πρόσωπα οικονομική βλάβη, χωρίς να είναι αναγκαίο να προκύπτει και το ακριβές ύψος αυτής.

Καθορισμός θέσεων που καλύπτονται από άτομα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 4765/2021, για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α’ και β’ βαθμού και τα Νομικά Πρόσωπα αυτών. 

Κάλυψη μετοχικού κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου ... έπρεπε, ενόψει των νέων δεδομένων που ανέκυψαν μετά την απόφασή του 290/29.10.2009 περί εγκρίσεως μετατροπής της αμιγούς δημοτικής επιχείρησης σε ανώνυμη εταιρεία και της ψηφίσεως του σχεδίου καταστατικού της, ήτοι την οριστική απάντηση για το ποσοστό συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο της α.ε. από την Τ.Ε.Δ.Κ. Ν. ... και το Δήμο ... και τη μη απάντηση από το Δήμο ..., να λάβει νέα απόφαση, σύμφωνα προς τις προαναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 263 παρ. 2 και 253 παρ. 1 του νέου Δ.Κ.Κ., για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο της α.ε. από 95% σε 97%, με καταβολή του ποσού των 53.640,00 ευρώ που αντιστοιχεί σε αυτή τη διαφορά του 2%. Η θέση της αιρέσεως για συμμετοχή με ποσοστό 97%, στην αρχική απόφαση περί συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο κατά ποσοστό 95%, δεν είναι νόμιμη, καθώς εξαρτά την επέλευση του αποτελέσματος της απόφασης αυτής (ποσοστό 97%) από γεγονός μελλοντικό και αβέβαιο (μη συμμετοχή Δήμων ... και ...), κατά παράβαση της προαναφερθείσας γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου...(..)Τέλος, η αναφορά στο άρθρο 4 του καταστατικού ότι σκοπός της α.ε. είναι και «κάθε άλλος σκοπός, ακόμα και αν δεν ορίζεται ρητά δια του παρόντος, με τους ανωτέρω γενικότερους σκοπούς της εταιρείας», και αν θεωρηθεί ότι εκ παραδρομής παρελήφθησαν οι λέξεις «όμοιος ή συναφής», ως διατείνεται ο Δήμος, είναι πλημμελής, δεδομένου ότι δεν είναι νόμιμη η αόριστη ή γενική περιγραφή της εταιρικής δραστηριότητας, καθώς ο σκοπός της ανώνυμης εταιρείας συγκαταλέγεται μεταξύ των στοιχείων που την εξατομικεύουν και ως εκ τούτου το καταστατικό της α.ε. είναι μη νόμιμο κατά το σημείο αυτό.(..) Πλην όμως το Τμήμα κρίνει ότι πεπλανημένως πλην συγγνωστώς και άνευ πρόθεσης καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων ο Δήμος ... υπέλαβε ότι νομίμως προβαίνει στην κάλυψη του μετοχικού κεφαλαίου της α.ε. σε ποσοστό 97% σε εκπλήρωση της τεθείσας κατά τα άνω αιρέσεως, ενόψει του περιορισμένου χρόνου λήψης αποφάσεων, λόγω της εκπνοής της προθεσμίας μετατροπής της δημοτικής επιχείρησης σε ανώνυμη εταιρεία (μέχρι 31.12.2009), εντός του οποίου ο Δήμος κατέβαλε κάθε προσπάθεια (αλληλογραφία με Τ.Ε.Δ.Κ. και Δήμους ... και ...), ώστε οι λοιποί φορείς να απαντήσουν εμπροθέσμως για το εάν επιθυμούν συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της α.ε. και μέχρι ποίου ποσοστού.(Θεωρητέο λόγω συγγνωστής πλάνης)

Προμήθεια εντύπων  που μοιράσθηκαν στους μαθητές ώστε να ενημερωθούν για το πρόβλημα της εξοικονόμησης ενέργειας(..) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το άνω χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι λειτουργική καθόσον συμβάλλει στην εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου για την προστασία του περιβάλλοντος που έχουν αφενός πρωταρχική σημασία και αφετέρου εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 75 του ν. 3463/2006. Απαραίτητη δε προϋπόθεση για την επιτυχή εκπλήρωση των παραπάνω στόχων είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των δημοτών και ιδίως των νέων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι η επίμαχη δαπάνη δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο θα μπορούσε το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος.

Δεν είναι σύννομη η σύσταση δημοτικού νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και συνεπώς, δεν είναι σύννομη η επιχορήγηση που παρέχεται σ΄ αυτό κατ΄ άρθρο 262 παρ. 1 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, εφόσον οι σκοποί αυτού βρίσκονται εκτός του κύκλου αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Επιχορήγηση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας...Με τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τα όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβαλλόμενο σχέδιο σύμβασης δεν συνομολογείται νόμιμα, δεδομένου ότι η συμμετέχουσα αστική εταιρεία, η συστατική πράξη της οποίας δεν προκύπτει ότι έχει κοινοποιηθεί στη διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης της οικείας Περιφέρειας, δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου και ΤΕΔΚ για την υλοποίηση προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας, εφόσον οι σχετικές διατάξεις δεν το προβλέπουν. Επιπλέον, το εκπονούμενο πρόγραμμα δεν είναι σαφές και επομένως, η χρηματοδότησή του από το Δήμο .... δεν είναι νόμιμη, δοθέντος ότι ούτε στις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων και του Δημοτικού Συμβουλίου ... ούτε όμως και στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται αναλυτικός πίνακας, στον οποίο να καταγράφεται λεπτομερώς το χρονοδιάγραμμα της δράσης με αναφορά στο είδος και τον αριθμό των μικρών οχημάτων που θα περιπολούν, τον τόπο, τον χρόνο, τη συχνότητα της περιπολίας σε κανονικές συνθήκες (μη έκτακτης ανάγκης), τον αριθμό των απασχολούμενων (με ονομαστική κατάσταση) σε αυτό, την ειδικότητά τους και τη διάρκεια της παρεχόμενης από αυτούς υπηρεσίας, καθώς και αναλυτικά το συνολικό κόστος της εκπονούμενης υπηρεσίας με αναφορά στις επιμέρους παραμέτρους (αναλώσιμα, εργατικό κόστος συνολικά και ανά κατηγορία εργαζομένου), προκειμένου στη συνέχεια να προσδιοριστεί η οικονομική συμμετοχή τόσο του Δήμου όσο και των άλλων φορέων (των οποίων η ταυτότητα θα πρέπει να αναφέρεται ρητά και να υπάρχουν αποφάσεις των διοικητικών τους οργάνων για τη συγχρηματοδότηση), ώστε να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος του αναγκαίου για την υλοποίηση της δράσης μέτρου της συμμετοχής και χρηματοδότησης του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς μέσω αυτής τελικά να καλύπτεται το σύνολο των δαπανών του προγράμματος. Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...., της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων .... και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…»

Εγκύκλιος συμμετοχής σε ημερίδα με τίτλο: «Το Ειδικό Πλαίσιο Εκπαίδευσης του ΕΚΔΔΑ για τους/τις Αιρετούς/ές και τα Στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης»

Προγραμματική σύμβαση...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του .... και της .... με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην ψηφιακή/μηχανογραφική αναβάθμιση του ..... προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «....», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 3 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της .... να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων προβλέπεται (άρθρο 6 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

Καταβολή αποζημίωσης σε δημοτικούς συμβούλους για τη συμμετοχή σε συνεδριάσεις..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο. Και τούτο διότι, πριν την πραγματοποίηση των επίμαχων συνεδριάσεων, το Νοέμβριο και Δεκέμβριο του έτους 2018, στις οποίες συμμετείχαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι δημοτικοί σύμβουλοι, δεν εκδόθηκε απόφαση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης, ώστε στη συνέχεια να ανατραπεί και η οικεία υποχρέωση να αναληφθεί εκ νέου σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του επόμενου οικονομικού έτους (2019). Και τούτο, παρά το γεγονός ότι η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, με την οποία ορίστηκαν οι δικαιούχοι και προσδιορίστηκε το ύψος της καταβαλλόμενης αποζημίωσης ανά συνεδρίαση, είχε εκδοθεί ήδη από τις 23.7.2018. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) για την καταβολή των σχετικών αποζημιώσεων ενεγράφη στον προϋπολογισμό του Δήμου …, οικονομικού έτους 2018, πίστωση ύψους 20.000,00 ευρώ, αλλά δεν εκδόθηκε απόφαση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης, διότι τα όργανα του ως άνω Δήμου θεώρησαν ότι δεν μπορούσαν να προβούν στην έκδοσή της μέχρι τη διαβίβαση, στην Oικονομική Yπηρεσία του Δήμου, της κατάστασης των δικαιούχων αποζημίωσης δημοτικών συμβούλων με τις ημέρες συμμετοχής εκάστου στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, και β) αμέσως μετά τη διαβίβαση στην Oικονομική Yπηρεσία του Δήμου της κατάστασης των ως άνω δικαιούχων αποζημίωσης δημοτικών συμβούλων, τον Ιανουάριο του έτους 2019, δεσμεύτηκε η σχετική πίστωση, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου … ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη, με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι κανονική, πλην όμως αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Καταβολή συνδρομής.(..)Με τα δεδομένα αυτά, και ενόψει του ότι οι δήμοι έχουν, κατ΄ άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Κ.Δ.Δ.), που κυρώθηκε με το ν.3463/2006 (Α΄ 114), αρμοδιότητες στους τομείς: της ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας και μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων υποδομών (75 παρ. 1 εδάφ. α΄), της ποιότητας ζωής και εύρυθμης λειτουργίας των πόλεων και πάλι μέσω της βελτίωσης των τεχνικών υποδομών (75 παρ. 1 εδάφ. γ΄, ιδίως γ1), της απασχόλησης ιδίως με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας (75 παρ. 1 εδάφ.δ΄, ιδίως δ2), περαιτέρω δε έχουν υποχρέωση, κατ΄ άρθρο 76 του Κ.Δ.Δ., «να οργανώνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια, η ποιότητα και αποτελεσματικότητά τους, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων», και κατ΄ άρθρο 214 του Κ.Δ.Δ., να διασφαλίζουν «το δικαίωμα πρόσβασης όλων των δημοτών και κατοίκων, χωρίς διάκριση, στη χρήση των υπηρεσιών που παρέχουν…» και «την άσκηση του δικαίωματος πρόσβασης των δημοτών και κατοίκων στην πληροφόρηση», ενώ κατά το άρθρο 219 του Κ.Δ.Δ. δύνανται να συνεργάζονται με πρωτοβάθμιους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης της αλλοδαπής σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη συμμετοχή τους σε δίκτυα πόλεων και ενώσεων, το Τμήμα κρίνει ότι η δαπάνη για την καταβολή της ετήσιας συνδρομής του Δήμου στην Παγκόσμια ΄Ενωση Ψηφιακών Κοινοτήτων, είναι λειτουργική, γιατί δύναται να συμβάλει μέσω της ενημέρωσης και της ανταλλαγής εμπειριών για σύγχρονες μορφές ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους δημότες στη βελτίωση της λειτουργίας του Δήμου και στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών που προαναφέρθηκαν. Ως εκ τούτου, ενόψει του ότι με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα εκκαθαρίζεται λειτουργική δαπάνη, η οποία βρίσκεται και εντός των σκοπών του Δήμου, το ένταλμα αυτό είναι θεωρητέο.