ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/158/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Παροχή υπηρεσιών υποστηρίξεως των εφαρμογών λογισμικού :Όπως βασίμως προβάλλεται από τον διαφωνούντα Αναπληρωτή Επίτροπο, η επίμαχη σύμβαση δεν συνιστά νόμιμη παράταση της από 28.4.2016 συμβάσεως για την παροχή ομοίων υπηρεσιών κατά το χρονικό διάστημα από 1.5.2016 έως 28.2.2017, αλλά νέα απευθείας ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών στην ίδια ανάδοχο, αφού η από 28.4.2016 σύμβαση δεν συνήφθη κατόπιν νόμιμης διαγωνιστικής διαδικασίας, με πρόβλεψη του δικαιώματος παρατάσεως στην οικεία διακήρυξη. Περαιτέρω, όσον αφορά τη νομιμότητα της εν λόγω απευθείας αναθέσεως, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την επιτρεπτή προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία. Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία που παρατίθενται στη σκέψη IΙΙ.Γ, ήτοι το άρθρο 15 της 285/2005 συμβάσεως, την 28623/2009 απόφαση της ΚτΠ Α.Ε. και το 817/2010 πρωτόκολλο παράδοσης του έργου, το Νοσοκομείο, το οποίο φέρει και το βάρος αποδείξεως, δεν αποδεικνύει ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, που βρίσκεται σε παραγωγική λειτουργία σε αυτό, ανήκουν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία και ότι ως εκ τούτου δικαιολογείται η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως για την ανωτέρω αιτία. Επιπλέον, ούτε και από το 1515/21.3.2018 έγγραφο της Κοινωνίας της Πληροφορίας προς το Γενικό Νοσοκομείο Άμφισσας, το οποίο επικαλείται το Νοσοκομείο, αποδεικνύεται ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, που βρίσκεται σε παραγωγική λειτουργία στο Νοσοκομείο, ανήκουν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, αντιθέτως, δε, στο εν λόγω έγγραφο αναφέρεται ότι τα εν λόγω πνευματικά δικαιώματα έχουν μεταβιβασθεί αυτοδικαίως με την οριστική παραλαβή του έργου από την ΚτΠ Α.Ε.. Ειδικότερα, στο ανωτέρω έγγραφο αναφέρονται, μεταξύ άλλων και τα εξής: «(…) Συμπερασματικά, βάσει του άρθρου 15 της 285/2005 σύμβασης, τα πνευματικά δικαιώματα του παρόντος έργου έχουν μεταβιβασθεί αυτοδίκαια με την οριστική του παραλαβή (28623/15.12.2009 απόφαση). Τα παραπάνω στην συνέχεια έχουν μεταβιβασθεί από την ΚτΠ Α.Ε. στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και στην 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας με το υπ’ αριθμ. 817/20.01.2010 Πρωτόκολλο παράδοσης (…)». Περαιτέρω, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στις σκέψεις ΙΙΙ.Α. και ΙΙΙ.Β., η αξία των υπηρεσιών υποστηρίξεως εφαρμογών λογισμικού τόσο κατά το προηγούμενο της συνάψεως της επίμαχης συμβάσεως δωδεκάμηνο, όσο και κατά το έτος 2017, υπερέβη το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως άνευ ειδικού λόγου. Κατόπιν τούτων, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Αναπληρωτή Επίτροπο με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στην φερόμενη ως δικαιούχο με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως και ως εκ τούτου, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν πρέπει να πληρωθεί.Περαιτέρω, όσον αφορά τους λοιπούς λόγους διαφωνίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι και αυτοί οι λόγοι είναι βάσιμοι. Ειδικότερα, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, δοθέντος ότι, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 και αυτών του π.δ. 80/2016, η σχετική ανάληψη υποχρεώσεως εκδόθηκε μετά την υπογραφή της οικείας συμβάσεως. Επιπλέον, κατά παράβαση της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου, η οποία αποτελεί ειδικότερη έκφανση της αρχής της νομιμότητας και διέπει και τη σύναψη των διοικητικών συμβάσεων, μη νομίμως προσδόθηκε αναδρομική στην από 6.3.2017 σύμβαση (βλ. Ελ.Συν. ΙV Τμ. Πρ. 6/2014, 170, 42/2011, Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. 216, 57/2015, 168, 165, 8/2014 κ.ά.). Τέλος, βασίμως επίσης προβάλλεται ότι η κατάθεση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτελέσεως πρέπει να κατατίθεται πριν ή κατά την υπογραφή της συμβάσεως και ότι, ως εκ τούτου, στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν νόμιμη η προσκόμιση αυτής είκοσι πέντε (25) ημέρες μετά την υπογραφή της οικείας συμβάσεως. Όσον αφορά όμως αυτούς τους λόγους μη νομιμότητας της δαπάνης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατηγήσεως των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή συγγνωστώς υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νομίμως και επομένως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν συνέτρεχε ο πρώτος λόγος μη νομιμότητας της επίμαχης δαπάνης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/58/2019
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης νοσοκομείου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την διαφωνούσα Επίτροπο, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με τη διαδικασία της διαπραγματεύσεως (απευθείας αναθέσεως). Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στη σκέψη ΙΙΙ, η αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, πέραν του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, και μόνο η συνολική αξία των επίμαχων συμβάσεων που συνήφθησαν για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης κατά τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο του έτους 2018, ανερχόμενη στα 26.085 ευρώ άνευ Φ.Π.Α. (8.695 ευρώ x 3), υπερβαίνει το ανωτέρω όριο των 20.000 ευρώ, ενώ, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη ΙΙΙ.Β, η συνολική αξία των συμβάσεων που συνήφθησαν με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως εντός του έτους 2018, συμπεριλαμβανομένων και των επίμαχων, ανερχόμενη στο ποσό των 95.645 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., υπερβαίνει το όριο των 60.000 ευρώ, πέραν του οποίου επιβάλλεται η διενέργεια ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι το Νοσοκομείο δεν μερίμνησε για την ένταξη διαγωνισμού για την ανάθεση των υπηρεσιών φύλαξης σε κάποιο ΠΠΥΦΥ, ενόψει της λήξεως της 4/2017 συμβάσεως στις 31.1.2018. Επιπλέον, η προοπτική της συνάψεως ατομικών συμβάσεων για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του, ουδόλως δικαιολογεί την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως για χρονικό διάστημα τουλάχιστον έντεκα (11) μηνών, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω, καθώς το Νοσοκομείο όφειλε, μέχρι τη μετάβαση στο νέο καθεστώς, να εφαρμόζει απαρεγκλίτως την νομοθεσία που ρυθμίζει τις διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων. Άλλωστε, η δυνατότητα συνάψεως ατομικών συμβάσεων ήταν γνωστή ήδη από τον Φεβρουάριο του έτους 2016, οπότε και ετέθησαν σε ισχύ οι διατάξεις του άρθρου 97 του ν. 4368/2016. Όφειλε, συνεπώς, το Νοσοκομείο να προβεί εγκαίρως στις απαιτούμενες ενέργειες για τη σύναψη των εν λόγω συμβάσεων αμέσως μετά τη λήξη της …./2017 συμβάσεως, στις 31.1.2018, ειδάλλως να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας μέχρι να καταστεί δυνατή η σύναψη ατομικών συμβάσεων κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω διατάξεως. Τέλος, αβασίμως το Νοσοκομείο επικαλείται την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 10 του ν. 4412/2016 και προβάλλει ότι οι διατάξεις αυτές του παρέχουν τη δυνατότητα να συνάπτει συμβάσεις με απευθείας ανάθεση για μεμονωμένα τμήματα, μέχρι του ποσού των 80.000 ευρώ, διότι οι διατάξεις αυτές, δεν εισάγουν εξαίρεση από τα αναφερόμενα στη σκέψη ΙΙ όρια για την υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει το Νοσοκομείο, αλλά αναφέρονται στη διενέργεια επιμέρους διαγωνιστικών διαδικασιών, οι οποίες αποτελούν τμήματα ενός ευρύτερου διαγωνισμού. Στην προκειμένη όμως περίπτωση ουδεμία διαγωνιστική διαδικασία διενεργήθηκε, αντιθέτως πρόκειται για ανεπίτρεπτη κατάτμηση της συνολικής αξίας των συμβάσεων φύλαξης που συνήφθησαν σε δωδεκάμηνη βάση, ώστε να προκύψουν πολλές επιμέρους συμβάσεις κάτω των 20.000 ευρώ και να ανατεθούν με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως προς αποφυγή των διατάξεων περί διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/148/2018
Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των εφαρμογών λογισμικού(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Α) Μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας οι επίμαχες υπηρεσίες στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, δεδομένου ότι δεν αποδεικνύεται ότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις επιτρεπτής προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία. Ειδικότερα, η αξία των υπηρεσιών αυτών κατά το προηγούμενο της σύναψης της επίμαχης σύμβασης δωδεκάμηνο ανέρχεται σε 84.854,11 ευρώ (65.272,40 + 19.581,71) χωρίς ΦΠΑ και ως εκ τούτου υπερβαίνει το νόμιμο όριο διενέργειας απευθείας ανάθεσης, ενώ από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ούτε από το, φέροντα το βάρος απόδειξης, φορέα αποδεικνύεται η συνδρομή εξαιρετικών περιστάσεων που κατέστησαν εν προκειμένω επιτρεπτή την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Συγκεκριμένα, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που παρατίθενται ανωτέρω (σκέψη IΙΙ Δ), ήτοι το άρθρο 15 της 285/2005 σύμβασης, την 28623/2009 απόφαση της ΚτΠ Α.Ε. και το 817/2010 πρωτόκολλο παράδοσης του έργου, κρίνει ότι ο φορέας, ο οποίος φέρει και το βάρος απόδειξης, δεν αποδεικνύει ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, που βρίσκεται σε παραγωγική λειτουργία στο Νοσοκομείο ανήκουν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία και ότι ως εκ τούτου δικαιολογείται η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για την ανωτέρω αιτία. Ούτε άλλωστε από το επικαλούμενο από το Νοσοκομείο 3950/20.4.2018 έγγραφο της Κοινωνίας της Πληροφορίας προς την 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας αποδεικνύεται ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, που βρίσκεται σε παραγωγική λειτουργία στο Νοσοκομείο, ανήκουν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία. Σημειωτέον ότι στο ανωτέρω έγγραφο αναφέρονται, μεταξύ άλλων και τα εξής: «(…) Τέλος, ως προς την από εσάς ανάθεση σύμβασης τεχνικής υποστήριξης των Πληροφοριακών Συστημάτων (δηλαδή του έργου) που επικαλείσθε στην από 27.3.2018 επιστολή σας, σχετική είναι η παρ. 6 του άρθρου 15 της με αρ. 285/2005 σύμβασης, κατά την οποία: Ο ανάδοχος θα παράσχει βεβαίωση ότι δίνεται η δυνατότητα και το δικαίωμα στον Κύριο του έργου (δηλαδή σε εσάς) να αναθέσει σε τρίτο οργανισμό μελλοντικά την συντήρηση και αναβάθμιση της λειτουργικότητας του λογισμικού, απαλλάσσοντας τον ανάδοχο από την ευθύνη για τα θέματα που άπτονται από την ανάπτυξη της νέας εφαρμογής και μετά». Β) Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, δοθέντος ότι, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 και αυτών του π.δ. 80/2016, η σχετική ανάληψη υποχρέωσης εκδόθηκε μετά την υπογραφή της οικείας σύμβασης. Ωστόσο, το Κλιμάκιο κρίνει, ως προς την πλημμέλεια αυτή, ότι τα όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή συγγνωστώς υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νόμιμα.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/123/2018
Παροχή υπηρεσιών διαχειρίσεως επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής και ειδικότερα, από το 15922/31.3.2017 τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών για την επεξεργασία 5.220 κιλών επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων αμιγώς μολυσματικού χαρακτήρα, την 20497/1.2.2017 βεβαίωση της φερόμενης ως δικαιούχου σχετικώς με την επεξεργασία 5.220 κιλών επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων αμιγώς μολυσματικού χαρακτήρα κατά το χρονικό διάστημα από 3.1.2017 έως 31.1.2017 και το Πρωτόκολλο Παραλαβής με ημερομηνία 31.3.2017, στο οποίο βεβαιώνεται η παροχή των υπηρεσιών που αναφέρονται στο 15922/31.3.2017 τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, προκύπτει ότι οι επίμαχες υπηρεσίες διαχειρίσεως αποβλήτων παρασχέθηκαν εντός του χρονικού διαστήματος από 3.1.2017 έως 31.1.2017. Τούτο άλλωστε συνομολογείται και από το ίδιο το Νοσοκομείο, το οποίο αναφέρει ότι στην από 24.3.2017 σύμβαση «έχουν ενταχθεί» εκ παραδρομής και τιμολόγια που αφορούν υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε προγενέστερο της υπογραφής της εν λόγω συμβάσεως χρονικό διάστημα. Δοθέντος όμως ότι η εν λόγω σύμβαση ισχύει από την υπογραφή της, οι υπηρεσίες αυτές, οι οποίες παρασχέθηκαν πριν από την έναρξη της ισχύος της, δεν δύνανται να περιληφθούν νομίμως στο αντικείμενο αυτής, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η σύμβαση αυτή δεν θα μπορούσε να έχει αναδρομική ισχύ (βλ. σκεψ. ΙΙΙ), όπως βασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο. Περαιτέρω, βασίμως επίσης προβάλλεται, έστω και με διαφορετική εν μέρει αιτιολογία, ότι οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με απευθείας ανάθεση. Και τούτο, διότι η εκτιμώμενη αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ (η δαπάνη της από 16.3.2016 επτάμηνης συμβάσεως ανερχόταν σε 58.240,00 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.), μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού, ενώ περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του Νοσοκομείου. Ειδικότερα, η μη διενέργεια ενιαίων διαγωνισμών στο πλαίσιο των ΠΠΥΥ 2012 και ΠΠΥΥ 2013, από το ορισθέν προς τούτο Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, αλλά ανάγεται στη σφαίρα ευθύνης των υπηρεσιών υγείας, στις οποίες περιλαμβάνονται, ενόψει της ενότητας της Διοικήσεως, τόσο οι υπηρεσίες που είναι αρμόδιες να προγραμματίζουν κεντρικά και να διενεργούν τις σχετικές διαδικασίες αναθέσεως όσο και οι νοσοκομειακές μονάδες για λογαριασμό των οποίων υλοποιούνται οι διαδικασίες αυτές. Ως εκ τούτου, τα όργανα του Νοσοκομείου δεν δύνανται να επικαλεστούν τις ενέργειες ή παραλείψεις τρίτων δημόσιων φορέων, προκειμένου να δικαιολογήσουν την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως (πρβλ. Ελ.Συν. IV Tμ 57/2017 όπου και μειοψηφία, ΚΠΕΔ στο IV Τμ. 10/2017, 176, 125, 111, 110, 92, 71, 41/2016, 147, 134, 105, 65/2015, 174, 68, 56/2014). Επίσης, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Νοσοκομείο, σε κάθε περίπτωση, δεν αποδεικνύει ότι δεν συντρέχει υπαιτιότητα αυτού για τη μη διενέργεια διαγωνισμού και τη συστηματική προσφυγή σε απευθείας αναθέσεις για μακρό διάστημα. Συγκεκριμένα, δεν προκύπτει ότι όχλησε τους αρμόδιους φορείς αναφορικά με τη μη υλοποίηση των προβλεπόμενων στα Π.Π.Υ.Υ. 2012 και 2013 διαγωνισμών, ενώ όσον αφορά το ΠΠΥΥ 2014, μολονότι είχε οριστεί το ίδιο ως φορέας διενέργειας του σχετικού διαγωνισμού (βλ. σχ. την 421/24.3.2015 απόφαση του Διοικητού της 4ης Υ.ΠΕ. Μακεδονίας και Θράκης), ο διαγωνισμός αυτός διενεργήθηκε με μεγάλη καθυστέρηση (στις 20.10.2017).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/131/2018
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Όπως βασίμως προβάλλεται με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με απευθείας ανάθεση. Τούτο δε, διότι, η εκτιμώμενη αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού, αφού και μόνο η αξία των προαναφερομένων συμβάσεων καθαριότητας που συνήφθησαν εντός του χρονικού διαστήματος από 13.12.2017 έως 17.6.2017, ήτοι εντός χρονικού διαστήματος έξι (6) περίπου μηνών, ανήλθαν στο ποσό των 57.081,56 ευρώ άνευ Φ.Π.Α. [βλ. και την 7927/17.7.2017 διακήρυξη για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, σύμφωνα με την οποία η προϋπολογισθείσα δαπάνη για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών για έξι (6) μήνες ανήλθε στα 55.000 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.]. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών κατόπιν διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Νοσοκομείο προέβη εγκαίρως σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού εντός του επίμαχου χρονικού διαστήματος, αντιθέτως, δε, προκύπτει ότι επιχειρούσε να καλύψει τις ανάγκες του σε υπηρεσίες καθαριότητας πρόσκαιρα, με συνοπτικούς διαγωνισμούς και διαδοχικές απευθείας αναθέσεις. Το γεγονός δε της μη έγκαιρης ολοκλήρωσης του συνοπτικού διαγωνισμού που προκηρύχθηκε με την 11742/26.10.2016 διακήρυξη, δεν συνιστά έκτακτο και απρόβλεπτο γεγονός που δικαιολογεί την επίμαχη απευθείας ανάθεση, καθώς, σε κάθε περίπτωση, ο εν λόγω διαγωνισμός, ενόψει του ύψους της ετήσιας δαπάνης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, η οποία υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ, δεν συνιστά νόμιμη διαδικασία αναθέσεως. Εξάλλου, λόγω του γεγονότος ότι η ετήσια δαπάνη του Νοσοκομείου για υπηρεσίες καθαριότητας υπερβαίνει κατά πολύ το ποσό των 15.000 ευρώ, η απόφαση για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας μη νομίμως ελήφθη από τον Διοικητή του Νοσοκομείου, όπως βασίμως, επίσης, προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, ενώ δεν δύναται να θεωρηθεί ότι η επίμαχη ανάθεση έχει εγκριθεί με την προμνησθείσα 6/23.2.2017 (Θέμα 17ο) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών, προϋπολογισμού 30.000 ευρώ, κατόπιν συλλογής προσφορών, αφού η συνολική δαπάνη των αναθέσεων που πραγματοποιήθηκαν μετά την ανωτέρω απόφαση, συμπεριλαμβανομένης και της επίμαχης, υπερβαίνουν το ποσό των 30.000 ευρώ (25.845,73 ευρώ με την 2229/1.3.2017 σύμβαση + 14.983,17 ευρώ με την επίμαχη). Επιπλέον, βασίμως προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας ότι η επίμαχη σύμβαση, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρων 130 του ν. 4412/2016 και 68 παρ. 1 και 3 του ν. 3863/2010, δεν περιλαμβάνει τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, με συνέπεια να είναι άκυρη και να μην δύναται να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Όσον αφορά δε τον ισχυρισμό του Νοσοκομείου ότι τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στην προσφορά που είχε κατατεθεί από την φερόμενη ως δικαιούχο στον διενεργηθέντα βάσει της 11742/26.10.2016 διακηρύξεως συνοπτικό διαγωνισμό, ο οποίος εκκρεμούσε, ο ισχυρισμός αυτός δεν δύναται να ασκήσει καμία επιρροή, καθώς πρόκειται για εντελώς διαφορετικές διαδικασίες, στις οποίες υπεβλήθησαν διαφορετικές προσφορές, ενώ ουδόλως προκύπτει από το κείμενο της επίμαχης συμβάσεως ότι έχει προσαρτηθεί σε αυτήν και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της τυχόν υποβληθείσα στη διαδικασία αυτή (της απευθείας αναθέσεως) προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου, η οποία να περιλαμβάνει όλα τα απαιτούμενα σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 στοιχεία. Τέλος, γενομένων δεκτών των ανωτέρω λόγων μη νομιμότητας της δαπάνης, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του τέταρτου λόγου διαφωνίας.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/59/2019
Παροχή υπηρεσιών αποκομιδής, μεταφοράς και διαθέσεως των αποβλήτων Νοσοκομείου.:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 26 παρ. 2 και 29 του ν. 4412/2016 για την επιτρεπτή προσφυγή στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση, η δε διαδικασία που ακολούθησε το Νοσοκομείο για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών είχε στην πραγματικότητα χαρακτήρα συνοπτικού διαγωνισμού, καθώς συντάχθηκε διακήρυξη, η οποία δημοσιεύθηκε, ενώ ο διαγωνισμός διενεργήθηκε από τριμελή επιτροπή με υποβολή εγγράφων τεχνικών και οικονομικών προσφορών, οι οποίες ανοίχθηκαν και αξιολογήθηκαν σε διαφορετικά στάδια. Η επιλογή, όμως, της διαδικασίας αυτής δεν ήταν νόμιμη, αφού και μόνο η αξία της επίμαχης, από 17.1.2018, συμβάσεως διάρκειας έξι (6) μηνών, ανερχόμενη στο ποσό των 131.825,40 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού, επιπροσθέτως, δε, η εκτιμώμενη αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διατάξεως του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει το ποσό των 221.000 ευρώ που, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω, συνιστά το ισχύον από 1.1.2018, κατώτατο όριο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων γεγονότων που κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του Νοσοκομείου. Ειδικότερα, η μη διενέργεια ενιαίων διαγωνισμών στο πλαίσιο των ΠΠΥΦΥ των ετών 2014 και 2015, λόγω εντάξεως της σχετικής δαπάνης σε λανθασμένο ΚΑΕ, δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, αλλά ανάγεται στη σφαίρα ευθύνης των οργάνων του ιδίου του Νοσοκομείου, τα οποία μάλιστα, μετά την αποτυχία διεξαγωγής ανοικτού διαγωνισμού στο πλαίσιο του ΠΠΥΦΥ του έτους 2014, επανέλαβαν την ίδια πλημμέλεια και στο ΠΠΥΦΥ του έτους 2015. Τούτων, συνεπώς, παρέπεται ότι η επίμαχη ανάθεση μη νομίμως διενεργήθηκε χωρίς την τήρηση των διατάξεων του ν. 4412/2016 για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού άνω των ορίων, με τήρηση και των προβλεπομένων για τους διαγωνισμούς αυτούς διατυπώσεων δημοσιότητας. Εντούτοις, όμως, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι: α) τα όργανα του Νοσοκομείου τηρώντας τις διατυπώσεις του συνοπτικού διαγωνισμού (δημοσίευση διακηρύξεως σε εφημερίδα, ανάρτηση στο ΚΗΜΔΗΣ, υποβολή εγγράφων σφραγισμένων τεχνικών και οικονομικών προσφορών και έλεγχος αυτών σταδιακά από Επιτροπή Διαγωνισμού) τήρησαν κάποιες ελάχιστες εγγυήσεις διαφάνειας και ανάπτυξης ανταγωνισμού, β) οι τιμές που προσέφερε η φερόμενη ως δικαιούχος για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΕΑΑΜ και ΜΕΑ) δεν υπερέβαιναν τις αντίστοιχες καταχωρημένες τιμές στο Παρατηρητήριο Τιμών της ΕΠΥ, ενώ οι προσφερθείσες τιμές για τη συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων αυτών δεν υπερέβαιναν τις αντίστοιχες τιμές της προηγούμενης συμβάσεως, γ) ότι παρά τις επανειλημμένες ματαιώσεις των διαγωνισμών που προβλέπονταν στα ΠΠΥΦΥ των ετών 2014 και 2015, τα όργανα του Νοσοκομείου προέβησαν, ήδη πριν από τη λήξη της επίμαχης συμβάσεως, σε ενέργειες για τη διεξαγωγή ανοικτού διαγωνισμού, ο οποίος τελικώς ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της από 18.7.2018 συμβάσεως και δ) ότι τελικώς, η διαδικασία αναθέσεως που ακολουθήθηκε στην προκειμένη περίπτωση αποσκοπούσε στην πρόσκαιρη και μόνον αντιμετώπιση της επιτακτικής ανάγκης για αδιάλειπτη παροχή των επίμαχων υπηρεσιών, κρίνει ότι τα όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατηγήσεως των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή πεπλανημένως πίστεψαν ότι ενεργούσαν νομίμως.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/113/2019
Προμήθειας ελαστικών για τα απορριμματοφόρα οχήματα(...) Με τα δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η προμήθεια ελαστικών για τα οχήματα του Δήμου ανατέθηκε απευθείας, παρά το ότι, λόγω της λειτουργικότητάς της, εντάσσεται εννοιολογικά, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, στην ευρύτερη κατηγορία της συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων, βαρύνοντας εξάλλου τον οικείο Κ.Α.Ε.̇, το ύψος δε αυτής, συναθροιζόμενο με τις λοιπές ομοειδείς δαπάνες του έτους, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Ωστόσο, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, ο Δήμος συγγνωστώς υπέλαβε ότι οι δαπάνες για την τακτική συντήρηση των οχημάτων (στις οποίες περιλαμβάνεται και η ελεγχόμενη), δεν είναι ομοειδείς και δεν συμποσούνται με εκείνες για την έκτακτη συντήρηση - επισκευή βλαβών, ώστε να συντρέχει υπέρβαση του ορίου των 20.000,00 ευρώ και η εντεύθεν υποχρέωση για διεξαγωγή συνοπτικού διαγωνισμού.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/30/2018
Με τα δεδομένα αυτά η διαφωνία της Επιτρόπου προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι, ανεξαρτήτως του εάν το αντικείμενο των επίμαχων συμβάσεων αφορά στην κατασκευή όμοιων ή ομοειδών έργων, δεν στοιχειοθετείται στην προκειμένη περίπτωση κατάτμηση, δοθέντος ότι το άθροισμα αυτών που ανέρχεται στα 14.500,00 ευρώ δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 20.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή, κατ’ άρθρο 118 του ν.4412/ 2016, η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Κατά συνέπεια, εφόσον η δεν προβάλλονται άλλοι λόγοι μη νομιμότητας ή κανονικότητας των δαπανών, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/20/2019
Εργασίες συντήρησης και επισκευής μηχανημάτων και προμήθεια ανταλλακτικών μηχανημάτων:..Με τα δεδομένα αυτά, οι επίμαχες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι η προμήθεια των ανταλλακτικών και η εκτέλεση των εργασιών συντήρησης και επισκευής των μηχανημάτων ανατέθηκαν απευθείας, παρά το ότι, λόγω της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, σε παρεμφερείς κατηγορίες - γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι γι’ αμφότερες τις συμβάσεις ο Δήμος απευθύνθηκε στον ίδιο προμηθευτή/πάροχο υπηρεσιών - η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, αθροιζόμενη, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Όμως, τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν εν προκειμένω με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά ενόψει του διαφορετικού είδους των συμβάσεων αυτών - προμήθειας η μεν, παροχής γενικών υπηρεσιών η δε - πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες. Συνεπώς, τα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/305/2019
Συντήρηση και τοποθέτηση φωτεινών στοιχείων στολισμού σε Δήμο..:Με αυτά τα δεδομένα η σύναψη από τον ίδιο Δήμο της 30812/29.11.2018 σύμβασης παροχής υπηρεσιών συντήρησης, τοποθέτησης και φύλαξης των υπαρχόντων χριστουγεννιάτικων στοιχείων, προϋπολογισθείσας δαπάνης 24.587,96 ευρώ, και της 31603/6.12.2018 σύμβασης προμήθειας νέων στοιχείων για χριστουγεννιάτικο στολισμό, προϋπολογισθείσας δαπάνης 24.574,32, εξυπηρετούν την πραγματοποίηση του ενιαίου σκοπού του χριστουγεννιάτικου στολισμού του Δήμου, με χρήση ομοειδών κατά τη φύση και τη λειτουργικότητά τους διακο-σμητικών στοιχείων, συνδυαστικά δε συντρέχουν η ομοιότητα των μελετών που προηγήθηκαν των αναθέσεων, η ενότητα του γεωγραφικού χώρου στον οποίο αφορούν, η χρονική εγγύτητα των αναθέσεων και η σχεδόν ταυτιζόμενη διάρκεια της σύμβασης, τα οποία υποδηλώνουν τεχνητή κατάτμηση ενιαίας σύμβασης. Συνεπώς, δοθέντος ότι η συνολική προϋπολογισθείσα κατά το έτος 2018 αξία των δύο συμβάσεων υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου είναι νόμιμη η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, και εφόσον δεν προκύπτει ότι συνέτρεξαν λόγοι επείγοντες οφειλόμενοι σε απρόβλεπτες περιστάσεις, μη νομίμως κατατμήθηκε η προϋπολογιζόμενη αξία της σύμβασης και διενεργήθηκαν δύο απευθείας αναθέσεις αντί ενός συνοπτικού διαγωνισμού.Ωστόσο, πρέπει να αναγνωριστεί συνδρομή συγγνωστής πλάνης υπέρ των οργάνων του Δήμου ...., ενόψει αφενός του ότι οι κωδικοί του προϋπολογισμού που αφορούν στην ανάθεση υπηρεσιών και προμηθειών είναι διαφορετικοί και μπορεί να οδηγήσουν στην προσέγγιση που υιοθέτησε ο Δήμος ότι πρόκειται για διαφορετικές μεταξύ τους αναθέσεις υπηρεσιών και προμηθειών και, αφετέρου, του γεγονότος ότι η ελεγχόμενη διαδικασία απευθείας ανάθεσης διεξήχθη με κλήση τριών επιχειρήσεων να υποβάλουν προσφορές, η οποία επέτρεψε την ανάπτυξη στοιχειώδους ανταγωνισμού.Κατ’ ακολουθία η δαπάνη είναι μη νόμιμη, το ελεγχόμενο όμως χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/218/2019
Επισκευή και συντήρηση δημοτικών οχημάτων...:Με δεδομένα αυτά η δαπάνη προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν είναι νόμιμη, δοθέντος ότι αφορά σε αντικείμενο όμοιας φύσης με προηγούμενες αναθέσεις και οι σχετικές δαπάνες συναθροιζόμενες με την υπό κρίση υπερβαίνουν το όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι το οποίο θα ήταν δυνατή η απευθείας ανάθεση επισκευών και, ως εκ τούτου, ανατέθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής, απαιτούμενης για την κάλυψη των ετήσιων σχετικών αναγκών του Δήμου, δαπάνης. Περαιτέρω, αλυσιτελώς προβάλλεται το ότι επί των φθορών που έχρηζαν αποκατάστασης επελήφθη η αρμόδια προς τούτο Επιτροπή του Δήμου, καθ’ ότι η συνδρομή της εν λόγω αρμοδιότητας δεν δικαιολογεί τη μη τήρηση των κανόνων των διαγωνιστικών διαδικασιών, όταν δεν συντρέχει νόμιμη εξαίρεση από αυτές. Εντούτοις, λαμβανομένων υπόψη των ισχυρισμών του Δήμου ότι στο εν γένει ανατεθέν αντικείμενο συμπεριλαμβάνονται επισκευές που δεν αφορούν σε τακτικό σέρβις των οχημάτων και ότι δεν ήταν γνωστό το σύνολο των αναγκών του κάθε οχήματος προ της υποβολής του σε διαδικασία επισκευής, καθώς και της αναγκαιότητας της διατήρησης της λειτουργικότητας των προαναφερθέντων οχημάτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου προέβησαν στην ελεγχόμενη απευθείας ανάθεση χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων (πρβλ. Ελ.Συν. Πράξη VII Τμ. 50/ 2018) και πρέπει, για το λόγο αυτό, να θεωρηθεί το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα