ΕΣ/ΚΛΙΜ.ΣΤ/171/2017
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά κατά πλειοψηφία κρίνεται ότι δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, δοθέντος ότι η κατάστρωση της διακήρυξης και του τρόπου υποβολής των προσφορών ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας. Αν και κατά την άποψη της Παρέδρου Νικολέτας Ρένεση, η ανωτέρω διαδικασία ανάθεσης είναι πλημμελής, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν αιτιολογείται σύμφωνα με το άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να επιτρέψει την υποβολή αυτοτελούς προσφοράς μόνο για το σύνολο των ομάδων του διαγωνισμού και όχι και για μια ή περισσότερες από τις (τέσσερις) ομάδες στις οποίες διαιρείται η ελεγχόμενη προμήθεια, όπως επίσης δεν αιτιολογείται και η απόφασή της για δυνατότητα αυτοτελούς υποβολής προσφοράς μόνο για μία υποομάδα (1.Β της ομάδας 1) των δημοπρατούμενων καυσίμων.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/69/2019
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας για μια δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/388/2020
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων....Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της αναθέτουσας Αρχής (βλ. και την παρατιθέμενη στο άρθρο 1.3 της διακήρυξης αιτιολογία) να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας επί δεκαετία ... Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την ελεγχόμενη προμήθεια...
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/127/2019
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης για τις οποίες ο ανάδοχος φέρει ειδική εγγυητική ευθύνη απέναντι στην Αναθέτουσα Αρχή. Ενόψει αυτού, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη κατ’ άρθρο 59 του ν. 4412/2016 η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής (βλ. και την παρατιθέμενη στο άρθρο 1.3 της διακήρυξης αιτιολογία) να επιτρέψει την υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ειδών της προμήθειας και όχι και για επιμέρους ομάδες ειδών, καθόσον το αντίθετο θα έθετε σε διακινδύνευση την προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης και κυρίως την εγγυημένη λειτουργίας της συγκεκριμένης προμήθειας για την δεκαετία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 608, 609/2018). Κατόπιν τούτων, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία και, συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/444/2019
Λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων ...Κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 86 παρ. 11 ν. 4412/2016, κατά την αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής συμμετέχουσας εταιρείας η Επιτροπή Διενέργειας του διαγωνισμού περιορίσθηκε, ως προς και τα έξι (6) κριτήρια αξιολόγησης, στη βαθμολόγησή τους, χωρίς να αιτιολογήσει περαιτέρω τη βαθμολογία που προσέδωσε σε αυτά. Η λεκτική διατύπωση της κρίσης της αρμόδιας Επιτροπής προβλέπεται ρητά από τη διάταξη της παρ. 11 άρθρο 86 του εφαρμοστέου πλέον στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων ν. 4412/2016 ως απαραίτητο στοιχείο – πέραν της βαθμολογίας – για τη νομιμότητα της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, καθώς, όπως προεκτέθηκε (σκ. 5), μέσω της παράθεσης των στοιχείων που εκτίμησε η οικεία Επιτροπή για τη βαθμολόγηση κάθε κριτηρίου ανάθεσης, τεκμηριώνεται η σχετική κρίση της και καθίσταται εφικτός ο έλεγχος αυτής από το Δικαστήριο. Σε αντίθεση, μάλιστα, με το προγενέστερο νομοθετικό καθεστώς (βλ. άρθρο 20 του εφαρμοζόμενου αναλογικώς στις συμβάσεις ανάθεσης υπηρεσιών π.δ. 118/2007), στον ν. 4412/2016 αποσαφηνίζεται κατά τα ανωτέρω η έννοια της αιτιολογημένης γνωμοδότησης του αρμόδιου οργάνου, από το αδιάστικτο δε γράμμα της διάταξης προκύπτει ότι αξιώνεται λεκτική διατύπωση σε κάθε περίπτωση αξιολόγησης ανεξαρτήτως βαθμολογίας. Τούτο επιτάσσει, άλλωστε, και η αρχή της διαφάνειας όχι μόνο στην περίπτωση υποβολής πλειόνων προσφορών, αλλά και επί υποβολής μίας μόνο προσφοράς. Εν προκειμένω, η έλλειψη ειδικής αιτιολογίας για τη βαθμολόγηση των εν λόγω κριτηρίων αξιολόγησης έχει ως αποτέλεσμα να μην εξειδικεύεται προσηκόντως η ποιότητα της τεχνικής προσφοράς και να μην προκύπτει σαφώς ότι καλύπτονται, χωρίς αποκλίσεις, οι απαιτήσεις της διακήρυξης.
ΑΠΕΗΛ/Γ/Φ1/οικ.178634/2017
Προσδιορισμός κατώτατης τιμής προσφοράς δημοπρατούμενων προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2017.
ΗΛ/Α/Φ.1/οικ.176185/2018
Προσδιορισμός κατώτατης τιμής προσφοράς δημοπρατούμενων προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2018.
ΥΠΕΝ/ΔΗΕ/58239/1169
Προσδιορισμός κατώτατης τιμής προσφοράς δημοπρατούμενων προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2019.
ΕΣ/ΤΜ.6/1321/2018
Προμήθεια οργάνων και εξοπλισμού παιδικών χαρών:Αίτηση ανάκλησης της 10/2018 Πράξης του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου :Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη προμήθεια σε τμήματα ανά παιδική χαρά ή γεωγραφικό διαμέρισμα, αιτιολογείται επαρκώς, όπως βασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση. Τούτο διότι οι δέκα τρεις (13) παιδικές χαρές του Δήμου, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους χωροθέτηση, αποτελούν ένα ενιαίο λειτουργικό σύστημα χώρων άθλησης και ψυχαγωγίας, για την ομοιόμορφη διαμόρφωση του οποίου, με ομοειδή εξοπλισμό, απαιτείται ενιαίος συντονισμός του προσωπικού και των εργασιών των επιμέρους τμημάτων, προκειμένου να επιτευχθεί η εμπρόθεσμη και προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης, που αποβλέπει στη δημιουργία σύγχρονων χώρων ψυχαγωγίας για το σύνολο των παιδιών των δημοτικών διαμερισμάτων του Δήμου και στην ασφαλή λειτουργία των χώρων αυτών, ενόψει και των θεσπιζόμενων από την οικεία νομοθεσία αυστηρών προδιαγραφών. Συνεπώς, η ενιαία δημοπράτηση της επίμαχης προμήθειας χωρίς την πρόβλεψη δυνατότητας υποβολής προσφοράς για τμήμα μόνο των ζητουμένων ειδών δεν συνιστά εν προκειμένω κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, ενόψει μάλιστα και του όρου του άρθρου 2.2.8 της διακήρυξης (βλ. σκέψη 4.Γ), βάσει του οποίου οι φορείς που τυχόν δεν δραστηριοποιούνται στην εμπορία του συνόλου των ειδών, δύνανται να υποβάλουν προσφορά στηριζόμενοι στις ικανότητες άλλων φορέων (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 528/2018) Ανακαλεί τη 10/2018 Πράξη του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο
ΕΣ/ΤΜ.6/1357/2020
Υλοποίηση δράσεων για την προώθηση αγροδιατροφικών προϊόντων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν παραπάνω (σκέψη 2) δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα, παρά το γεγονός ότι το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει επτά (7) διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού, οι οποίες είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους, τόσο από γεωγραφικής όσο και από χρονικής άποψης, η συμμετοχή σε κάθε μία από τις οποίες μπορεί να λάβει χώρα με βάση τους κανόνες της αγοράς αυτοτελώς, χωρίς να επηρεάζει τη συμμετοχή στις υπόλοιπες, τυγχάνει παντελώς αναιτιολόγητη, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν.4412/2016, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων λόγων ως αβασίμων. Ειδικότερα, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη το αιτούν μη νομίμως, κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων και των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, δεν ανέφερε τους βασικούς λόγους της ως άνω επιλογής του περί μη υποδιαίρεσης των επίμαχων υπηρεσιών σε τμήματα ούτε σε ειδική έκθεση του άρθρου 341 του ν. 4412/2016 ούτε στα έγγραφα της σύμβασης (άρθρο 53 του ν. 4412//2016). Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η αιτιολογία που περιλαμβάνεται το πρώτον στο 3476/7.11.2019 έγγραφο απόψεων του αιτούντος, το οποίο συντάχθηκε επ’ ευκαιρίας υποβολής προδικαστικής προσφυγής κατά της διακήρυξης από τρίτη μη συμμετέχουσα τελικώς στο διαγωνισμό εταιρεία, δεν δύναται να αναπληρώσει την απαιτούμενη από τις ως άνω διατάξεις του άρθρου 59 του ν. 4412/2016 αιτιολογία προεχόντως διότι το εν λόγω έγγραφο απόψεων δεν αποτελεί έγγραφο της σύμβασης κατ’ άρθρο 53 του ν. 4412/2016. Σε κάθε δε περίπτωση, η αόριστη επίκληση εκ μέρους του αιτούντος στο ως άνω έγγραφο α) της επίτευξης οικονομίας κλίμακας προς όφελός του, β) της ανάγκης ύπαρξης κοινής αισθητικής για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του έργου και γ) της διευκόλυνσης του ορθολογικού προγραμματισμού των αναγκών του δεν δύναται να αιτιολογήσει επαρκώς τον ενιαίο και αδιαίρετο χαρακτήρα των ελεγχόμενων υπηρεσιών. Τούτο δε, διότι δεν αιτιολογείται με συγκεκριμένα στοιχεία με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας προς όφελος της αναθέτουσας αρχής στην περίπτωση της μη υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα, αφού τοιαύτη υποδιαίρεση θα καθιστούσε ευκολότερη τη συμμετοχή περισσότερων οικονομικών φορέων στο διαγωνισμό, οι οποίοι θα μπορούσαν να υποβάλλουν προσφορά για ένα ή για περισσότερα τμήματα της σύμβασης, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό τον ανταγωνισμό και την υποβολή βέλτιστων οικονομικών προσφορών. Περαιτέρω, δεν αιτιολογείται γιατί η ύπαρξη διαφορετικών αναδόχων θα οδηγούσε σε διάσπαση της κοινής αισθητικής του καλλιτεχνικού αποτελέσματος του έργου, αφού οι εν λόγω διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους, τόσο από γεωγραφικής όσο και από χρονικής άποψης, ενώ αφορούν και στην προώθηση διαφορετικών προϊόντων. Επίσης, δεν αιτιολογείται ούτε γιατί ο προγραμματισμός των αναγκών της αναθέτουσας αρχής, σε περίπτωση εκτέλεσης της προπεριγραφείσας σύμβασης από έναν μόνο ανάδοχο, γίνεται περισσότερο ορθολογικός. Συνεπώς, η μη υποδιαίρεση της επίμαχης σύμβασης σε τμήματα χωρίς επαρκή κατά τα ανωτέρω αιτιολογία και καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια καθόσον αφενός εισήγαγε στην ελεγχόμενη διαδικασία αθέμιτο περιορισμό του ανταγωνισμού δια του αποκλεισμού εκείνων των οικονομικών φορέων που είτε θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά μόνο για ένα από τα τμήματα της σύμβασης είτε δεν θα είχαν τη δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης, αφετέρου εν τοις πράγμασι δεν αναπτύχθηκε τελικώς ανταγωνισμός, αφού κατατέθηκε μόνο μία προσφορά. Τέλος, όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο, μολονότι η απαίτηση της διακήρυξης οι υποψήφιοι να έχουν εξασφαλίσει κατάλληλο χώρο στις Διεθνείς Εκθέσεις του έτος 2020 δεν παρίσταται κατ’ αρχήν ασύνδετη και δυσανάλογη με το αντικείμενο της σύμβασης, εντούτοις, στην προκείμενη περίπτωση, όπου δεν υπήρχε η δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα της σύμβασης, αλλά ο υποψήφιος ανάδοχος έπρεπε να υποβάλει προσφορά μόνο για το σύνολο των υπηρεσιών και άρα να προβεί στην εκ των προτέρων κράτηση χώρου στις έξι (6) διεθνείς εκθέσεις του έτους 2020 (Βερολίνου, Μόσχας, Ντίσελντορφ, Νέας Υόρκης, Σιγκαπούρης και Παρισίου), παρεμπόδισε εν τοις πράγμασι σε τέτοιο βαθμό την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, ώστε, κατ’ ουσίαν, τον εκμηδένισε, αφού συμμετείχε στην υπό κρίση διαγωνιστική διαδικασία μία μόνον εταιρεία, η οποία μάλιστα είναι αυτή που, όπως συνομολογείται και από το αιτούν, παρείχε στο πλαίσιο προηγούμενων συμβάσεων τις σχετικές υπηρεσίες. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί, να μην ανακληθεί η 144/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να καταπέσει υπέρ του Δημοσίου το καταβληθέν παράβολο.
ΕΣ/ΟΛΟΜ/2498/2020
Παροχή υπηρεσιών...Το Δικαστήριο κρίνει ότι, εν προκειμένω, η παράλειψη της αναθέτουσας αρχής να αιτιολογήσει ρητά στα έγγραφα της σύμβασης την επιλογή της να μην υποδιαιρέσει το συμβατικό αντικείμενο κατά γεωγραφικά τμήματα δεν συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια. Όπως εκτέθηκε ήδη, η επιλογή αυτής να προβλέψει τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για το σύνολο της περιφέρειας αιτιολογείται επαρκώς με βάση τα στοιχεία του φακέλου εκ της ανάγκης να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μερικής - για ορισμένες περιφερειακές ενότητες - ανάθεσης του συμβατικού αντικειμένου και ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία που, ακολούθως, θα ανέκυπτε (σκέψη 9). Εξ άλλου, στη σχετική διαγωνιστική διαδικασία δεν υποβλήθηκε καμία ένσταση από οικονομικό φορέα κατά της συγκεκριμένης πρόβλεψης της διακήρυξης, ενώ οι επιληφθέντες σχηματισμοί του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τον έλεγχο των διαγωνιστικών διαδικασιών, που είχαν προκηρύξει για την αντίστοιχη χρονική περίοδο διαφορετικές μεν περιφέρειες, ήτοι εκείνες της ... και της ...., για την ανάθεση, όμως, του αυτού προγράμματος διαχείρισης νεκρών ζώων, στις 486/2019 και 8/2020 πράξεις τους δεν ανέδειξαν ως πλημμέλεια την άνευ ειδικής αιτιολόγησης πρόβλεψη στις οικείες διακηρύξεις περί ενιαίας ανάθεσης. Αναθεωρεί την 2068/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δέχεται την αίτηση ανάκλησης και ανακαλεί την 312/2020 πράξη του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.