ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και των σχεδίων συμβάσεων της Περιφέρειας Αττικής για τα τμήματα 1, 2 και 3 του διαγωνισμού με τίτλο «Υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης Ν. Αττικής (2022 – 2024)», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.451.575 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. και 7.999.953 ευρώ με Φ.Π.Α.(....)η πλημμέλεια που αναφέρεται ανωτέρω υπό (Α), σε σχέση με τα ΕΕΕΣ των αναδόχων των τμημάτων 1 έως 3 του διαγωνισμού και των οικονομικών φορέων στους οποίους αυτοί στηρίζονται για την κάλυψη της ελάχιστης απαιτούμενης τεχνικής ικανότητας, είναι ουσιώδης (βλ. σκέψη 5), ενώ δεν είναι δυνατή, κατά τις οικείες ρυθμίσεις του ν. 4700/2020, η υποβολή ελλείποντος ΕΕΕΣ προσφέροντος το πρώτον κατά τη διαδικασία προσυμβατικού ελέγχου ενώπιον του Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(....)Κωλύεται η σύναψη των σχεδίων συμβάσεων της Περιφέρειας Αττικής για τα τμήματα 1, 2 και 3 του διαγωνισμού με τίτλο «Υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης Ν. Αττικής (2022 – 2024)».

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/940/2022.

Προμήθεια ειδών διατροφής:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη ΙΙ), η 103/3.9.2018 κατακυρωτική απόφαση της ΟικονομικήςΕπιτροπής είναι μη νόμιμη, καθώς, σε συμμόρφωση με τη 237/2018 πράξη του Κλιμακίου, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να καλέσει εκ νέου την πρώτη μειοδότρια εταιρεία …..να συμπληρώσει τα δικαιολογητικά κατακύρωσής της με τα ποινικά μητρώα του Διευθύνοντος Συμβούλου και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, εντός της προβλεπόμενης στα άρθρα 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και 3.2 της διακήρυξης προθεσμίας, και μόνο σε περίπτωση μη προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών από την πρώτη μειοδότρια εντός της ταχθείσας προθεσμίας να προχωρήσει σε κατακύρωση στη δεύτερη μειοδότρια εταιρεία .... Ο.Ε.Ε. και σε κλήση της τελευταίας για προσκόμιση των δικαιολογητικών κατακύρωσης, σύμφωνα με τα άρθρα 103 παρ. 4 του ν. 4412/2016 και 3.2 της διακήρυξης. Κατά συνέπεια, κωλύεται η σύναψη των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεων για τις ομάδες 2 και 14 της προμήθειας. Οίκοθεν νοείται ότι η αναθέτουσα αρχή δύναται, σε συμμόρφωση με την παρούσα πράξη του Κλιμακίου, να επαναλάβει τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης ως προς τις ομάδες 2 και 14, ακολουθώντας τη νόμιμη διαδικασία που προαναφέρθηκε.  

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/237/2018.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα των 10 σχεδίων συμβάσεων και της διαδικασίας ανάθεσης για την «Προμήθεια ειδών διατροφής για τα έτη 2018 και 2019 για τις ανάγκες του Δ. … και των Ν.Π. του Δήμου»(....)μη νόμιμη, κατά το μέρος που  κατακύρωσε οριστικά το αποτέλεσμα του διαγωνισμού ως προς τις ομάδες 2 και 14 στην εταιρεία … Α.Β.Ε.Ε. …, καθώς η εταιρεία αυτή δεν υπέβαλε, με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης, αποσπάσματα ποινικού μητρώου του Διευθύνοντος Συμβούλου και των μελών του Διοικητικού της Συμβουλίου(....)Περαιτέρω, στα σχέδια συμβάσεων ως προς τις ομάδες 5 - 8 και 12 - 13 πρέπει να προστεθεί όρος, που να αναφέρει ότι το συνολικό συμβατικό ποσό δύναται να είναι μικρότερο από το αναγραφέν, εφόσον αυτό προκύψει από την εφαρμογή του προσφερθέντος ποσοστού έκπτωσης επί της εκάστοτε διαμορφούμενης μέσης τιμής λιανικής πώλησης κατά την ημέρα παράδοσης, βάσει του δελτίου τιμών της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης σύμφωνα με το άρθρο 1.3 της διακήρυξης.Κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων του Κ.Κ.Π.Α. (ομάδα 2) και του Δήμου … (ομάδα 14) με την εταιρεία … Α.Β.Ε.Ε. …Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων του Κ.Κ.Π.Α. (ομάδες 5 - 8) και του Κ.Π.Α.Π.Ν. & Π. (ομάδες 10, 12 - 13), υπό τον όρο τροποποίησής τους σύμφωνα με το σκεπτικό (σκέψη IV). Και Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων του Κ.Κ.Π.Α. (ομάδες 3, 4, 9), του Κ.Π.Α.Π.Ν. & Π. (ομάδα 11) και του Δήμου … (ομάδα 15).

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/410/2018.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Με την Προδικαστική Προσφυγή η προσφεύγουσα επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 33/2019....κατά το μέρος που αποκλείστηκε η προσφορά της στο στο «4ο Στάδιο ελέγχου του Ε.Ε.Ε.Π. και της Δάνειας Τεχνικής και Οικονομικής Εμπειρίας & Αποδεικτικών Μέσων» και συνεπεία τούτου, αποφασίστηκε ομόφωνα η κήρυξη της διαδικασίας ως άγονης και η ματαίωσή της(....)Κατά συνέπεια, ενόψει όλων των ανωτέρω εκτεθέντων, η αναθέτουσα αρχή όφειλε πριν προβεί στην απόρριψη της προσφοράς της προσφεύγουσας, εφόσον διαπίστωσε ότι συνέτρεχε κάποιος από τους λόγους αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 2 του Ν. 4412/2016, ο οποίος σχετιζόταν με τον τρίτο φορέα, στις ικανότητες του οποίου θα στηριζόταν η προσφεύγουσα για την τεκμηρίωση της τεχνικής και επαγγελματικής της επάρκειας, να καλέσει την προσφεύγουσα και να της ζητήσει την αντικατάσταση του τρίτου φορέα.(....)Δέχεται την Προδικαστική Προσφυγή.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/372/2019.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και των δύο (2)σχεδίων σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019» στα Τμήματα 1 και 40 της οικείας διακήρυξης, συνολικής (για τα 61 Τμήματα της διακήρυξης) προϋπολογιζόμενης δαπάνης 39.673.643,76 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.(....)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία και στα δύο υποβληθέντα σχέδια σύμβασης, αντίγραφο των οποίων τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία της εκάστοτε αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.Δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 14 της παρούσας.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/349/2018.

Παροχή υπηρεσιών παρασκευής –συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων (Σχολικά Γεύματα), σε μαθητές Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης(...)Άρα, όχι μόνο ο παρεμβαίνων συμπλήρωσε εσφαλμένα το νυν ΕΕΕΣ του, αλλά και εμπίπτει ως προς τη νυν διαδικασία στους λόγους αποκλεισμού του άρ. 73 παρ. 4 περ. ζ-η’ Ν. 4412/2016 και των όρων 2.2.3.4.ζ-η’ της διακήρυξης και δη για καθεμία εκ των ως άνω τριών βάσεων αποκλεισμού του, ήτοι λόγω μη νόμιμης συμπλήρωσης ΕΕΕΣ και λόγω δύο διακριτών βάσεων αποκλεισμού αυτοτελώς και σωρευτικά. Και τούτο ισχύει αυτοτελώς και σωρευτικά, ως προς το πραγματικό των κριθέντων δια των Αποφάσεων ΑΕΠΠ 1033/2018 και 468/2019, η κάθε μία εκ των οποίων αφορά διακριτή διαδικασία και διακριτή τέτοια προηγηθείσα διαπίστωση, εκάστη και μόνη αυτοτελώς δηλωτέα και με τη μη δήλωση της συγκροτούσα καθ’ εκάστη αυτοτελώς και επαρκής τους ως άνω λόγους αποκλεισμού. Τα ανωτέρω, χωρίς άλλωστε να έχει προφανώς δηλώσει επανορθωτικά μέτρα (αφού απέκρυψε εξαρχής το οικείο πραγματικό και απάντησε αρνητικά στα οικεία ερωτήματα). Συνεπώς, κατ’ αποδοχή των ισχυρισμών της προσφυγής, ο παρεμβαίνων τυγχάνει άνευ ετέρου αποκλειστέος από τα τμήματα συμμετοχής του, περί των οποίων ασκείται η προσφυγή και άρα, εκτείνεται η εκ της ΑΕΠΠ αρμοδιότητα εξέτασης και ακύρωσης.(...)Δέχεται εν μέρει την Προδικαστική Προσφυγή. Ακυρώνει τη με αρ. ... απόφαση του ΔΣ της αναθέτουσας, καθ’ ο μέρος έκρινε αποδεκτή την προσφορά του παρεμβαίνοντος στα Τμήματα 1, 16, 41 και 53 και ανέδειξε αυτόν προσωρινό ανάδοχο στο Τμήμα 16 της διαδικασίας.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/1018/2022.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας επιλογής αναδόχων και των σχεδίων συμφωνιών - πλαίσιο για την «Προμήθεια εξοπλισμού για την υλοποίηση προγραμμάτων διαλογής στην πηγή (ΔΣΠ) αποβλήτων»(....)Με βάση τα ανωτέρω και λαμβανομένων υπόψη των από 4.3.2021 βεβαιώσεων του Προέδρου του ΕΔΣΝΑ ότι κατά των πράξεων της ανωτέρω διαδικασίας δεν εκκρεμούν προδικαστικές προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης των Ομάδων Α, Β και Γ(....)Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμφωνιών - πλαίσιο μεταξύ του ΕΔΣΝΑ και των οικονομικών φορέων α) «…» (για τις Ομάδες Α και Β) και  «… ΜΕΠΕ» (για την Ομάδα Γ). Και Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμφωνιών – πλαίσιο, μεταξύ του ΕΔΣΝΑ και των οικονομικών φορέων α) «… ΙΚΕ» για την Ομάδα Δ, β) «… ΑΒΕΕ» για την Ομάδα Ε, γ) «… ΑΕΒΕΕ» για την ομάδα Ζ, δ) «… ΑΕΒΕΕ» για την ομάδα Η, ε) «… IKE» για την Ομάδα Θ και στ) «… IKE» για την Ομάδα Ι.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1241/2021.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας επιλογής αναδόχων και των σχεδίων σύμβασης για την προμήθεια από το Δήμο … – … οχημάτων και μηχανημάτων έργου για τις ανάγκες της Τεχνικής Υπηρεσίας(....)Το Κλιμάκιο διευκρινίζει ότι η πρόσθετη αιτιολόγηση πρέπει να περιλαμβάνει παραπομπή σε συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών, τα οποία δικαιολογούν την τεθείσα βαθμολογία.Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο αναβάλλει την έκδοση οριστικής πράξης, μέχρι να συμπληρωθεί αρμοδίως ο φάκελος με τα προεκτεθέντα στοιχεία εντός δεκαπενθημέρου από την κοινοποίηση της παρούσας στην αναθέτουσα Αρχή.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΚΔΟΘΗΚΕ  Η ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/151/2021.

Υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης.(...)Υπό τα δεδομένα αυτά, πλημμελώς έγινε δεκτός ο οικείος ισχυρισμός της παρεμβαίνουσας εταιρείας από την Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., της οποίας η προσβαλλόμενη απόφαση καθίσταται κατά τούτο ακυρωτέα», ήτοι κατά λογική αναγκαιότητα, κατά το σκέλος με το οποίο έγινε δεκτό από την ΕΑΔΗΣΥ ότι η ήδη προσφεύγουσα και ο τρίτος οικονομικός φορέας …. όφειλαν να δηλώσουν στο ΕΕΕΣ ότι ο τελευταίος φέρει την ιδιότητα του υπεργολάβου και το ποσοστό της υπεργολαβίας (άρθρα 58 του ν. 4412/2016 και 2.2.8.2. για την υπεργολαβία, σε συνδυασμό με τα άρθρα 2.2.9, 2.2.9.1. και 2.4.6 της διακήρυξης). Επομένως, με την εν λόγω απόφαση του Διοικητικού Εφετείου ούτε κρίθηκε ούτε ήταν αναγκαίο να κριθεί είτε ως κύριο είτε ως παρεμπίπτον ζήτημα το μη εισφερθέν ενώπιόν του όλως διακριτό διοικητικής φύσεως νομικό και πραγματικό ζήτημα της σχέσης μεταξύ της προσφεύγουσας και των στελεχών που πρότεινε ο .. ήτοι της .. και .., δηλαδή εάν οι τελευταίοι αποτελούν «τρίτους» σε σχέση με αυτήν και έπρεπε να υποβληθεί και ως προς αυτούς ΕΕΕΣ και δικαιολογητικά κατακύρωσης, ζήτημα που αναδείχθηκε ως ουσιώδης πλημμέλεια με την προσβαλλόμενη 437/2023 Πράξη του Κλιμακίου και αφορά σε άλλο λόγο αποκλεισμού (βλ. σκέψη 21 της Πράξης του Κλιμακίου και άρθρα 78 του ν. 4412/2016 και 2.2.8.1. της διακήρυξης για τη δάνεια εμπειρία, σε συνδυασμό με τα άρθρα 2.2.9, 2.2.9.1, 2.4.6 και 3.2 αυτής), επί του οποίου αποφάνθηκε αποκλειστικά η ΕΑΔΗΣΥ με το πρώτο και μη προσβληθέν ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου σκέλος της Σ55/2022 απόφασης της. Κατόπιν αυτών, νομίμως έκρινε το Κλιμάκιο ότι ως προς την συγκεκριμένη πλημμέλεια δεν δεσμευόταν από το δεδικασμένο της ως άνω 1002/2023 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών. Άλλο δε είναι το ζήτημα εάν το Κλιμάκιο θα έπρεπε, συνεκτιμωμένων των σχετικών κρίσεων της ΕΑΔΗΣΥ και χωρίς να δεσμεύεται από αυτήν (βλ. την απόφαση 940/2022 απόφαση του παρόντος Τμήματος που επικύρωσε την σχετική ερμηνεία του Κλιμακίου και ΕλΣυνΟλ 310/2022, ΣτΕ 28, 29 και 30/2020) αλλά και ενόψει της θετικής για την προσφεύγουσα δικαστικής έκβασης της υπόθεσης, να εξετάσει αφενός τον βαθμό σαφήνειας της οικείας ρήτρας της διακήρυξης (βλ. άρθρο 73 παρ. 4 του ν. 4820/2021 για την επιρροή του βαθμού σαφήνειας των κανόνων στο ερμηνευτικό περιθώριο εκτίμησης των ελεγχόμενων φορέων), ως προς την έννοια του «τρίτου» φορέα και το εύρος των προσώπων που έχουν υποχρέωση υποβολής ΕΕΕΣ και δικαιολογητικών κατακύρωσης και κατά πόσον η τυχόν ασάφεια και η εξαιτίας αυτής αρνητική κρίση του Κλιμακίου για την υπογραφή του σχεδίου συμβάσεως θα λειτουργούσε σε βάρος της προσφεύγουσας και υπέρ του συνυποψηφίου της, συναφώς δε και το ενδεχόμενο υποχρεωτικής εφαρμογής από την αναθέτουσα αρχή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 περί συμπλήρωσης των ελλείψεων του ΕΕΕΣ των υπόχρεων σε υποβολή τους, υπό όρους διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων (βλ. αποφ. ΔΕΕ της 7.9.2021, C- 927/19, «Klaipėdos regiono atliekų tvarkymo centras» UAB», σκ. 93 και κατ’ αναλογίαν, της 29.3.2012, C- 599/10, SAG ELV Slovensko κ.λπ., σκ. 40, της 10.10.2013, C- 336/12, Manova, σκ. 36 και 40, και της 28.2.2018, C‑523/16 και C‑536/16, MA.T.I. SUD και Duemme SGR, σκ. 51 και 52).Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την από 14.8.2023 προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «..».Ανακαλεί την 437/2023 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Προμήθεια υλικών...Από τη γραμματική διατύπωση του άρθρου 15 παρ. 2 εδ. α΄ του ν.4412/2016, που είναι απολύτως ταυτόσημη με την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 15 παρ. 2 α της Οδηγίας 2014/24 («…2. Το παρόν Βιβλίο δεν εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις και τους διαγωνισμούς μελετών που δεν εξαιρούνται για άλλο λόγο δυνάμει της παρ. 1, στο μέτρο που η προστασία των ουσιωδών συμφερόντων ασφαλείας της χώρας δεν μπορεί να διασφαλιστεί με λιγότερο δραστικά μέτρα …»), συστημικώς και συγκριτικώς θεωρούμενο με την απόλυτη ρήτρα εξαιρέσεως των παρ. 1 και 3 του ίδιου άρθρου, συνάγεται ότι η αναθέτουσα αρχή μπορεί να αποκλίνει όχι από το σύνολο αλλά από τις διατάξεις εκείνες που δεν είναι συμβατές με τη διαφύλαξη των ουσιωδών συμφερόντων άμυνας και ασφάλειας της χώρας. Επομένως, στην προκειμένη υπόθεση, και στην περίπτωση καταφάσεως των προϋποθέσεων του άρθρου 15 παρ. 2 εδ. α΄, η αναθέτουσα αρχή μη νομίμως δεν  προέβη σε εξέταση τυχόν συνδρομής των υποχρεωτικών λόγων αποκλεισμού από την ανάθεση (βλ. 73 παρ. 1, 2 και 74 του ν.4412/2016), καθώς και σε εξέταση της τεχνικής, επαγγελματικής καταλληλότητας και της χρηματοοικονομικής επάρκειας της αναδόχου (βλ. άρθρα 75 επ. του ν.4412/2016), αλλά και της  παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005 «Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων» (ΦΕΚ Α΄ 30),  όπως αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 375 παρ. 10 ν. 4412/2016 και την παρ. 1 άρθρου 76  του ν.4712/2020 (ΦΕΚ Α΄ 146). Κατ’ ακολουθίαν όσων εκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων, διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης και συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχεδίου αυτής.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2444/2020.