ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/127/2023
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια και Εγκατάσταση Ολοκληρωμένου Συστήματος Ελέγχου Διαρροών και Ασύρματων Έξυπνων Υδρομετρητών στο Δήμο Μακρακώμης.(...)Τούτων δοθέντων και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη 9 της παρούσας, η θέσπιση του προβλεπόμενου στο άρθρο 2.2.5 της οικείας διακήρυξης όρου οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, με τον οποίο περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σ’ εκείνους που πληρούσαν το κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (μέσος γενικός ετήσιος κύκλος εργασιών τουλάχιστον ίσος με την εκτιμώμενη αξία της σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α. και θετικό αποτέλεσμα του ισολογισμού) κατά τα έτη 2019, 2020 και 2021, αποκλείοντας όσους πληρούσαν το εν λόγω κριτήριο κατά το έτος 2022, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού (δημοσίευση διακήρυξης 3.3.2023) και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, πλήττει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια. Εξάλλου, ενόψει του σταδίου στο οποίο ευρίσκεται η διαγωνιστική διαδικασία (φάση δημοσίευσης της διακήρυξης), η διαπιστωθείσα πλημμέλεια είναι ουσιώδης, καθόσον αποτρέπει τους δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι έχουν αθροιστικά γενικό κύκλο εργασιών ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης κατόπιν συμπερίληψης του έτους 2022, όχι όμως και του έτους 2019, που ζητεί μη νομίμως η διακήρυξη, να υποβάλουν την προσφορά τους.Η μη αμφισβήτηση του συγκεκριμένου όρου της διακήρυξης από κάποιον δυνητικά υποψήφιο καθώς και ο μη αποκλεισμός κάποιου εκ των συμμετεχόντων για τον λόγο αυτόν ουδεμία ασκεί επιρροή εν προκειμένω, καθόσον ενόψει του σημείου προόδου της διαγωνιστικής διαδικασίας (φάση δημοσίευσης της διακήρυξης και μη παρέλευση της προθεσμίας υποβολής προσφορών) και τα δύο αυτά ενδεχόμενα εξακολουθούν να είναι υποθετικά μεν αλλά δυνατά να συμβούν σε μεταγενέστερο χρόνο.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων διαπιστώθηκε ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην υπό κρίση επί μέρους φάση (δημοσίευση της διακήρυξης) της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της επίμαχης προμήθειας.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : 1Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1640/2023
Αναβάθμιση Ε.Ε.Λ.για άρδευση.(...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: H προσφεύγουσα Α.Α. καθόρισε, ως ελάχιστο επίπεδο για την απόδειξη της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων, συγκεκριμένο μέσο ειδικό κύκλο εργασιών (2.500.000,00 ευρώ), για τα τρία (3) προηγούμενα του διαγωνισμού διαχειριστικά έτη. Δεδομένου ότι η προκήρυξη της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας δημοσιεύθηκε το έτος 2023, ως περίοδος αναφοράς, για την απόδειξη της πλήρωσης του τεθέντος κριτηρίου επιλογής, ορίζονται, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος Α΄ του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016, τα διαχειριστικά έτη 2022, 2021 και 2020. Ενόψει τούτων, μη νομίμως η παρεμβαίνουσα ανάδοχος παρέλειψε να υποβάλει οικονομικά στοιχεία για το έτος 2022, το οποίο ως εγγύτερο του χρόνου διεξαγωγής του διαγωνισμού ήταν και το πλέον πρόσφορο για τη διακρίβωση της ευμετάβλητης χρηματοοικονομικής καταλληλότητας των υποψηφίων (βλ. ΕλΣυν Ολομ. 1716/2022 σκ. 29). Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι ο επίμαχος όρος οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας διατυπώθηκε ορθά και με σαφήνεια στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού και ετέθη υπόψη των δυνητικά ενδιαφερομένων φορέων, καθώς και ότι η παρεμβαίνουσα ανάδοχος, μοναδική συμμετέχουσα στη διαγωνιστική διαδικασία, προσκόμισε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούσε τις ελάχιστες προϋποθέσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας και για την τριετία 2020 – 2022 (βλ. την από 4.10.2023 υπεύθυνη δήλωση της Γενικής Διευθύντριας της παρεμβαίνουσας αναδόχου και το σχετικό έγγραφο της Επιτροπής του Διαγωνισμού, που εγκρίθηκε με την 284/26.10.2023 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της προσφεύγουσας Α.Α.), το Τμήμα κρίνει ότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν δύναται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή, να θεωρηθεί στην προκειμένη περίπτωση ως ουσιώδης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι στη σχετική αγορά ουσιώδη αλλοίωση των συνθηκών ανταγωνισμού και δεν αναδεικνύεται δι’ αυτής πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας (πρβλ. και ΕλΣυν Ολομ. 1716/2022 σκ. 30, 31). Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Ανακαλεί την 361/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου (Η΄ Θερινό Τμήμα) του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1402/2023
...Προμήθεια ειδών κυλικείου ..ζητείται η ανάκληση της 287/2022 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος της διακήρυξης, με τον οποίο επιλέχθηκαν τα έτη 2018, 2019 και 2020 ως έτη αναγωγής για την απόδειξη του απαιτούμενου ύψους κύκλου εργασιών και συνακόλουθα της συνδρομής του κριτηρίου της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων είναι μη νόμιμος και η θέσπισή του συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της προκείμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο. Και τούτο, διότι, τοιουτοτρόπως περιορίσθηκε, χωρίς βάσιμο λόγο, ο ανταγωνισμός των δυνητικά ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων μόνον σε εκείνους που πληρούσαν το εν λόγω κριτήριο κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, κατ’ αποκλεισμό εκείνων που ενδεχομένως πληρούσαν αυτό κατά το έτος 2021, το οποίο ως εγγύτερο του χρόνου διεξαγωγής του διαγωνισμού ήταν και το πλέον πρόσφορο για τη διακρίβωση της χρηματοοικονομικής καταλληλότητας των υποψηφίων. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δοθέντος ότι αφενός δεν προβάλλεται άλλος λόγος ανάκλησης, αφετέρου το Τμήμα δεν δύναται κατ΄ αρχήν να εξετάσει τη νομιμότητα κεφαλαίου της προσβαλλομένης για το οποίο δεν έχουν προβληθεί από τον προσφεύγοντα λόγοι ανάκλησης (ΕλΣ Ολ. 505/2021 σκ. 6), η κρινόμενη προσφυγή και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμες.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/211/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του οικείου σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση από τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης … της προμήθειας «Αναβάθμιση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.187.720,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ).(....)Η θέσπιση των επίμαχων όρων, με τους οποίους περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σ’ εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά τα έτη 2017, 2018 και 2019, αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2020, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, έπληξε τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνεπώς, συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, καθόσον απέτρεψε τους δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς - οι οποίοι είχαν ετήσιο γενικό και ειδικό κύκλο εργασιών και αποτέλεσμα ισολογισμού ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης το έτος 2020, όχι όμως και το έτος 2017 που ζητούσε μη νομίμως η διακήρυξη - να υποβάλουν την προσφορά τους.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση από τη ΔΕΥΑΛ της προμήθειας «Αναβάθμιση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων …».
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1344/2022.
ΕΣ/ΜΕΙΖΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1403/2022
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ζητείται η αναθεώρηση της 949/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, απορριπτομένων όσων περί του αντιθέτου προβάλλονται με την κρινόμενη προσφυγή, ότι η θέσπιση των επίμαχων όρων της διακήρυξης, με τους οποίους περιορίστηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας κατά τα έτη 2016, 2017 και 2018, αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2019, το οποίο ήταν και το εγγύτερο έτος του χρόνου διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει προς τούτο βάσιμος δικαιολογητικός λόγος, συνιστά ευθεία παράβαση των διατάξεων του Παραρτήματος XII του Προσαρτήματος Α΄ του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016 (με τις οποίες ορίζονται ως περίοδος αναφοράς, για την απόδειξη της πλήρωσης του απαιτούμενου ελάχιστου κύκλου εργασιών και της απαιτούμενης εμπειρίας από παρόμοιες παραδόσεις αγαθών, οι «τελευταίες» οικονομικές χρήσεις και η «τελευταία» τριετία, αντίστοιχα), έπληξε την αντικειμενική ακεραιότητα της συγκεκριμένης διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια. Εκ του λόγου δε τούτου, η ως άνω πλημμέλεια δεν δύναται να θεραπευτεί με τη μεταγενέστερη συμπλήρωση από τους αναδόχους των ελεγχόμενων συμβάσεων, και για το παραλειφθέν έτος 2019, των αποδεικτικών μέσων για τα επίμαχα κριτήρια επιλογής, καθότι αφορά μόνον τους ήδη συμμετέχοντες στο διαγωνισμό και σε καμιά περίπτωση δεν καλύπτει όσους δυνητικά υποψηφίους μπορούσαν να συμμετάσχουν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. απορριπτόμενου ως αλυσιτελώς προβαλλόμενου του σχετικού λόγου αναθεώρησης. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1344/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:ζητείται η ανάκληση της 211/2022 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης ανάμεσα στην προσφεύγουσα και την ανώνυμη εταιρεία «… ΑΕ» με αντικείμενο «Αναβάθμιση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.187.720,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(....)Και ο ισχυρισμός ότι συνέτρεξε μη ουσιώδης πλημμέλεια είναι απορριπτέος, διότι όρος της διακήρυξης σχετικά με τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα μη νομίμως να μεταβάλει τον κύκλο των παραδεκτώς συμμετεχόντων στη διαγωνιστική διαδικασία οικονομικών φορέων, πλήττει τον ανταγωνισμό. Εν προκειμένω, μη νομίμως τη ζητούμενη τριετία ως προς τα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας αποτελούσαν τα έτη 2017, 2018 και 2019, ενώ έπρεπε η απόδειξή τους να εκτείνεται στα έτη 2018, 2019 και 2020, επομένως, μεταβλήθηκε ο κύκλος των ενδιαφερομένων σε βάρος εκείνων οι οποίοι πληρούσαν αυτά κατά τα έτη 2018, 2019 και, στο εγγύτερο προς τη δημοσίευση της διακήρυξης προηγούμενο έτος 2020, όμως δεν τα πληρούσαν κατά το έτος 2017, συνεπώς και κατά την τριετία 2017, 2018 και 2019. Συνεπώς, η πλημμέλεια παρίσταται ουσιώδης.Δεν ανακαλεί την 211/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ(ΣΤ ΄ΔΙΑΚΟΠΩΝ)/1402/2022
Προμήθεια από το Ειδικό Κέντρο Εφοδιασμού Μονάδων Στρατού (ΕΚΕΜΣ) ειδών κυλικείου :ζητείται η ανάκληση της 287/2022 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος της διακήρυξης, με τον οποίο επιλέχθηκαν τα έτη 2018, 2019 και 2020 ως έτη αναγωγής για την απόδειξη του απαιτούμενου ύψους κύκλου εργασιών και συνακόλουθα της συνδρομής του κριτηρίου της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων είναι μη νόμιμος και η θέσπισή του συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της προκείμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο. Και τούτο, διότι, τοιουτοτρόπως περιορίσθηκε, χωρίς βάσιμο λόγο, ο ανταγωνισμός των δυνητικά ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων μόνον σε εκείνους που πληρούσαν το εν λόγω κριτήριο κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, κατ’ αποκλεισμό εκείνων που ενδεχομένως πληρούσαν αυτό κατά το έτος 2021, το οποίο ως εγγύτερο του χρόνου διεξαγωγής του διαγωνισμού ήταν και το πλέον πρόσφορο για τη διακρίβωση της χρηματοοικονομικής καταλληλότητας των υποψηφίων. Εξάλλου, το γεγονός ότι για τα επιλεγέντα από την αναθέτουσα αρχή έτη υπήρχαν ασφαλή αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τον κύκλο εργασιών των διαγωνιζομένων, σε αντίθεση με το έτος 2021 για το οποίο δεν είχαν οριστικοποιηθεί τα οικονομικά δεδομένα των υποψηφίων, επειδή δεν είχε λήξει η νόμιμη προθεσμία για την έγκριση και δημοσίευση των ισολογισμών τους, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο για την επιλογή των ετών 2018, 2019 και 2020, καθόσον, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις του Μέρους Ι του Παραρτήματος ΧΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, η απαίτηση για την ύπαρξη ορισμένου ύψους κύκλου εργασιών μπορούσε να αποδειχθεί και με σχετική δήλωση του οικονομικού φορέα. Περαιτέρω, αβασίμως προβάλλεται από την παρεμβαίνουσα ότι το έτος 2021 είναι εντελώς απρόσφορο για την απόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων εξαιτίας της οψίμως επικαλούμενης οικονομικής κρίσης εκ της πανδημίας, αφού, όπως προεκτέθηκε, το έτος αυτό είναι, αντικειμενικώς, το πλέον πρόσφορο για την διακρίβωση της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας του οικονομικού φορέα, ως το εγγύτερο έτος στον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και εκτέλεσης της σύμβασης. Επομένως οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της προσφεύγουσας και της παρεμβαίνουσας πρέπει να απορριφθούν.Αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η 287/2022 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/291/2022
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του οικείου σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία ολοκληρωμένου συστήματος τηλεελέγχου – τηλεχειρισμού και εξασφάλισης επάρκειας του δικτύου ύδρευσης Δήμου …», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.185.362,90 ευρώ πλέον ΦΠΑ (1.469.850,00 ευρώ με ΦΠΑ) και συμβατικού ποσού 1.117.700,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ (1.385.948,00 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Επιπροσθέτως, οι επίμαχοι όροι αντίκεινται στην αρχή της αναλογικότητας, καθόσον το έτος 2020 ήταν το εγγύτερο έτος του χρόνου διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης και, συνακόλουθα, το πλέον πρόσφορο για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των προσφερόντων, ώστε να εξυπηρετείται πλήρως ο σκοπός της αναθέτουσας αρχής, ενώ παραβιάζουν και τις αρχές της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθόσον δεν συντρέχει βάσιμος δικαιολογητικός λόγος για την ως άνω εξαίρεση, η οποία έτσι περιορίζει αδικαιολόγητα τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς των δυνητικά ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων. Ενόψει δε τούτων, η ως άνω πλημμέλεια κρίνεται ουσιώδης, καθόσον έπληξε την αντικειμενική ακεραιότητα της διεξαχθείσας από τον Δήμο … διαγωνιστικής διαδικασίας(...)Τούτο, διότι στο Πρακτικό αυτό παρατίθεται πίνακας αριθμητικής βαθμολόγησης έκαστης τεχνικής προσφοράς ανά κριτήριο αξιολόγησης, συνοδευόμενης από ελλιπή – συμπερασματική λεκτική αιτιολόγηση. Κατ’ ακολουθίαν όλων όσων προαναφέρθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν, εν προκειμένω, ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/16/2023
WiFi4GR – Ανάπτυξη δημοσίων σημείων ασύρματης ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο:ζητείται η ανάκληση της 508/2022 Πράξης του ΣΤ Κλιμακίου Ελεγκτικού Συνεδρίου. (...)Περαιτέρω, όμως, από τις περιστάσεις του συγκεκριμένου πραγματικού πλαισίου της υπόθεσης το Δικαστήριο διαπιστώνει τα ακόλουθα: Οι επίμαχοι όροι οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας ετέθησαν υπόψη των δυνητικά ενδιαφερομένων φορέων, αφού, κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης τηρήθηκαν όλες οι επιβαλλόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας. Ωστόσο, δεν υπήρξε οικονομικός φορέας που να προσέβαλε ρητά τους συγκεκριμένους όρους ή να αμφισβήτησε καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο τη νομιμότητά τους, προβάλλοντας αιτίαση περί αδυναμίας συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης για την ανωτέρω αιτία ή υποβάλλοντας αίτημα συνεκτίμησης του κύκλου εργασιών για το έτος 2020 ή διευκρινιστικό ερώτημα ως προς τα ορθά έτη αναγωγής της επίμαχης τριετίας. Ούτε και κανείς προσφέρων αποκλείσθηκε μόνο για τον λόγο ότι δεν πληρούσε τις επίμαχες απαιτήσεις της Διακήρυξης. Εξάλλου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και τις παρεμβάσεις, στη διαδικασία ανάθεσης της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή πέντε (5) οικονομικών φορέων, εκ των σημαντικότερων που δραστηριοποιούνται στην οικεία αγορά και με χρηματοοικονομική επάρκεια πολύ μεγαλύτερη της προβλεπόμενης στη Διακήρυξη. Περαιτέρω δε, οι παρεμβαίνοντες ανάδοχοι προσκόμισαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούσαν τις ελάχιστες προϋποθέσεις χρηματοοικονομικής επάρκειας και για το παραληφθέν έτος 2020. Ενόψει των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτό ότι η κατά τα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν δύναται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις, να θεωρηθεί στην προκειμένη περίπτωση ως ουσιώδης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι στη σχετική αγορά ουσιώδη αλλοίωση των συνθηκών ανταγωνισμού και δεν αναδεικνύεται δι’ αυτής πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας (βλ. και Ελ.Συν. Ολ. 1716/2022 σκ. 30, 31). Ανακαλεί την 508/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/905/2022
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:τοποθέτησης, απομάκρυνσης και γενικότερης διαχείρισης κινητών συστημάτων υγιεινής στις λαϊκές αγορές της Περιφέρειας Αττικής για τρία (3) έτη(...)Συνεπώς, μη νομίμως επέλεξε η αναθέτουσα αρχή να εξαιρέσει το έτος 2021, που είναι το εγγύτερο στην ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης. Τούτο, ενδεχομένως να ανέτρεψε υποψηφίους οικονομικούς φορείς,που πληρούσαν τα ζητούμενα κριτήρια οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά το έτος 2021 -το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας- χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος. Σημειωτέα, εξάλλου, α) ότι η μη ύπαρξη δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων κατά το έτος 2021 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους γενικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και β) στην αμέσως προηγούμενη διακήρυξη, έτους 2018, το αυτό κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας εκτεινόταν ορθώς στην τριετία 2015, 2016 και 2017.(...)Ωστόσο, παρόλη αυτή την ευρείας κλίμακας υποδιαίρεση της σύμβασης, το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας παρέμεινε ίδιο με αυτό της προηγούμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και δεν προσαρμόστηκε στις ως άνω ανάγκες της παρούσας σύμβασης, ήτοι στην εξυπηρέτηση της υποδιαίρεσης της σύμβασης σε 14 τμήματα. Τούτο είχε αποτέλεσμα να ζητείται για κάθε ένα από τα τμήματα 1, 2, 7, 8, 9 και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών τριετίας (2018, 2019 και 2020) ίσος ή μεγαλύτερος των 500.000 ευρώ.(...)Εν προκειμένω, δεν τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου της σύμβασης ο λόγος της ως άνω αυστηροποίησης των όρων συμμετοχής σε έκαστο των ως άνω τμημάτων, συνεπώς, η επίμαχη απαίτηση χρηματοοικονομικής επάρκειας παρίσταται δυσανάλογη σε σχέση με το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και παρεμποδίζει ουσιωδώς την ανάπτυξη ελεύθερου ανταγωνισμού με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή οικονομικών φορέων στον διαγωνισμό και δη μικρότερων επιχειρήσεων, όπως, άλλωστε, ήταν εξ αρχής στόχος της αναθέτουσας αρχής.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης
ΕΣ/ΣΤ ΚΛΙΜΑΚΙΟ/260/2022
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων τύπου LED:Επίσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι μη νόμιμα τα κριτήρια α) οικονομικής επάρκειας, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν μέσο ειδικό κύκλο εργασιών κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, που καλύπτει το ύψος του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας και β) τεχνικής ικανότητας, σύμφωνα με οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 έχουν εκτελέσει προμήθειες ίδιου ύψους και αντικειμένου με την ελεγχόμενη προμήθεια. Τούτο, διότι σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 10 και 11 της παρούσας, τα οικονομικά στοιχεία για την απόδειξη του γενικού και ειδικού κύκλου εργασιών πρέπει να αναφέρονται στο αμέσως προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος και να εκτείνονται κατ’ ανώτατο όριο σε βάθος τριετίας. Ομοίως, τα στοιχεία για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας πρέπει, κατά διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας Αρχής, να αφορούν τριετία ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο πάντως άρχεται είτε από το χρονικό σημείο κατάθεσης των προσφορών, είτε από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της διακήρυξης. Όταν δε επιλέγεται τα στοιχεία να αφορούν τη δραστηριότητα των υποψηφίων σε συγκεκριμένα έτη, τότε δεν μπορεί να παραλείπεται το προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος. Εν προκειμένω, η ελεγχόμενη Διακήρυξη απεστάλη για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 15.2.2022 και εν συνεχεία δημοσιεύθηκε στο ΚΗΔΜΗΣ την ίδια ημέρα. Επομένως, τα ζητούμενα δικαιολογητικά οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας έπρεπε να αφορούν και το έτος 2021, το οποίο είναι το πλησιέστερο στο χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Σημειώνεται ότι το γεγονός ότι κατά το χρόνο υποβολής των προσφορών δεν θα είχαν δημοσιευθεί οι οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους ειδικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο (Ολομ. ΕλΣυν 180/2022, σκ. 20). Συνεπώς, η θέσπιση των επίμαχων όρων, με τους οποίους περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2021, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, έπληξε τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας (Ολομ. Ελ Συν 180/2022 σκ.21, 1136/2021). Η ανωτέρω δε πλημμέλεια της Διακήρυξης είναι ουσιώδης, καθώς ενδεχομένως απέτρεψε από το να συμμετάσχουν δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι είχαν ετήσιο ειδικό κύκλο εργασιών ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης το έτος 2021 και όχι κάποιο από τα προηγούμενα έτη. Σημειώνεται επίσης ότι ως προς τις διαπιστωθείσες στις σκέψεις 23 και 25 πλημμέλειες η μη αμφισβήτηση των συγκεκριμένων όρων της διακήρυξης από κάποιον δυνητικά υποψήφιο ουδεμία ασκεί επιρροή εν προκειμένω, καθόσον αφενός ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων (Ολομ. ΕλΣυν 1832/2021), αφετέρου κατατείνει, μεταξύ άλλων, στον εντοπισμό των πλημμελειών που χωρίς την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος άγουν στον περιορισμό της συμμετοχής των δυνητικά ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων και, συνεπώς, πλήττουν τις αποτυπωμένες στο άρθρο 18 του ν. 4412/2016 αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού. (βλ. ΕλΣ Απόφαση Έβδομο Τμ. 576/2022). Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ελευσίνας και του οικονομικού φορέα «.......», συμβατικής αξίας 3.520.315 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).