ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, ο έλεγχος νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης του ως άνω υποέργου δεν υπάγεται, ως εκ της προϋπολογισθείσας δαπάνης του (βλ. ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 122/2021, 600/2020, πρβλ. ΕλΣυν VI Tμ. 2978/2015, 2489/2012, 68/2008, Ε΄ Κλ. 282/2020, 422/2016), στην αρμοδιότητα του παρόντος Κλιμακίου, αλλά σε αυτήν του Επιτρόπου της 2ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων (βλ. άρθρο 9 της ΦΓ8/42900/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου «Έγκριση του Κανονισμού Εσωτερικής Λειτουργίας των Υπηρεσιών Διοίκησης και Ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου», Β΄ 4069, καθώς και το Παράρτημα ΙI της ως άνω απόφασης, ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 835/2022), στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο σχετικός φάκελος.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, ο έλεγχος νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης του ως άνω έργου δεν υπάγεται, ως εκ της προϋπολογισθείσας δαπάνης του (πρβλ. ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 122/2023 και την σε αυτήν παρατεθείσα νομολογία), στην αρμοδιότητα του παρόντος Κλιμακίου, αλλά σε αυτήν του Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ΟΤΑ VIII στον Δήμο Νίκαιας (βλ. άρθρο 9 της ΦΓ8/42900/2022 απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου «Έγκριση του Κανονισμού Εσωτερικής Λειτουργίας των Υπηρεσιών Διοίκησης και Ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου», Β΄ 4069, καθώς και το Παράρτημα ΙIΙ της ως άνω απόφασης, ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 122/2023, 835/2022), στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο σχετικός φάκελος.

Έγκριση του Κανονισμού Εσωτερικής Λειτουργίας των Υπηρεσιών Διοίκησης και Ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΦΓ8/42900/2022-ΦΕΚ:4069/Β/29.07.2022:Άρθρο 51:Έναρξη Ισχύος:Η ισχύς του παρόντος Κανονισμού αρχίζει δεκαπέντε ημέρες μετά από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Προμήθεια Κάδων Συλλογής Απορριμμάτων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το σχέδιο της ως άνω ΣΠ απαραδέκτως υποβάλλεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διότι συγχρηματοδοτείται από ενωσιακούς πόρους, η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη, χωρίς ΦΠΑ, υπολείπεται του ορίου των 5.000.000,00 ευρώ (βλ. και πράξη ΕΣ Ε Κλ. 304/2022).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των υποέργων στα οποία αφορά η συνεργασία των ανωτέρω φορέων μέσω της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 2.590.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ποσού των 5.000.000 ευρώ, ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο κατ’ άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. Πράξη 472/2022 Ε΄ Κλιμ., πρβλ. Πράξη 412/2022 Ε΄ Κλ. ΕλΣυν).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά, η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 4.215.040 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το οικείο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. ΕλΣυν Ε΄ Κλ. 472/2022, πρβλ. 412/2022).   

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη του υποέργου στο οποίο αφορά η συνεργασία των ανωτέρω φορέων μέσω της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε ποσό 2.690.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, και πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο νομιμότητας, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του υπολείπεται του ποσού των 5.000.000 ευρώ, ορίου υπαγωγής σε προσυμβατικό έλεγχο  κατ’ άρθρο 324 παρ. 3 του ν. 4700/2020, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 135 παρ. 1 του ν. 4926/2022 (βλ. Πράξη 472/2022 Ε΄ Κλιμ., πρβλ. Πράξη 412/2022 Ε΄ Κλ. ΕλΣυν).

Ανέγερση διοικητηρίου στέγασης υπηρεσιών - συμπληρωματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (βλ. ιδίως σκέψη ΙV), το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση κατέστησαν αναγκαίες εξαιτίας της αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που επέφερε ο ν. 3852/2010, μεταβάλλοντας τις αποτυπωμένες στην αρχική μελέτη ανάγκες ως προς τη χωροθέτηση και χρήση του κτιρίου (ΕΣ Ε΄ Κλ. 287/2013), των αυστηρότερων προδιαγραφών για τα ενεργειακά χαρακτηριστικά (και) των δημοσίων κτιρίων που θεσπίστηκαν με τις διατάξεις του Κ.ΕΝ.Α.Κ. και των ν. 4122/2013 και 4342/2015 (ΕΣ VI Tμ. 1978/2012, Ε΄ Κλ. 287/2013), αλλά και τις ανάγκες ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, με αποτέλεσμα να απαιτείται η προσαρμογή του υπό ανέγερση κτιρίου στις νέες συνθήκες που προέκυψαν μετά την έγκριση των μελετών του αρχικού έργου και την ανάθεση της εκτέλεσης αυτού, οι οποίες αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, ώστε να ενταχθούν στην ήδη συναφθείσα σύμβαση (πρβλ. ΕΣ VI Tμ. Μείζ.-7μελούς Σύνθ. 4483/2013, VI 5991/2015). Συντρέχει, επομένως, εν προκειμένω απρόβλεπτη περίσταση, κατά την έννοια του νόμου (βλ. σκέψη ΙV) και, ως εκ τούτου, οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, καίτοι πραγματοποιούνται, κατά κύριο λόγο, με υλικά και μεθόδους μη προβλεπόμενες στα τεύχη δημοπράτησης, δύνανται νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, δοθέντος περαιτέρω ότι το εναπομείναν κονδύλιο των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης δεν επαρκεί για την κάλυψη της οικείας δαπάνης (βλ. σκέψεις V.E και V.Z).Κατ’ ακολουθίαν αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της, υπό τον όρο της προηγούμενης έγκρισης της αύξησης του εγκεκριμένου προϋπολογισμού του έργου «Ανέγερση Διοικητηρίου Στέγασης Υπηρεσιών Ν.Α. …» σε βάρος των πιστώσεων του ΠΔΕ (ΣΑΕΠ 317, ΚΑΕ 2015ΕΠ31700005 – βλ σκέψη V.IB), ώστε να καλυφθεί η δαπάνη που προκαλείται από την ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση (πρβλ. ΕΣ VI Tμ. 2122/2015, Ε΄ Κλ. 33/2015, Z΄Κλ. 113/2013).

Μελέτη, Προμήθεια και Εγκατάσταση Καλωδίων και Σταθμών Ηλεκτροδίων για την Ηλεκτρική Διασύνδεση Συνεχούς Ρεύματος (...). Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα υποβληθέντα ενώπιόν του σχέδια «Συμπληρώματος Νο1 των Συμβάσεων 2001, 2002, 2003, 2004/26.5.2020» δεν υπάγονται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, διότι η μείωση του περιθωρίου του επιτοκίου EURIBOR από 5 ποσοστιαίες μονάδες σε 3,5 αφορά επουσιώδη τροποποίηση παρεπόμενου οικονομικού όρου, σχετιζόμενου αποκλειστικά με τη χορηγούμενη στους αναδόχους προαιρετική έντοκη προκαταβολή και την αντίστοιχη αξία της εγγυητικής επιστολής προκαταβολής που θα κατατεθεί από αυτούς, δεν επιφέρει ουσιώδη μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου των συμβάσεων, ούτε εισάγει όρους, που θα επέτρεπαν τη συμμετοχή διαφορετικών υποψηφίων ή την αποδοχή άλλης προσφοράς ή θα προσέλκυαν άλλους συμμετέχοντες, δικαιολογείται δε, κατά την κρίση  της αναθέτουσας αρχής,  από τη γενικότερη μείωση των επιτοκίων της αγοράς και το γεγονός ότι το μέσο περιθώριο επί του κόστους του επιτοκίου κυμαίνεται περίπου στις 3 με 3.5 ποσοστιαίες μονάδες (πρβλ. Ε΄ Κλ. 793/2018).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Στην υπό κρίση υπόθεση, οι υποβληθείσες προς έλεγχο προγραμματικές συμβάσεις, με αντικείμενο τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης των πράξεων  «Αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης στην Τ.Κ. Αγ. Παρασκευής Κόνιτσας» και «Αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης στην Τ.Κ. Διστράτου Κόνιτσας» από τον Δήμο Κόνιτσας στην Περιφέρεια Ηπείρου, υπεγράφησαν, στις 3.9.2021, από τον Δήμαρχο Κόνιτσας και τον Περιφερειάρχη Ηπείρου, αντίστοιχα, που εκπροσωπούν νομίμως τους άνω φορείς. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, οι εν λόγω υποβληθείσες προς έλεγχο προγραμματικές συμβάσεις, που έχουν ήδη συναφθεί μεταξύ των ανωτέρω συμβαλλόμενων μερών, απαραδέκτως εισάγονται στο Κλιμάκιο τούτο για άσκηση ελέγχου νομιμότητας. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι οι ως άνω προγραμματικές συμβάσεις δύναται να ελεγχθούν στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των εκτελεστικών τους συμβάσεων, οπότε και θα κριθεί η νομιμότητα του περιεχομένου και των κατ’ ιδίων όρων τους ως αναγκαίο πρόκριμα των τελευταίων (βλ. ΕλΣυν VI Τμ. 2226/2016, 3002/2014, 3237, 4143/2013, πρβλ 26/2017, Ε΄ Κλ. 453/2022).