Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα ζητά να ακυρωθεί η απόφαση του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής, με αριθμό ***/2023 με την οποία εγκρίθηκαν (α) το ενιαίο πρακτικό αξιολόγησης δικαιολογητικών συμμετοχής και τεχνικών προσφορών με αριθμό πρωτ. 12735/26.06.2023 καθώς και (β) το πρακτικό οικονομικών προσφορών της Επιτροπής Διαγωνισμού με αριθμό πρωτ. 12736/26.06.2023, κατά το μέρος τους που απορρίφθηκε η τεχνική προσφορά της. 

Επισκευή και συντήρηση σχολικών κτιρίων...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι οικονομικές προσφορές του πρώτου και του δεύτερου κατά σειρά μειοδοσίας προσφερόντων, οι οποίοι προσέφεραν ποσοστό έκπτωσης 64,00% και 62,77% επί του προϋπολογισμού μελέτης, αντίστοιχα, συνιστούν, κατ’ αρχήν, ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές. Τούτο, διότι αφενός παρουσιάζουν σημαντική απόκλιση από τον προϋπολογισμό, ώστε να γεννώνται αμφιβολίες για την ορθή σύνταξη αυτού και αφετέρου υπερβαίνουν κατά πολύ τον μέσο όρο έκπτωσης των κατατεθεισών στον ελεγχόμενο διαγωνισμό παραδεκτών προσφορών, εις τρόπον ώστε να εγείρονται αμφιβολίες περί της αξιοπιστίας και της φερεγγυότητας των προσφορών αυτών και την εκτέλεση του δημοπρατηθέντος έργου με τεχνική και επιστημονική αρτιότητα. Ως εκ τούτου, η αναθέτουσα Αρχή όφειλε να παράσχει πλήρη και επαρκή αιτιολόγηση της αποδοχής εκ μέρους της των προσφορών αυτών είτε πρωτογενώς, εφόσον είχε τη σχετική δυνατότητα, είτε κατόπιν πρόσκλησης των ανωτέρω προσφερόντων να αιτιολογήσουν το ύψος της προσφερθείσας έκπτωσης. Η παράλειψη δε αυτή, αποτελεί υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας και συνιστά, εν προκειμένω, ουσιώδη νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, δοθέντος ότι ο πρώτος κατά σειρά μειοδοσίας οικονομικός φορέας που προσέφερε ποσοστό έκπτωσης 64,00% αναδείχθηκε εν τέλει ανάδοχος εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ(...)Σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη σκέψη III της παρούσης, ορθώς το VI Τμήμα έκρινε ότι μη νομίμως στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού καθορίστηκε ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 5 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη του έργου υπερέβαινε το ποσό των 750.000 ευρώ. Λαμβάνοντας όμως υπόψιν, όπως βασίμως με την αίτηση και το υπόμνημα του Δήμου προβάλλεται, ότι: α) το μεγαλύτερο ποσοστό των εργασιών του επίμαχου έργου ανήκει στην ίδια κατηγορία (ασφαλτικά, με προϋπολογισμό 677.704,00 ευρώ), γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τον εν τοις πράγμασι μη επηρεασμό του αποτελέσματος του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ένεκα της επιλογής από την αναθέτουσα αρχή του ως άνω συστήματος αντί αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, β) εκ της επιλογής του επίμαχου συστήματος υποβολής προσφορών δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας, ενώ τριάντα επτά (37) συνολικά εργοληπτικές επιχειρήσεις παρέλαβαν τα συμβατικά τεύχη και τελικά στο διαγωνισμό συμμετείχαν έξι (6) εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες, ήτοι ικανός αριθμός, γ) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα, δ) επιτεύχθηκε ικανοποιητικό ποσοστό έκπτωσης (51%) και ε) συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών συντήρησης, η νομική πλημμέλεια της επιλογής ως συστήματος υποβολής προσφορών στο διαγωνισμό για την ανάθεση του επίμαχου έργου, αυτού του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, παρότι δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, δεν κρίνεται εν προκειμένω ουσιώδης (πρβλ. ΕΣ VI Τμ. απόφ. 2802/2012). Μειοψήφησε η Σύμβουλος Αγγελική Μυλωνά, κατά τη γνώμη της οποίας είναι ουσιώδης η νομική πλημμέλεια της δημοπράτησης του ως άνω έργου με το σύστημα προσφοράς με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης, διότι ο προϋπολογισμός μελέτης αυτού, ο οποίος ανέρχεται στο ποσό των 926.479,20 ευρώ χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ, υπερβαίνει το όριο των 750.000,00 ευρώ, μέχρι του οποίου δύναται να εφαρμοστεί νομίμως το ανωτέρω σύστημα. Συνεπώς, πρέπει για το λόγο αυτό, να απορριφθεί η αίτηση αναθεώρησης του Δήμου ...... Η γνώμη, όμως, αυτή δεν εκράτησε.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται, 1) να ακυρωθεί η υπ' αριθμ. 106/2023 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου .... (Απόσπασμα του Πρακτικού αριθ. 15ης/04-04-2023 Συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ....), που ομόφωνα ενέκρινε «το από 20-03- 2023 2ο ΠΡΑΚΤΙΚΟ της Επιτροπής Διαγωνισμού του έργου: «ΔΙΑΓΡΑΜΜΙΣΕΙΣ ΟΔΩΝ (2021)», προϋπολογισμού 1.000.000,00€ (με αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), Β. την αποδοχή των εξηγήσεων των οικονομικών φορέων .... ATE και ...., σχετικά με τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές τους, ενώ απορρίπτει τις εξηγήσεις του οικονομικού φορέα .... -...., Γ. την λίστα μειοδοσίας, που διαμορφώνεται ως εξής:1. .... ATE με ποσοστό έκπτωσης 57,00%, 2. .... με ποσοστό έκπτωσης 49,00%, 4. .... .... με δ.τ. .... ..... με ποσοστό έκπτωσης 37,00%, 5. .... Α.Β.Ε.Ε. με ποσοστό έκπτωσης 5,00%, 6. .... ΑΕ με ποσοστό έκπτωσης 1,00%, και Δ. την ανάθεση της σύμβασης στον μειοδότη οικονομικό φορέα «.... ATE», με σύνολο δαπάνης έργου, κατά την προσφορά του, χωρίς Φ.Π.Α.: 346.774,18 € και με μέση έκπτωση 57,00%», 2) να κριθεί, ότι η προσφορά της εταιρείας «.... ....», με ποσοστό έκπτωσης 37,00 %, είναι η πλέον συμφέρουσα, ως η πλέον οικονομική προσφορά (χαμηλότερη τιμή) με βάση το άρθρο 14 της Διακήρυξης και την αποδεκτή Τεχνική Αιτιολόγηση, 3) να κατακυρωθεί ο διαγωνισμός σ’ αυτήν και να κηρυχθεί αυτή προσωρινή ανάδοχος. 

ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1ο/23.12.2021 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από οκτώ (8) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 35,65% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5,   47,25% + 43,57% + 41,35% + 39,57% + 38,69% + 35,03% + 34,77% + 5,01%/8=35,65). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά του πρώτου μειοδότη οικονομικού φορέα και ήδη αναδόχου «…» ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 47,25%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει τον ως άνω οικονομικό φορέα να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς του. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Δημόσια έργα.Προσφορά με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης(...)Ανάκληση της 364/2016 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (...) Κατόπιν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι, καίτοι δεν υπάρχει ακριβής προμέτρηση των απαιτούμενων εργασιών συντήρησης στον Προϋπολογισμό Μελέτης του ελεγχόμενου έργου, αλλά μόνο κατ’ εκτίμηση υπολογισμός των επιμέρους ποσοτήτων, δοθέντος ότι το έργο αφορά σε συντήρηση μη εκ των προτέρων γνωστών οδικών τμημάτων εντός των ορίων του Δήμου Φλώρινας, μη νομίμως στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού καθορίστηκε ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 5 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη του έργου υπερέβαινε το ποσό των 750.000 ευρώ. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη ότι: Α) το μεγαλύτερο ποσοστό των εργασιών του επίμαχου έργου ανήκει στην ίδια Ομάδα «Ασφαλτικά», προϋπολογισθείσας δαπάνης 808.900 ευρώ έναντι συνολικής δαπάνης εργασιών 831.844,20 ευρώ, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τον εν τοις πράγμασι μη επηρεασμό του αποτελέσματος του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ένεκα της επιλογής από την αναθέτουσα αρχή του ως άνω συστήματος αντί αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, β) εκ της επιλογής του επίμαχου συστήματος υποβολής προσφορών δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας και τελικά στο διαγωνισμό συμμετείχαν οκτώ (8) εργοληπτικές επιχειρήσεις, γ) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα, δ) επιτεύχθηκε ικανοποιητικό ποσοστό έκπτωσης (59%) και ε) συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών συντήρησης, η νομική πλημμέλεια της επιλογής ως συστήματος υποβολής προσφορών στο διαγωνισμό για την ανάθεση του επίμαχου έργου, αυτού του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, παρότι δεν συνέτρεχε η μία από τις απαιτούμενες σωρευτικώς προϋποθέσεις για την επιλογή του εν λόγω συστήματος, δεν κρίνεται εν προκειμένω ουσιώδης (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ.–Επτ. Συνθ. 1744/2016).

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα ζητεί να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. … /14-11-2023 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Αναθέτουσας Αρχής μετά του από 19/10/2023 1ου Πρακτικού που εγκρίνει, για τους λόγους που αναλύονται στην υπό κρίση προδικαστική προσφυγή, ως και κάθε άλλη συναφής με τις ανωτέρω πράξη ή παράλειψη της αναθέτουσας αρχής, προγενέστερη ή μεταγενέστερη αυτών, ακόμα κι αν δεν αναφέρεται ρητώς στην ανωτέρω προδικαστική προσφυγή. Με την προσβαλλόμενη οι συμμετέχοντες οικονομικοί φορείς κατατάχθηκαν κατά σειρά μειοδοσίας ως εξής: 1 … , με ποσοστό έκπτωσης 24,00% 2. Η προσφεύγουσα με ποσοστό έκπτωσης 23,41% 3. … με ποσοστό έκπτωσης 18,22% και η εργοληπτική επιχείρηση «…» ανακηρύχθηκε προσωρινός ανάδοχος της σύμβασης με το ανωτέρω ποσοστό μέσης τεκμαρτής έκπτωσης επί των τιμών του τιμολογίου της μελέτης. 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ .(...)Ως εκ τούτου, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε με την προσβαλλόμενη πράξη ότι κατά πλημμελή ερμηνεία και εφαρμογή των όρων της διακήρυξης και του άρθρου 313 του ν. 4412/2016 αποκλείσθηκαν από τη συνέχεια του διαγωνισμού οι οικονομικές προσφορές των οικονομικών φορέων ..και…, αυτομάτως και χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία διαλόγου του άρθρου 313 του ν. 4412/2016, όπου θα παρείχετο η δυνατότητα στους εν λόγω φορείς να αποδείξουν τη βιωσιμότητα των προσφορών τους. Όσα δε περί του αντιθέτου υποστηρίζονται από την προσφεύγουσα πρέπει να απορριφθούν. Ειδικότερα, ο επικουρικώς προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι οι εν λόγω προσφορές απορρίφθηκαν καθώς κρίθηκε ότι δεν είχαν συνταχθεί σύμφωνα με τον τρόπο υπολογισμού που υποδεικνύεται από τη διακήρυξη και επομένως δεν μπορούσε να ζητηθεί η συμπλήρωσή τους σύμφωνα με το άρθρο 310 του ν.4412/2016 πρέπει να απορριφθεί καθόσον, όπως προκύπτει από τα αποσπάσματα του σχετικού πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού που περιέχονται στην προσβαλλόμενη πράξη, τα αρμόδια όργανα της προσφεύγουσας θεώρησαν πράγματι ότι οι εν λόγω προσφορές ήσαν απορριπτέες λόγω της υπέρβασης του 13% και όχι για άλλον λόγο. Περαιτέρω, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς της προσφεύγουσας, το γεγονός ότι η επιλεγείσα ανάδοχος υπολόγισε το ποσοστό έκπτωσης της δικής της προσφοράς όπως ακριβώς ορίζει η διακήρυξη, δίχως να παρεκκλίνει από αυτήν, και ότι ο ένας εκ των δύο απορριφθέντων οικονομικών φορέων άσκησε κατά της κατακυρωτικής απόφασης προδικαστική προσφυγή ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ, από την οποία, εν συνεχεία, παραιτήθηκε, δεν συνιστούν αυτοτελώς λόγους που καθιστούν την ως άνω πλημμέλεια περί μη ενεργοποίησης της προβλεπόμενης στη διάταξη του άρθρου 313 του ν. 4412/2016 διαδικασίας, μη ουσιώδη, λόγω ακριβώς της φύσης του ασκούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχου νομιμότητας της διαγωνιστικής διαδικασίας, που αποβλέπει στη θεραπεία της αντικειμενικής ακεραιότητας των διαγωνιστικών διαδικασιών. Επομένως, ο πρώτος λόγος ανάκλησης, με τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα πρέπει στο σύνολό του να απορριφθεί.
Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η προσφυγή ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 249/2024 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Δικαστηρίου. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του κατατεθέντος για την άσκηση της προσφυγής παραβόλου (βλ. άρθρα 310 παρ. 1 και 336 παρ. 1 του ν. 4700/2020). Για τους λόγους αυτούς	Απορρίπτει την προσφυγή..Δεν ανακαλεί την 249/2024 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ;Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1/14.12.2022 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από έντεκα (11) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 18,81% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5, 36,66% + 31,88% + 28,59% + 26,45% + 25,53% + 14,08% + 13,00% + 12,34% + 12,18% + 3,23% + 3,00% / 11 =18,81%). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά της πρώτης στη σειρά μειοδοσίας ένωσης οικονομικών φορέων «….» και ήδη αναδόχου ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 36,66%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει την ως άνω ένωση οικονομικών φορέων να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς της. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα ζητά να ακυρωθεί η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της … με αριθμό 1101/2023, με την οποία εγκρίθηκε το 3° Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού για το έργο «…», στο οποίο η Επιτροπή Διαγωνισμού εισηγήθηκε την ανάθεση της σύμβασης στον οικονομικό φορέα «…», με μέσο ποσοστό έκπτωσης 37,60 % και σύνολο δαπάνης του έργου κατά την προσφορά 766.069,82 ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.