Επισκευές σχολικών κτιρίων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, όπως γίνεται δεκτό από τη νομολογία, στην περίπτωση μη επαρκούς προσδιορισμού του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, λόγω της αδυναμίας προμέτρησής του, όπως εν προκειμένω, αποκλείεται η κατ’ εξαίρεση χορηγούμενη από το νόμο δυνατότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση νέων εργασιών, όταν το συμβατικό ποσό έχει πλέον αναλωθεί. Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την αιτιολογία ότι οι επίμαχες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς το στοιχείο του απρόβλεπτου χαρακτήρα των επεμβάσεων αποτέλεσε το λόγο για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να προσδιοριστεί ποσοτικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, και αλυσιτελώς γίνεται επίκληση των ελλείψεων της αρχικής μελέτης από την αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι στην κρινόμενη περίπτωση δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου η συνδρομή περιστάσεων που δεν ήταν γνωστές στην αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης και θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης (Ε.Σ. VI Τμ. 1751/2016, 6064/15, 285/2012, Ε΄ Κλ. 49/2016, 507/2012). Τέλος, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή υπολαμβάνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων του άρθρου 132 και της παραγράφου 1 του άρθρου 156 του ν.4412/2016 και είναι νόμιμη, δοθέντος ότι η αξία της δεν υπερβαίνει ποσοστό 15% της αρχικής σύμβασης του έργου. Και τούτο, διότι, όπως προαναφέρθηκε, η ελεγχόμενη σύμβαση, ως παρακολούθημα της αρχικής σύμβασης, διέπεται από τις διατάξεις του ν.3669/2008, υπό τις οποίες η τελευταία συνήφθη.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

Υπογραφή σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης- αίτηση ανάκλησης:..Με τα δεδομένα αυτά και όσα εξετέθησαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας και δοθέντος ότι στην κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση ουδείς ισχυρισμός περί των λοιπών ανωτέρω υπό ΙV. Β. 3. εργασιών διαλαμβάνεται, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει η κρινόμενη αίτηση καθώς και η υπέρ  αυτής παρέμβαση να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη  πράξη, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή κλειστού  γυμναστηρίου στην ...».   Δεν ανακαλεί την 69/2015 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου στην ...».   

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. ζητείται η ανάκληση της 10/2017 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντήρηση προσήνεμου μώλου λιμένα ...», Με την προσβαλλομένη Πράξη κρίθηκε ότι δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτουν απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά αντιθέτως πλημμελή σύνταξη της αρχικής μελέτης.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ανάγκη εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών ανέκυψε, από απρόβλεπτες περιστάσεις..Ως συνέπεια της σπηλαίωσης επήλθε η καθίζηση που κατέστησε αναγκαίες τις εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης.(..)VII. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει, δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και, ... να υπογραφεί η οικεία σύμβαση.Ανακαλεί την 10/2017 πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο νομό ...

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..η αιτούσα εταιρεία ζητεί την αναθεώρηση της 3373/2014 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκαν η αίτηση ανάκλησης κατά της 328/2014 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη 3.Β.) ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι για τη νόμιμη σύναψη της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης απαιτείτο να αποδείξει η αναθέτουσα αρχή εκτός από τη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 56 του Κώδικα Δημοσίων Έργων και τη συνδρομή απρόβλεπτης περίστασης που συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση κατά το άρθρο 125 του ίδιου Κώδικα (που εφαρμόζεται για τις υπαγόμενες στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου συμβάσεις) για την σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.Εξάλλου, ως προς την κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης ότι η ελεγχόμενη 2η συμπληρωματική σύμβαση είναι μη νόμιμη για το λόγο ότι οι επικαλούμενες για τη σύναψή της απρόβλεπτες περιστάσεις ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της προηγούμενης συμπληρωματικής σύμβασης, προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι οι εργασίες της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης δεν ήταν δυνατόν να συμπεριληφθούν στην 1η συμπληρωματική σύμβαση, διότι αυτές εκτελέστηκαν βάσει της από 6.4.2012 5ης εντολής επειγουσών εργασιών και προέκυψαν μετά την υποβολή προς έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών και ενώ εκκρεμούσε η διαδικασία έγκρισής της.(..)Κατ’ ακολουθία αυτών που προηγουμένως έγιναν δεκτά, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί .

ΕΡΓΑ.(συμπληρωματική σύμβαση).(..) ζητείται η ανάκληση της 532/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος αυτής που κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου..(..)Με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης κατά το μέρος που αφορά στις προαναφερόμενες εργασίες, με την αιτιολογία ότι δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης..(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στη σκέψη 2, το Τμήμα, κατά πλειοψηφία, κρίνει ότι όσον αφορά στις εργασίες για την ολοκλήρωση του υπογείου έργου της σήραγγας Μελισσίου σε τμήματα διανοιγμένα από προηγούμενη εργολαβία, αυτές κατέστησαν αναγκαίες όχι συνεπεία παραλείψεων ή σφαλμάτων της μελέτης του αρχικού εν προκειμένω έργου, όπως εσφαλμένως έκρινε το Κλιμάκιο, αλλά, όπως βασίμως προβάλλει η αιτούσα και η παρεμβαίνουσα, λόγω των μη δυνάμενων να προβλεφθούν τοπικών συγκλίσεων των εσωτερικών τοιχωμάτων τέτοιας κλίμακας που επηρέασαν την ασφάλεια του έργου και οι οποίες οφείλονται στην αιφνίδια τοπική μεταβολή των υδρογεωλογικών συνθηκών στη μη ορατή περιβάλλουσα συγκεκριμένου τμήματος της ήδη διανοιγμένης σήραγγας, πίσω και άνωθεν των προσωρινών μέτρων υποστήριξης. Τούτο άλλωστε καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι οι ως άνω απρόβλεπτου μεγέθους συγκλίσεις εκδηλώθηκαν αιφνιδίως σε συγκεκριμένη περιοχή (κατά τόπους) και όχι σε όλο το μήκος της σήραγγας (τοπική εμφάνιση του φαινομένου), αρκετά μετά την υπογραφή της αρχικής σύμβασης και κατά την εξέλιξη των υπολειπόμενων εργασιών διάνοιξης από Χ.Θ. 26+208 έως 26+283, ενώ το μέτωπο εκσκαφής πλησίαζε από δυτικά, καίτοι είχαν ληφθεί μέτρα απάντλησης των υπογείων υδάτων με χρήση μόνιμου δικτύου άντλησης στα διανοιγμένα τμήματα της σήραγγας και από την παρούσα αλλά και την προηγούμενη διαλυθείσα εργολαβία. Επομένως, συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις που επιτρέπουν την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση των εργασιών αυτών, οι οποίες είναι συναφείς με το αρχικό έργο και αναγκαίες για την ολοκλήρωσή του.(..)Περαιτέρω, το Τμήμα ομοφώνως κρίνει ότι, όσον αφορά στις εργασίες για την εγκατάσταση συστημάτων σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης και τηλεπικοινωνιών και λοιπών συναφών υποδομών στο Σ.Σ. Κιάτου και στο Κ.Ε.Κ. Κορίνθου, αυτές δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον πρόκειται για ένα νέο έργο, το οποίο δεν προβλεπόταν στην αρχική μελέτη του επίμαχου έργου και συνεπώς δεν πρόκειται για συμπληρωματικές εργασίες, αλλά για ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων (μετά τη δημοπράτηση) επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου,...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν εν μέρει δεκτές και να ανακληθεί η 532/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, κατά το μέρος αυτής που κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης αναφορικά με τις εργασίες για την ολοκλήρωση του υπογείου έργου της σήραγγας Μελισσίου σε τμήματα διανοιγμένα από προηγούμενη εργολαβία, να μην ανακληθεί δε η πράξη αυτή κατά το μέρος αυτής που κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης αναφορικά με τις εργασίες για την εγκατάσταση συστημάτων σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης και τηλεπικοινωνιών και λοιπών υποδομών

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1352/2018:Αναθεωρεί εν μέρει την 444/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα οριζόμενα στο σκεπτικό της παρούσας. Ανακαλεί την 532/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΡΓΑ-Συμπληρωματική Σύμβαση.(..) ζητείται η ανάκληση της 185/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου...Με την προσβαλλόμενη Πράξη το Ε΄ Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων εργασιών ως συμπληρωματικών, καθόσον ενόψει του διαρκούς σκοπού της αρχικής σύμβασης, που αφορά στην κάλυψη παγίων και διαρκών αναγκών συντήρησης υποδομών προς διασφάλιση της λειτουργικότητας και ασφάλειάς τους, δεν μπορεί να γίνει λόγος για τελειοποίηση αυτής ούτε για ολοκλήρωση του αντικειμένου της.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα ορθώς αναφερόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη, δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης.(..)Τούτων δοθέντων, οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης είναι αυτοτελείς και η σύμβαση αυτή δεν συμπληρώνει το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορά στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων - εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά τη λήξη του αρχικού έργου και την εξάντληση του συμβατικού του αντικειμένου...Ενόψει των ανωτέρω, βασίμως αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη η εν λόγω πλημμέλεια και ο προβαλλόμενος με τις υπό κρίση αιτήσεις ισχυρισμός ότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι στις εκτεταμένες βλάβες που προκλήθηκαν από τα ισχυρότατα πλημμυρικά φαινόμενα της 15ης Νοεμβρίου 2017 στην περιοχή της Δυτικής ... πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελής, καθόσον για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης δεν αρκεί μόνο η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων αλλά απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά όλες οι εκ του νόμου προβλεπόμενες προϋποθέσεις....Απορρίπτει τις συνεκδικαζόμενες αιτήσεις ανάκλησης...Δεν ανακαλεί την 185/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΡΓΑ.(συμπληρωματική σύμβαση)(..)Η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3669/2008 ..., που εξακολουθούν να εφαρμόζονται εν προκειμένω, έστω και αν με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. 31 του ν. 4412/2016 ... καταργήθηκαν οι διατάξεις του ν. 3669/2008 (εκτός των διατάξεων των εκεί αναφερομένων άρθρων), καθόσον υπό το καθεστώς αυτών είχε συναφθεί η αρχική σύμβαση του έργου στο οποίο αφορά η υποβληθείσα προς έλεγχο συμπληρωματική...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα:A) Μη νομίμως επιχειρείται η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης με την κοινοπραξία «...», χωρίς να έχει προηγηθεί η εγκριτική της χωρήσασας στο ανάδοχο κοινοπρακτικό σχήμα υποκατάστασης της εταιρείας «...» από την εταιρεία «...» απόφαση της αναθέτουσας αρχής (βλ σκέψη VI.Δ), κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 65 της ΚΔΕ (βλ. σκέψη ΙV).B) Όπως προκύπτει από το προεκτιθέμενο 2056/ΚΕ.Εσχατιά 1ο/4.10.2016 έγγραφο της ΕΥΔΕ ΚΥΥ, το συνοδεύον αυτό ενημερωτικό σημείωμα του Διευθυντή της ΕΥΔΕ ΚΥΥ, αλλά και την προφορική διαβεβαίωση αυτού ενώπιον των μελών της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. (βλ. σκέψη VI.I), το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης έχει ήδη από 5.5.2016 υλοποιηθεί, δεν υπάρχουν εναπομείνασες εργασίες για την ολοκλήρωση του και, επομένως, δε νοείται σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον η εξάντληση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης δεν καταλείπει κανένα περιθώριο προσθήκης σ’ αυτή νέων εργασιών, αφού η αρχική συμβατική σχέση έχει ήδη αποσβεσθεί και δεν μπορεί πλέον να συμπληρωθεί με πρόσθετες εργασίες (βλ. σκέψη V).Γ) Σε κάθε περίπτωση, όπως προκύπτει και από τα οικ5269/11.5.2016 και 7389/4.7.2016 έγγραφα της ΕΥΔ του ΕΠ Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. (βλ. σκέψεις VI.Γ και VI.I) το υλοποιηθέν φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης είναι άρτιο και λειτουργικό και η λειτουργικότητά του δεν επηρεάζεται από την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση. Περαιτέρω, η ένταξη των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης στο αντικειμένου του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, καθόσον αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Περιγραφή και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε (προεχόντως) στη διευθέτηση του ρέματος της ..., με την κατασκευή κλειστού διδύμου αγωγού, και (δευτερευόντως) στην προσαρμογή (ανακατασκευή) ήδη υπαρχόντων αγωγών ομβρίων υδάτων στις ρητά κατονομαζόμενες στην Τεχνική Περιγραφή οδούς, ώστε να συμβάλουν στον αγωγό διευθέτησης του ρέματος (βλ. σκέψη VI.B), και όχι στην κατασκευή νέου, εκτεταμένου δικτύου αγωγών ομβρίων υδάτων στην παραρεμάτια ζώνη του ρέματος ..., όπως επιχειρείται με τις εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Συνεπώς, δεν πληρούνται εν προκειμένω όλες οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης (βλ. σκέψη V).VIII. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι το υποβληθέν σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης  πρέπει να συμπληρωθεί με το ποσό της εγγύησης καλής εκτέλεσης, που ανέρχεται σε 563.008,13 ευρώ (5%Χ11.260.162,60 ευρώ, κατ’ άρθρα 35 παρ. 6 της ΚΔΕ και 157 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4281/2014, ΦΕΚ Α΄ 160)....  Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου ...

Aνάκληση της 27/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κάθετος Άξονας 60 Εγνατίας Oδού. Δερβένι – Σέρρες – Προμαχώνας: Εργασίες ολοκλήρωσης τμημάτων Α/Κ Λαγκαδά – Α/Κ Λαχανά και Στρυμονικό – Α/Κ Χριστού», (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η προβλεπόμενη στη σελίδα 22 της συνοδεύουσας τον 6ο ΑΠΕ αιτιολογικής έκθεσης αναφορά στη μείωση κατά 1.800.000,00 ευρώ του κονδυλίου της αναθεώρησης, το οποίο όλως συμπτωματικώς συμπίπτει με τη δαπάνη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης (χωρίς ΦΠΑ), δεν αποσκοπεί στην κάλυψη της προϋπολογιζόμενης ισόποσης δαπάνης της υπό έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης, ούτε σχετίζεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο με αυτήν, αλλά οφείλεται στην εφαρμογή του αναδρομικώς ανακαθορισθέντος σταθερού συντελεστή αναθεώρησης, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 153 παρ. 23 (εδ. β΄) του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (…)» (ΦΕΚ Α΄ 147, διόρθ. σφαλμ. ΦΕΚ Α΄ 200), όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 22 περ. 36 του ν. 4441/2016 (ΦΕΚ Α΄ 227/6.12.2016), στο ρυθμιστικό πεδίο της οποίας εμπίπτουν και οι εν εξελίξει συμβάσεις που είχαν δημοπρατηθεί προ του γ΄ τριμήνου του έτους 2012, όπως είναι και το αρχικό έργο της ελεγχόμενης σύμβασης. Ενόψει δε της ανωτέρω άστοχης και διφορούμενης διατύπωσης της αιτιολογικής έκθεσης αναφορικά με τη μείωση του κονδυλίου της αναθεώρησης, που όλως συμπτωματικώς συμπίπτει ποσοτικά με τη δαπάνη της συμπληρωματικής σύμβασης, όπως τούτο άλλωστε συνομολογείται από την αιτούσα, το Κλιμάκιο δικαιολογημένα υπέλαβε ότι η δαπάνη της ελεγχόμενης σύμβασης επρόκειτο να καλυφθεί μέσω αντίστοιχης μείωσης του κονδυλίου αναθεώρησης. Όπως, όμως, προκύπτει από τις διευκρινίσεις της αναθέτουσας αρχής και τα λοιπά προσκομισθέντα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία σχετικά με το ισχύον χρηματοδοτικό σχέδιο της Πράξης και των υποέργων αυτής, η δαπάνη αυτή πρόκειται να βαρύνει τον προϋπολογισμό της αρχικής σύμβασης που χρηματοδοτείται αμιγώς από εθνικούς μη επιλέξιμους πόρους, οι οποίοι έχουν εξοικονομηθεί και επαρκούν για την κάλυψή της.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και, δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκε άλλος νόμιμος διακωλυτικός της υπογραφής λόγος, να υπογραφεί η οικεία συμπληρωματική σύμβαση.

ΕΡΓΑ.ζητείται η αναθεώρηση της 27/2017 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής αίτησης της ήδη αιτούσας Περιφέρειας ... για ανάκληση της 357/2016 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Περιφερειακή Οδός....Με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος, απορριπτικής αίτησης της ήδη αιτούσας για ανάκληση της 357/2016 πράξης του Ε' Κλιμακίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι η εκτέλεση των περιλαμβανομένων στην ελεγχόμενη σύμβαση εργασιών (υπό στοιχεία 1 και 2) δεν οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, αλλά σε πλημμέλειες της αρχικής μελέτης, ενώ οι υπό στοιχεία 3 και 4 κατηγορίες εργασιών συνιστούν ανεπίτρεπτη, εκ των υστέρων, επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου,  κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου της συμπληρωματικής σύμβασης...Με τα δεδομένα αυτά το παρόν Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν, εν προκειμένω, οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα:...Ως προς την πρώτη κατηγορία εργασιών, ήτοι αυτή των πρόσθετων εκσκαφών, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι είχε επέλθει τέτοιας έκτασης κλιματική αλλαγή που να δικαιολογεί την ανάγκη υπερδιπλασιασμού του βάθους των εκσκαφών....Σχετικά με την ανεπάρκεια των υλικών Ε4 στην κοίτη του ποταμού Πέλεκα, στα συμβατικά τεύχη δεν προσδιορίζεται ρητά ότι η κοίτη του ποταμού Πέλεκα έχει οριστεί κατά τρόπο δεσμευτικό ως ο τόπος απόληψης των αναγκαίων για την εκτέλεση του έργου αδρανών υλικών...Τέλος, οι πρόσθετες δαπάνες για την τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων στις προς κατασκευή γέφυρες και την εκτέλεση πρόσθετων μελετών κατ’ απαίτηση των κατοίκων, ώστε να έχουν πρόσβαση στις παρακείμενες ιδιοκτησίες τους μετά την κατασκευή του δρόμου, συνιστούν προφανείς αλλαγές στον αρχικό σχεδιασμό του έργου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παραλείψεις της αρχικής μελέτης, με την οποία έπρεπε να είχαν προβλεφθεί τόσο η τοποθέτηση των κιγκλιδωμάτων όσο και οι δίοδοι πρόσβασης στις γειτνιάζουσες με το έργο ιδιοκτησίες....Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 444/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτή απορρίφθηκε αίτηση της πρώτης αιτούσας και υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της δεύτερης αιτούσας για την ανάκληση της 532/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (..)Από την ένορκη εξέταση του μάρτυρα Σταμάτιου Ελευθερίου, σύμφωνα με την κατάθεση του οποίου, εάν το έργο, κατά  το μέρος που αφορά τα συστήματα σηματοδότησης - τηλεδιοίκησης και τηλεπικοινωνιών, ολοκληρωνόταν χωρίς να τηρηθούν οι προδιαγραφές του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/919, από τις ρυθμίσεις του οποίου κατελήφθη μετά από την έναρξη της κατασκευής του, θα ήταν ανέφικτη η πιστοποίηση της διαλειτουργικότητάς του, ως μέρος του άξονα των διευρωπαϊκών μεταφορών (βλ. τα πρακτικά της αναφερόμενης στην αρχή της παρούσας δημόσιας συνεδρίασης), καθώς και από τα λοιπά προσκομισθέντα στοιχεία, προκύπτει ότι, πράγματι, η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών κατέστη αναγκαία ενόψει των απαιτήσεων του εν λόγω Κανονισμού. Καθόσον δε, όπως, περαιτέρω, αποδεικνύεται (βλ τις αιτιολογικές εκθέσεις των 1ου, 2ου και 3ου Α.Π.Ε.), από το κονδύλιο των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης, το οποίο ανερχόταν σε 18.216.087,97 ευρώ, έχει ήδη νομίμως αναλωθεί ποσό 18.114.326,86 ευρώ και το προς διάθεση υπόλοιπο των 101.761,11 ευρώ δεν επαρκεί για τη χρηματοδότηση των εν λόγω εργασιών, το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει απρόβλεπτη περίσταση, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 57 και 125 της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων (ν. 3669/2008), η οποία δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, πολύ περισσότερο που, εξαιτίας της αβεβαιότητας ως προς την έκβαση της εκκρεμούσας, τόσο κατά το χρόνο δημοπράτησης του αρχικού έργου (Νοέμβριος 2013), όσο και κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης (11.9.2014), αντιδικίας της «.....» με τον ανάδοχο προηγούμενης εργολαβίας (Σ. 279), όσον αφορά την υποχρέωσή του να προβεί στην αποκατάσταση των ζημιών των συστημάτων σηματοδότησης - τηλεδιοίκησης του Σ.Σ. Κιάτου και του Κ.Ε.Κ. Κορίνθου, ευλόγως οι σχετικές εργασίες δεν συμπεριελήφθησαν στο αντικείμενο της παρούσας εργολαβίας. Περίπτωση, τέλος, ανεπίτρεπτης μεταβολής του αρχικώς δημοπρατηθέντος αντικειμένου δεν συντρέχει εν προκειμένω, δοθέντος ότι στο αντικείμενο αυτό προβλεπόταν η διασύνδεση της νέας μονάδας αλληλεξάρτησης με το σύστημα σηματοδότησης και αλληλομανδάλωσης του Σ.Σ. Κιάτου, καθώς και η επέκταση του συστήματος τηλεδιοίκησης - σηματοδότησης του Κ.Ε.Κ. Κορίνθου, ως προς το υλισμικό (Hardware) και λογισμικό (Software), ώστε να καθίσταται δυνατή η από απόσταση διαχείριση των νέων συστημάτων αλληλομανδάλωσης, και, επομένως, οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση συμπληρωματικές εργασίες επί των ανωτέρω εγκαταστάσεων συνέχονται, κατά λειτουργική αναγκαιότητα, με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, συνιστώντας, μάλιστα, προϋπόθεση της άρτιας ολοκλήρωσής του.Αναθεωρεί εν μέρει την 444/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα οριζόμενα στο σκεπτικό της παρούσας. Ανακαλεί την 532/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.