Υπηρεσιών  σίτισης :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα διαπιστώνει πλήρη συμμόρφωση της αναθέτουσας αρχής προς τις παρατηρήσεις που οδήγησαν το Κλιμάκιο σε αρνητική κρίση, με αναμόρφωση του υποβληθέντος νέου σχεδίου σύμβασης σύμφωνα με αυτές και υπό την προϋπόθεση ότι θα συμπεριληφθεί στο σχέδιο, πέραν της γενικής αναφοράς στην υποχρέωση της αναδόχου να τηρεί απαρεγκλίτως το πρόγραμμα σίτισης όπως αυτό διαμορφώθηκε στην 9207/21.6.2013 διακήρυξη του επαναληπτικού διαγωνισμού, και ειδική μνεία αναφορικά με τις ποσότητες κρέατος και γιαουρτιού που πρέπει η ανάδοχος να παρέχει εβδομαδιαίως καθώς και τη συχνότητα χορηγήσεώς τους ανά ημέρα στους φοιτητές.(...)Ανακαλεί την 22/2014 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΜΕΛΕΤΕΣ-μονάδα επεξεργασίας απορριμάτων:Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα διαπιστώνει πλήρη συμμόρφωση της αναθέτουσας αρχής προς τα κριθέντα με την προσβαλλομένη και απάλειψη των διαπιστωθεισών με αυτή πλημμελειών που οδήγησαν στη διατύπωση με αυτή, αρνητικής κρίσης σχετικά με την σύναψη της επίμαχης σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες αιτήσεις ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 43/2016 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης σύμπραξης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. … και του Ιδιωτικού Φορέα Σύμπραξης, με αντικείμενο την «Υλοποίηση μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων νομού …».

Προμήθεια- ανάδειξη αναδόχου....Επειδή, η αιτούσα ισχυρίζεται ότι κατά την ακολουθούμενη κατά τα έτη 2009-2015 πρακτική του, το ΥΠΕΘΑ, ως αναθέτουσα αρχή ερμηνεύει τις σχετικές με τις εγγυητικές επιστολές διατάξεις κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται η αποδοχή εγγυητικών επιστολών που έχουν εκδοθεί από το .... Επικαλείται δε συναφώς έξι (6) προηγούμενους διαγωνισμούς που μετείχε η ίδια (4 του Πολεμικού Ναυτικού, 1 του Στρατού Ξηράς και 1 της Πολεμικής Αεροπορίας) στους οποίους, κατά τους ισχυρισμούς της, έγιναν δεκτές εγγυητικές επιστολές του ... που προσκόμισε για τη συμμετοχή της. Προβάλλει δε, ότι η αναθέτουσα αρχή δεν αιτιολογεί εν προκειμένω ειδικώς την διαφοροποίηση της ως άνω συμπεριφοράς της. Ο λόγος αυτός, ανεξαρτήτως του ότι είναι απορριπτέος ενόψει της αρχής της αυτοτέλειας κάθε διαγωνιστικής διαδικασίας (ΕΑ 72/2015, 269/2014, 416/2013, 215/2013, κ.ά.), σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να πιθανολογηθεί σοβαρώς ως βάσιμος ενόψει του ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει κατεστημένη διοικητική πρακτική, ως αναποδείκτως ισχυρίζεται η αιτούσα, δεδομένου ότι, όπως βεβαιώνει η αναθέτουσα αρχή με την από 17.7.2015 έκθεση των απόψεών της προς το Δικαστήριο, από τους έξι διαγωνισμούς που επικαλείται η αιτούσα οι τρεις δεν αφορούν προμήθεια αμυντικού υλικού, ενώ ο τέταρτος ματαιώθηκε πριν το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών. Περαιτέρω και ο ειδικότερος ισχυρισμός της αιτούσας περί καταχρήσεως εξουσίας είναι απορριπτέος, προεχόντως, ως προβαλλόμενος αναποδείκτως (ΕΑ 750/2007, 356/2004).

Προμήθειες...Επειδή, εν προκειμένω, η αιτούσα μετέσχε στον επίμαχο διαγωνισμό υποβάλλοντας δύο τεχνικές προσφορές για το υπό προμήθεια είδος, προερχόμενες από γερμανό και κινέζο κατασκευαστή, αντίστοιχα, και συνοδευόμενες από χωριστές εκάστη εγγυητικές επιστολές, φύλλα συμμορφώσεως, σχετικές δηλώσεις κλπ. Η απόρριψη της προσφοράς της με την υπ’ αριθμ. ... πράξη του Προϊσταμένου της ως άνω Διευθύνσεως και, ακολούθως, με την προσβαλλόμενη πράξη, στηρίχθηκε στην 208/2009 γνωμοδότηση του Γ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία ο υποψήφιος προμηθευτής που μετέχει με περισσότερες της μιας προσφορές τίθεται σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των λοιπών, νοθεύοντας τον ανταγωνισμό, πράγμα που καθιστά μη νόμιμη την συμμετοχή του· πολλώ δε μάλλον, όταν η οικεία διακήρυξη αποκλείει και τις εναλλακτικές ακόμα προσφορές. Ενόψει των όσων έχουν γίνει δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, νομίμως απορρίφθηκαν και οι δυο κύριες προσφορές της αιτούσας. Και ισχυρίζεται μεν η αιτούσα ότι α) οι δύο κύριες προσφορές δεν ισοδυναμούν με εναλλακτική προσφορά, διότι έχουν υποβληθεί δύο εγγυητικές επιστολές, ούτε με αντιπροσφορά, η οποία υποβάλλεται υπό την αίρεση απορρίψεως της κύριας προσφοράς, β) ως εκ της εκ μέρους της καταθέσεως δύο κύριων προσφορών, δεν υφίσταται, εν προκειμένω, κίνδυνος νοθεύσεως του ανταγωνισμού, λόγω της συμμετοχής μεγάλου αριθμού υποψηφίων προμηθευτών γ) δεν της παρασχέθηκε η δυνατότητα να προβάλει σχετικούς ισχυρισμούς, δ) η προσβαλλομένη πράξη στερείται αιτιολογίας, και, τέλος, ε) παραβιάζονται οι αρχές της χρηστής διοικήσεως και της ίσης μεταχείρισης, εφόσον επιτρέπεται η υποβολή κοινής προσφοράς από ένωση προμηθευτών, οι οποίοι με τον τρόπο αυτό αποκτούν πλεονεκτική θέση έναντι των λοιπών. Οι ισχυρισμοί, όμως, αυτοί, ενόψει των γενομένων δεκτών στην προηγούμενη σκέψη περί της εννοίας της διακηρύξεως, είναι αβάσιμοι.

Προμήθειας ειδών καθαριότητας :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, οι επίμαχες συμβάσεις είναι άκυρες, αφού δεν διενεργήθηκε ο προβλεπόμενος έλεγχος νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 1 και του 2 του ν. 4129/2013, δεδομένου ότι η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του διαγωνισμού συνυπολογιζομένης της αξίας από τις προβλεπόμενες από την διακήρυξη παρατάσεις μέχρι 12 μήνες των συμβάσεων που πρόκειται να συναφθούν, υπερβαίνουν το ποσό των 1.000.000 ευρώ. Συνεπώς, ο σχετικός λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου είναι βάσιμος, ο ισχυρισμός δε του Νοσοκομείου ότι ο χρόνος παράτασης των συμβάσεων θα διακοπεί με τη συμπλήρωση του εξαμήνου, οπότε δεν θα σημειωθεί υπέρβαση του ποσού των 1.000.000 ευρώ, είναι απορριπτέος, αφού κριτήριο για τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου συνιστά η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του σχετικού διαγωνισμού μετά της αξίας των τυχόν προβλεπόμενων από τη διακήρυξη δικαιωμάτων προαίρεσης ή παρατάσεων, ανεξαρτήτως αν τα δικαιώματα αυτά ενεργοποιηθούν από την αναθέτουσα αρχή. Περαιτέρω εν μέρει βάσιμος είναι ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, αφού η περίληψη της διακήρυξης του διαγωνισμού, καθώς και η υπ΄αριθμ. 155/20.8.2013 απόφαση κατακύρωσης του Δ.Σ. του Γενικού Νοσοκομείου Δράμας δεν αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια» κατά παράβαση των διατάξεων 2 και 4 του ν. 3861/2010, χωρίς ωστόσο η παράλειψη αυτή, όσον αφορά την περίληψη της διακήρυξης να επιφέρει τις συνέπειες της παρ.2 του άρθρου 4 του νόμου αυτού, αφού αυτή δημοσιεύτηκε στο 24/18.1.2013 φύλλο του Τεύχους Διακηρύξεων Δημόσιων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, ενώ η εκ των υστέρων ανάρτηση της απόφασης κατακύρωσης στο διαδίκτυο έχει ως συνέπεια ότι η πράξη αυτή ισχύει από την ημερομηνία ανάρτησης και όχι προγενέστερα  σύμφωνα την παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 3861/2010, όπως τροποποιήθηκε με την παρ.4 του άρθρου 23 του ν. 4210/2013 (ΦΕΚ Α΄ 254/21.11.2013). Τέλος, βάσιμος είναι και ο τρίτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, με βάση τα γενόμενα δεκτά στην IV σκέψη της παρούσας, καθόσον η επιτροπή παραλαβής δεν προκύπτει ότι αναδείχθηκε κατόπιν κληρώσεως, όπως προβλέπεται με το άρθρο 26 του ν. 4024/2011, ο ισχυρισμός δε του Νοσοκομείου ότι η επιτροπή ορίστηκε μετά από κλήρωση στο γραφείο του Διοικητή και επικυρώθηκε με την απόφασή του, αναποδείκτως προβάλλεται, αφού δεν επισυνάπτεται σχετικό πρακτικό κλήρωσης. Κατόπιν τούτων η εντελλόμενη με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη και τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι δεν έχουν υποβληθεί ενώπιόν του τα παρακάτω αναγκαία στοιχεία, προκειμένου να διενεργηθεί ο προβλεπόμενος από τις ανωτέρω διατάξεις έλεγχος νομιμότητας. i. Τα δικαιολογητικά συμμετοχής, κυρίως ΕΕΕΣ και εγγυητικές επιστολές, των συμμετεχόντων στον ελεγχόμενο διαγωνισμό οικονομικών φορέων. ii. Οι οικονομικές προσφορές των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό οικονομικών φορέων. iii. Περιβαλλοντική αδειοδότηση για το ελεγχόμενο έργο ή βεβαίωση απαλλαγής από αυτή. iv. Τα συμβατικά τεύχη του έργου και κυρίως η μελέτη και η τεχνική περιγραφή αυτού. v. Όλες οι αποφάσεις της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και του Διοικητικού Εφετείου Τρίπολης που έχουν εκδοθεί και αφορούν τον ελεγχόμενο διαγωνισμό. Καιvi. Τα δικαιολογητικά κατακύρωσης της εταιρείας «...»......Για τους λόγους αυτούς Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης επί της νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης 

ΕΠΙΧΟΡΗΓΉΣΕΙΣ (...) Με τα δεδομένα αυτά, τα κατά τα ανωτέρω υποβληθέντα στοιχεία δεν πληρούν τους όρους του άρθρου 41 παρ. 3 και 6 του ν. 4129/2013, καθώς οι μεν απολογισμοί είναι προσωρινοί (και όχι οριστικοί), ο δε προϋπολογισμός του έτους 2014 του Ε.Κ.Β.Α.Α. δεν έχει ακόμη εγκριθεί οριστικά. Ως εκ τούτου, η εντελλόμενη επιχορήγηση είναι στο σύνολό της μη νόμιμη, κατά παραδοχή του τρίτου λόγου διαφωνίας του Επιτρόπου, αφού η καταβολή της προϋποθέτει τη συμμόρφωση του επιχορηγούμενου φορέα με τις απαιτήσεις που τάσσονται από τις διατάξεις του άρθρου 41 παρ. 3 και 6 του ν. 4129/2013. Ανεξαρτήτως, όμως, της ανωτέρω πλημμέλειας, εφόσον ο προϋπολογισμός του Ε.Κ.Β.Α.Α. δεν έχει ακόμη εγκριθεί, η 7485/12.2.2014 απόφαση της Γενικής Γραμματέως του Υ.Π.Ε.Κ.Α., με την οποία εγκρίθηκε η καταβολή της επιχορήγησης, είναι μη νόμιμη κατά το μέρος που υπερβαίνει τη δαπάνη μισθοδοσίας του προσωπικού του Ε.Κ.Β.Α.Α. και των αναλογουσών εργοδοτικών εισφορών, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 3 του ν. 4111/2013, όπως βασίμως προβάλλει ο Επίτροπος με τον πρώτο λόγο διαφωνίας. (...)Περαιτέρω, ο ίδιος λόγος, ως προς το σκέλος του με το οποίο ο Επίτροπος προβάλλει ότι μεταξύ των δαπανών που προϋπολογίζονται ή επισυνάπτονται ως ληξιπρόθεσμες οφειλές του Ε.Κ.Β.Α.Α., δυνάμενες να εξοφληθούν με την επιχορήγηση, περιλαμβάνονται και δαπάνες που έχουν κριθεί μη νόμιμες με προηγούμενες πράξεις της Υπηρεσίας Επιτρόπου (πράξεις επιστροφής 20, 22 και 23/2013), στηρίζεται επί αναληθούς προϋποθέσεως, καθόσον ο έλεγχος εν προκειμένω συνίσταται αποκλειστικά στη νομιμότητα της επιχορήγησης και όχι στον τρόπο ανάλωσης αυτής. 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Μη νόμιμη..(.) καταβολή ποσού 3.239 ευρώ ως αμοιβής του .. για τη φύλαξη  κτιρίου διότι μη νομίμως έγιναν δεκτές  εγγυητικές επιστολές συμμετοχής και καλής εκτέλεσης που εκδόθηκαν από την εταιρεία “…” και προσκομίσθηκαν από τον φερόμενο ως δικαιούχο ….. Τούτο δε διότι, με τη διακήρυξη του εν λόγω πρόχειρου διαγωνισμού, με την οποία νομίμως ζητήθηκε η παροχή εγγυήσεων από τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό και τον ανάδοχο, οι εγγυήσεις αυτές θα έπρεπε να προέρχονται είτε από πιστωτικά ιδρύματα είτε από άλλα νομικά πρόσωπα που λειτουργούν νόμιμα στα κρά­τη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχουν σύμφωνα με τα ισχύοντα το δικαίωμα αυτό, ήτοι έχουν το δικαίωμα παροχής εγγυήσεων.. Εν προκειμένω όμως, δεν αποδείχθηκε ότι η εταιρεία είχε το χαρακτήρα χρηματοδοτικού ιδρύματος..

Επιχορήγηση.(..) Με αυτά τα δεδομένα, σύμφωνα και με όσα έχουν γίνει ήδη δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, τα ποσά των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων συνιστούν επιχορήγηση, κατά την έννοια των άρθρων 41 του Κ.Ν.Ε.Σ. και 10Β του 3861/2010, αφού αποτελούν δημόσιο χρήμα που προέρχεται από τον Λ.Κ.Π.,...Ο ισχυρισμός δε των φερόμενων ως δικαιούχων των ενταλμάτων φορέων ότι δεν υπήρχε παράλειψη εκπλήρωσης της υποχρέωσής τους για ανάρτηση των σχετικών με τις επιχορηγήσεις που έχουν λάβει στοιχείων δαπανών, δοθέντος ότι η σχετική προθεσμία παρατάθηκε έως τις 31.7.2017 (..), είναι απορριπτέος. Και τούτο, διότι, όπως έγινε δεκτό στη σκέψη ΙΙ. Γ, δεν λαμβάνει νόμιμα επιχορήγηση φορέας εάν πριν την απόφαση έγκρισης για τη λήψη αυτής, δεν έχει αναρτήσει στο πρόγραμμα «Διαύγεια» τα σχετικά στοιχεία δαπανών του, καίτοι υπάρχει ακόμη προς τούτο προθεσμία. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν συνέβη και συνεπώς, οι επιχορηγήσεις που εντέλλονται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα είναι μη νόμιμες. Ωστόσο, το Κλιμάκιο συνεκτιμώντας: α) το πολύπλοκο νομικό καθεστώς που διέπει τον Λ.Κ.Π, β) τα ερμηνευτικά ζητήματα που εγείρονται κατά την εφαρμογή της διάταξης του εδαφίου δ΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 34 του ν. 4144/2013 σχετικά με το ποιους δικαιούχους αφορά η χρήση του όρου «δεν συνιστά κρατική επιχορήγηση», γ) τις  αλλεπάλληλες παρατάσεις της πρώτης εφαρμογής της κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 10Β του ν. 3861/2010, υπουργικής απόφασης ΔΗΔ/Φ.40/1057/14.1.2015, δ) τις σοβαρές δυσλειτουργίες που έχουν παρατηρηθεί κατά την εφαρμογή της, καθώς σύμφωνα με την ΔΗΔ/Φ.40/24071/20.7.2017 εγκύκλιο του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης (ΑΔΑ:7ΤΔΨ465ΧΘΨ-ΖΒΛ) σημαντικός αριθμός επιχορηγούμενων φορέων δεν έχει τηρήσει την προαναφερθείσα διαδικασία...ε) το γεγονός ότι, όπως αναφέρεται στο έγγραφο απόψεων των φορέων και συνομολογείται στην έκθεση διαφωνίας της Επιτρόπου, παρόμοια χρηματικά εντάλματα είχαν θεωρηθεί κατά τα παρελθόντα έτη χωρίς την τήρηση του προαναφερθέντος κανονιστικού πλαισίου, και τέλος στ) το γεγονός ότι, παρότι δεν έχουν υποβληθεί στον .... και στο Ελεγκτικό Συνέδριο ξεχωριστοί για την επιχορήγηση του .... απολογισμοί έτους 2016, ωστόσο υπεβλήθησαν συνολικοί απολογισμοί έτους 2016 και προϋπολογισμοί έτους 2017 από τους επιχορηγούμενους φορείς, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του .... ενέκριναν τις επίμαχες επιχορηγήσεις δίχως πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω διατάξεων,..(Συγγνωστή πλάνη)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Μη νομίμως και δη, κατά παράβαση των άρθρων 1 και 2 του ν. 2286/1995, η ελεγχόμενη προμήθεια, που αφορά στην προμήθεια εν γένει ανταλλακτικών οχημάτων με συναφείς υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής τους, δεν εντάχθηκε στο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών (Ε.Π.Π.)...Μη νομίμως και δη κατά παράβαση της  επιτάσσουσας  τη σαφήνεια και πληρότητα των όρων της διακήρυξης εκάστου διαγωνισμού διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. δεν προσδιορίστηκε η, εκτιμώμενη έστω, προϋπολογισθείσα δαπάνη για καθεμιά εκ των 5 ομάδων οχημάτων και ειδών, στις οποίες υπήχθη το αντικείμενο του διαγωνισμού,..Μη νομίμως και δη κατά παράβαση της, προβλέπουσας ως ελάχιστο περιεχόμενο της διακήρυξης την αναφορά των κριτηρίων για την αξιολόγηση των προσφορών και την κατακύρωση της προμήθειας,  ..., η δημοσιευθείσα, ως ανωτέρω, στην ημεδαπή περίληψη όρισε ως κριτήριο κατακύρωσης το μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης σε ακέραιες μονάδες στις τιμές του τιμολογίου της μελέτης...Μη νομίμως και δη κατά παράβαση των άρθρων 8 και 26 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. έγινε αποδεκτή η κοινή προσφορά των εταιρειών «..», με δ.τ. «…» και «…..», με δ.τ. «….», που δεν συνοδευόταν από εγγυητική επιστολή συμμετοχής εκδοθείσα υπέρ της μόνης συμμετέχουσας στο διαγωνισμό προσωρινής αυτής ένωσης προμηθευτών, αλλά από εγγυητικές επιστολές εκδοθείσες χωριστά υπέρ εκάστου των ανωτέρω νομικών προσώπων-μελών της ένωσης προμηθευτών,...Μη νομίμως ...η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου …  κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού για την ομάδα 1 χωριστά στις εταιρείες «…..» και «….»,  που δεν συμμετείχαν αυτοτελώς σ’ αυτόν  αλλά από κοινού υπό την μορφή ενώσεως προμηθευτών, αντί στην μόνη συμμετάσχουσα προσωρινή ένωση.