ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά το παρόν Τμήμα κρίνει ότι, όπως ορθά έγινε δεκτό και με την προσβαλλόμενη απόφαση, δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών. Ειδικότερα, ναι μεν ο Κ.ΕΝ.Α.Κ. άρχισε να ισχύει από 9.7.2010, ήτοι μετά την έγκριση των μελετών και των τευχών δημοπράτησης του έργου, που έγινε στις 20.5.2010, είχε όμως αυτός δημοσιευτεί στις 9.4.2010, ήτοι σε χρόνο προγενέστερο της έγκρισης αυτών και της ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, οπότε και η αναθέτουσα αρχή γνώριζε και όφειλε να γνωρίζει, ενόψει μάλιστα και του αντικειμένου του επίμαχου έργου, ότι, αν και κατά το χρόνο εκείνο δεν υποχρεούτο σε συμμόρφωση προς αυτόν (καθώς ακόμη δεν είχε αρχίσει να ισχύει), το προς εκτέλεση έργο έπρεπε να πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές του ανωτέρω Κανονισμού, εφόσον θα περαιωνόταν μετά το χρόνο έναρξης ισχύος του. Επομένως, η ως άνω μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου που έλαβε χώρα μετά την έγκριση των μελετών του αρχικού έργου, αλλά πριν από την ανάθεση αυτού (στις 20.7.2010), δεν συνιστά εν προκειμένω απρόβλεπτο, κατά την έννοια του νόμου, γεγονός, δεδομένου ότι η μεταβολή αυτή ήταν γνωστή στην αναθέτουσα αρχή κατά τον κρίσιμο χρόνο και έπρεπε να τη λάβει υπόψη της πριν από την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:  Αίτημα αναθεώρησης της 3631/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής αίτησης του ήδη αιτούντος Δήμου για την ανάκληση της 299/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου (...)Με τα δεδομένα αυτά το παρόν Τμήμα κρίνει ότι, όπως ορθά έγινε δεκτό και με την προσβαλλόμενη απόφαση, δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών. Ειδικότερα, ναι μεν ο Κ.ΕΝ.Α.Κ. άρχισε να ισχύει από 9.7.2010, ήτοι μετά την έγκριση των μελετών και των τευχών δημοπράτησης του έργου, που έγινε στις 20.5.2010, είχε όμως αυτός δημοσιευτεί στις 9.4.2010, ήτοι σε χρόνο προγενέστερο της έγκρισης αυτών και της ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, οπότε και η αναθέτουσα αρχή γνώριζε και όφειλε να γνωρίζει, ενόψει μάλιστα και του αντικειμένου του επίμαχου έργου, ότι, αν και κατά το χρόνο εκείνο δεν υποχρεούτο σε συμμόρφωση προς αυτόν (καθώς ακόμη δεν είχε αρχίσει να ισχύει), το προς εκτέλεση έργο έπρεπε να πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές του ανωτέρω Κανονισμού, εφόσον θα περαιωνόταν μετά το χρόνο έναρξης ισχύος του. Επομένως, η ως άνω μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου που έλαβε χώρα μετά την έγκριση των μελετών του αρχικού έργου, αλλά πριν από την ανάθεση αυτού (στις 20.7.2010), δεν συνιστά εν προκειμένω απρόβλεπτο, κατά την έννοια του νόμου, γεγονός, δεδομένου ότι η μεταβολή αυτή ήταν γνωστή στην αναθέτουσα αρχή κατά τον κρίσιμο χρόνο και έπρεπε να τη λάβει υπόψη της πριν από την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, ο προαναφερόμενος Κανονισμός ίσχυε κατά το χρόνο σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, στην οποία, εφόσον συνέτρεχε η προϋπόθεση του απροβλέπτου, έπρεπε να έχουν συμπεριληφθεί και οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της επίμαχης 2ης συμπληρωματικής σύμβασης.  Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης της αναθέτουσας αρχής ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν μπορεί να γίνει δεκτός, καθόσον πρόκειται για εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης, ως προς την οποία η νομοθεσία και η νομολογία είναι από μακρού χρόνου γνωστές και σταθερές, αναφορικά με τις προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων και ειδικότερα με τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. Τέλος, και ο ισχυρισμός του αιτούντος Δήμου ότι, αν δεν εκτελεστούν οι εργασίες της συμπληρωματικής αυτής σύμβασης προκειμένου το έργο να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του Κ.ΕΝ.Α.Κ., δεν θα είναι δυνατή η λήψη του προβλεπόμενου από το άρθρο 12 του ν. 4122/2013 πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης αυτού, είναι απορριπτέος, αφού τυχόν λόγοι που αφορούν στην αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου δεν αρκούν για τη νόμιμη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης και δεν μπορούν να θεμελιώσουν, κατά το νόμο, την αναθεώρηση της προσβαλλόμενης απόφασης. Συνεπώς, και κατά το μέρος τούτο ορθώς απορρίφθηκαν, με την προσβαλλόμενη απόφαση, οι σχετικώς προβληθέντες λόγοι ανάκλησης της 299/2013 απορριπτικής πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Απορρίπτει την αίτηση του Δήμου ..... για αναθεώρηση της 3631/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου​

Αποκατάσταση οδικού δκτύου:..Εν όψει των ανωτέρω εκτεθέντων, το Τμήμα κρίνει ότι ο προβαλλόμενος λόγος ανακλήσεως πρέπει να γίνει δεκτός ως κατ’ ουσίαν βάσιμος, καθόσον η επικαλούμενη με την κρινόμενη αίτηση ανάγκη άμεσης εν προκειμένω αντιμετώπισης της επικινδυνότητας των βραχοπτώσεων στα τμήματα από Χ.Θ. 28+658 έως τη Χ.Θ. 28+795 και από τη Χ.Θ. 29+070 έως τη Χ.Θ. 29+480, η οποία απαιτείται για την αποκατάσταση της ασφάλειας του οδικού δικτύου στα συγκεκριμένα σημεία της επαρχιακής οδού ... και δεν αντιμετωπίζεται από την πρώτη εργολαβία αλλά ούτε και από την δεύτερη εργολαβία που έχει εγκατασταθεί για την εκτέλεση του αρχικού έργου αντιμετώπισης των καταπτώσεων από τους σεισμούς, συνιστούν, ενόψει και του υφιστάμενου αποκλεισμού των οικισμών που εξυπηρετούνται από τα ανωτέρω τμήματα της οδού, τα οποία μετά τους σεισμούς και μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά, λόγους ανωτέρας βίας που δικαιολογούν, κατά το άρθρο 2 παρ. 2 εδ. γ΄ περ. δδ του ν 4013/2011 όπως ισχύει, τη λήψη απόφασης για ανάθεση της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης χωρίς προηγούμενη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Αντιμετώπιση βλαβών στο οδικό δίκτυο νήσου ... με αποκατάσταση καταπτώσεων κατά θέσεις (Α΄Φάση)».

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ :Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας …», μεταξύ Δήμου και εργολήπτη, για τον λόγο ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον ούτε στην σχετική διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας, ούτε στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, αλλά ούτε και στο κείμενο της αρχικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται οι οδοί στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι σχετικές παρεμβάσεις και συνεπώς δεν στοιχειοθετούνται οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι, για τους οποίους καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες εργασίες, ακόμη και αν οι λόγοι θεωρηθούν ότι συνιστούν γεγονός που δεν μπορούσε να προβλεφθεί, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του  φακέλου ότι καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, τουλάχιστο όπως αυτό είχε προσδιορισθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι προτεινόμενες με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες αποκατάστασης φθορών του οδοστρώματος και καταπτώσεων τάφρων της οδού σε συνολικά 35 νέες χιλιομετρικές θέσεις, εντελώς διάφορες σε σχέση με τις χιλιομετρικές θέσεις που αφορούσαν οι εργασίες του αρχικώς δημοπρατηθέντος έργου, δεν αποτελούν συμπληρωματικές εργασίες, αλλά ανεπίτρεπτη, κατά τις προαναφερόμενες διατάξεις, εκ των υστέρων (μετά τη δημοπράτηση του έργου) επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Συνεπώς, δεν μπορούν οι εργασίες αυτές να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, διότι, πρόκειται ουσιαστικά για ένα νέο έργο, το οποίο δεν προβλεπόταν στην αρχική μελέτη του επίμαχου έργου και τροποποιεί τον αρχικό σχεδιασμό αυτού. Εξάλλου, και υπό την εκδοχή ότι οι εν λόγω εργασίες αποτελούν «συμπληρωματικές εργασίες», από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η εκτέλεσή τους κατέστη αναγκαία λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου. Συγκεκριμένα, με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, δεν αιτιολογείται ειδικώς η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά γίνεται αόριστη επίκληση συνθηκών που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, η αοριστία δε αυτή δεν θεραπεύεται ούτε με τη συμπληρωματικώς υποβληθείσα έκθεση βλαβών, σύμφωνα με την οποία η πρόκληση των νέων βλαβών της οδού αποδίδεται, από τον κύριο του έργου, στην υψηλή κυκλοφορία της οδού και στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, γεγονότα τα οποία – ανεξαρτήτως της γενικής και αόριστης επίκλησης αυτών χωρίς καταγραφή συγκεκριμένων συμβάντων – δεν είναι έκτακτα και αιφνίδια, αλλά συνήθη και επαναλαμβανόμενα και, επομένως, μπορούσαν να ληφθούν υπόψη κατά τον αρχικό προγραμματισμό του έργου. Τέλος, το γεγονός ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα γι’ αυτήν και είναι απολύτως αναγκαίες για την τελειοποίηση της δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι για τη σύναψή της απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά όλες οι προβλεπόμενες από τις οικείες διατάξεις προϋποθέσεις. Η ως άνω κρίση δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί από το γεγονός ότι η δαπάνη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης (52.818,47 ευρώ) είναι ισόποση με τη μείωση της αρχικής σύμβασης και δεν επέρχεται έτσι υπέρβαση του αρχικού συμβατικού τιμήματος, δεδομένου ότι το ποσό αυτό μη νομίμως καλύπτεται από το κονδύλιο της αναθεώρησης της αρχικής σύμβασης, καθόσον αυτό προορίζεται αποκλειστικώς για την αντιμετώπιση τυχόν ανατιμήσεων στην αξία υλικών, ημερομισθίων κλπ. που επιβάλλονται στις συμβατικές τιμές του έργου κατά τη διάρκεια εκτέλεσης αυτού (βλ. άρθρο 54 του ν. 3668/2009) και όχι για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Συμπληρωματικές Συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ολοκλήρωση ανακατασκευής της γέφυρας ….», καθόσον οι προτεινόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση χωματουργικές εργασίες, εργασίες μεταφοράς δικτύων και εργασίες τοποθέτησης στηθαίων ασφαλείας, δεν αποδεικνύεται ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά γεγονότα που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, αλλά οφείλεται σε αστοχία της μελέτης, η οποία θα είχε αποφευχθεί, εάν είχε καταβληθεί η δέουσα επιμέλεια κατά την εκπόνησή της και, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται γι΄αυτές η σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, αυτές οι εργασίες δεν φέρουν συμπληρωματικό χαρακτήρα, αφού δεν σχετίζονται τεχνικώς με την κατασκευή του αρχικού έργου και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν στην ελεγχόμενη σύμβαση.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε Κοινοπραξία που αφορά την πληρωμή του 1ου λογαριασμού της συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκατάσταση παλαιού δημοτικού κτιρίου για πολιτιστικές χρήσεις του Δήμου ….», καθόσον οι ανωτέρω εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, διότι αντικείμενο του αρχικού έργου ήταν η αποκατάσταση του παλαιού δημοτικού κτιρίου του Δήμου, προκειμένου αυτό να χρησιμοποιείται για πολιτιστικές χρήσεις, ενώ η λειτουργία ενός παιδικού σταθμού δεν εμπίπτει στην έννοια των πολιτιστικών χρήσεων. Συνεπώς, πρόκειται για νέο έργο σε σχέση με αυτό της αρχικής εργολαβίας, το οποίο δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης (άρθρο 28 του Κώδικα Κατασκευής Δημοσίων Έργων, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2009, ΦΕΚ Α 116/2009, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 35 του ν. 4053/2012, ΦΕΚ Α΄ 44/2012 και άρθρο 57 του ν. 4053/2012).

Συμπληρωματική σύμβαση έργου..ζητείται η ανάκληση της 9/2012 (ορθή επανάληψη) πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως αυτές περιγράφονται στον προσκομισθέντα εγκεκριμένο Α.Π.Ε., δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, η κατασκευή νέου κοιτώνα, που οδήγησε στην ανάγκη αύξησης των χωματουργικών εργασιών, συνιστά μη επιτρεπόμενη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, δεν είναι αναγκαία για την τελειοποίησή της και μπορεί να διαχωριστεί από αυτή χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή. Κατά το μέρος δε που προβάλλεται ότι οι εν λόγω εργασίες οφείλονται σε πραγματοποίηση διερευνητικών τομών από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, ο σχετικός ισχυρισμός πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτος, καθώς το επικαλούμενο έγγραφο της ΙΑ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων αφενός μεν αναφέρεται στην κατασκευή των δύο πρώτων κοιτώνων, που αποτελούν αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αφετέρου δε αφορά σε αρχαιολογική έρευνα, η οποία είχε ήδη ολοκληρωθεί κατά το χρόνο έκδοσής του χωρίς την ανεύρεση αρχαιοτήτων. Ως προς την ανάγκη κατασκευής σηπτικού βόθρου μεγαλύτερων διαστάσεων σε σχέση με τον προβλεπόμενο στην αρχική σύμβαση απορροφητικό βόθρο, το Τμήμα κρίνει ότι και η εργασία αυτή δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, διότι κατά το μέρος που η εργασία αυτή συνέχεται με την κατασκευή του νέου κοιτώνα συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, κατά το μέρος δε που προβάλλεται ότι η ανάγκη μετατροπής οφείλεται σε μεταβολή των ισχυόντων στο νησί οικοδομικών κανονισμών δεν παρέχεται ουδεμία απόδειξη προς τούτο. Τέλος, το Τμήμα κρίνει ότι αλυσιτελώς προβάλλονται με την κρινόμενη αίτηση λόγοι που αφορούν στις εργασίες κατασκευής περγκολών, θυρών εισόδου και υαλοστασίων, οι οποίες δεν αποτελούν αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως προκύπτει από τον υποβληθέντα 3ο Α.Π.Ε., με την προϋπολογισθείσα δαπάνη του οποίου άλλωστε συμφωνεί το συμβατικό αντάλλαγμα που προβλέπεται στο εξεταζόμενο σχέδιο σύμβασης. Τέλος, δεν συντρέχει περίπτωση αναγνώρισης συγγνωστής πλάνης (βλ. 3037/2011 απόφαση του Τμήματος αυτού, όπου και μειοψηφία), λόγω της βαρύτητας των πλημμελειών της επίμαχης σύμβασης. Συνακόλουθα, το Τμήμα κρίνει ότι η αίτηση πρέπει να απορριφθεί και η προσβαλλόμενη πράξη να μην ανακληθεί.

Νομιμότητα του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής:α) Οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον, ενόψει της γενικής περιγραφής του τεχνικού αντικειμένου του έργου (αρχική σύμβαση) και του μη προσδιορισμού των σημείων εκτέλεσης των εργασιών, αυτές δεν καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, το οποίο άλλωστε, όπως ο τίτλος του καταδεικνύει «Συντήρηση οδικού δικτύου του Δήμου ...», δεν έχει ενιαία οικονομική και τεχνική λειτουργία, αλλά συνίσταται σε μεμονωμένες επεμβάσεις, που στην πραγματικότητα αποτελούν μικρότερα έργα, έτσι ώστε να μην μπορεί να γίνει λόγος για τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητας αυτού, ήτοι, η φύση του εκτελούμενου έργου είναι ασύμβατη με την έννοια των συμπληρωματικών εργασιών (ΕΣ VI Τμ. απόφ. 6064/2015, πρβλ. απόφ. 285/2012).β) Σε κάθε περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ότι η εκτέλεση των εν λόγω εργασιών κατέστη αναγκαία λόγω απροβλέπτων περιστάσεων, μη αναγομένων στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και μη δυναμένων, αντικειμενικά, να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η ανάκληση της 357/2016 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Mε τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει όλες οι ανωτέρω εργασίες που περιλαμβάνονται στη 1η συμπληρωματική σύμβαση ανάγονται σε πλημμέλειες και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. Ειδικότερα η επικαλούμενη κλιματική αλλαγή είχε ήδη εκδηλωθεί πολύ πριν το χρόνο δημοπράτησης του έργου (από τα έτη 2009-2010) και η αναθέτουσα αρχή μπορούσε να επικαιροποιήσει την μελέτη πριν την ανάθεση του έργου. Σε κάθε περίπτωση, όπως προκύπτει από τις μετρήσεις του σταθμού Δίου .. η αύξηση των βροχοπτώσεων δεν ήταν τόσο μεγάλης έκτασης (το έτος 2013-2014 το ύψος της βροχής ήταν 356,0, μικρότερο δηλαδή από κάθε άλλη χρονιά κατά το χρονικό διάστημα 2007-2016, ενώ κατά τα έτη 2011, 2012, 2014, 2015 η αύξηση των βροχοπτώσεων σε σχέση με τα έτη 2007, 2008 και 2009 δεν υπερέβη το 10% περίπου), ούτε ο νομός κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, ώστε να δικαιολογείται η ανατροπή των συνθηκών εκτέλεσης του έργου. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι στο επίμαχο τμήμα ΧΘ 4±000 έως ΧΘ 10±300 δεν είχαν διενεργηθεί γεωτρήσεις και δεν είχε ερευνηθεί η καταλληλότητα των εδαφών ώστε να μπορεί να αποδειχθεί ότι η αλλοίωση της σύστασής τους ήταν πράγματι επιγενόμενη. Επίσης, η επικαλούμενη από τον αιτούντα αλλοίωση της σύστασης του εδάφους λόγω της αύξησης του ριζικού συστήματος των καλλιεργούμενων στη περιοχή ακτινιδίων, πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου, συνιστά και γεγονός που έπρεπε να είχε προβλεφθεί εξ αρχής δεδομένου ότι το έργο κατασκευάζεται σε εκτάσεις με κύριο προορισμό την αγροτική καλλιέργεια.(..)Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

Μη αναθεωρητέα με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/681/2017.