Προμήθεια τροφίμων:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 62/2019 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα, Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι όσον αφορά τη μη νόμιμη χορήγηση της άδειας καταλληλότητας του οχήματος της αναδόχου εταιρείας με την επωνυμία «....», αυτή, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου ανακλήσεως, νομίμως εχώρησε από τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας ...., εφόσον, σύμφωνα με τα αναφερθέντα ανωτέρω (παρ. ΙΙΙ) αρμόδιες για τη χορήγηση αυτού του είδους της βεβαίωσης είναι, όταν πρόκειται για μεταφορά τροφίμων ζωικής προελεύσεως, οι κατά τόπους αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες Κτηνιατρικής (ανάλογα με το πού έλαβε χώρα η ταξινόμηση ή έκδοση άδειας κυκλοφορίας του οχήματος) και, εν προκειμένω, η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας .... (άρθρα 14 και 18 του π.δ. 145/2010 «Οργανισμός της Περιφέρειας ....» εκδοθέν κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 241 παρ. 1 και 7 του ν. 3852/2010). Όσον αφορά δε τον ισχυρισμό του αιτούντος την ανάκληση νομικού προσώπου ότι δεν ήταν απαραίτητη από πλευράς της αναδόχου …. η υποχρέωση προσκόμισης πιστοποιητικού HACCP, αλλά απλώς υποχρέωση δήλωσης ότι εφαρμόζει τις αρχές HACCP, η οποία (υποχρέωση) καλύφθηκε από σχετική δήλωση στην προσφορά της, ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι η προσκόμιση πιστοποιητικού HACCP ήταν υποχρεωτική, προεχόντως, διότι προβλεπόταν στη διακήρυξη επί ποινή αποκλεισμού, όπως ρητά και με σαφήνεια αναγράφεται στη σελ. 50 αυτής (…είναι απαραίτητο το πιστοποιητικό εφαρμογής του συστήματος Ανάλυσης Κινδύνων & Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου HACCP των προμηθευτών …), ενώ η διατήρηση από το Νοσοκομείο της δυνατότητας μη παραλαβής όσων προϊόντων δεν ανταποκρίνονταν στις απαιτούμενες ποιοτικές προδιαγραφές σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πιστοποιημένη εφαρμογή των αρχών του ως άνω συστήματος. Λαμβανομένου, όμως, υπ’ όψιν του γεγονότος ότι η εν λόγω ανάδοχος υπέβαλε δήλωση ότι τηρεί τον Οδηγό Υγιεινής 2 του ΕΦΕΤ (ο οποίος βασίζεται στις αρχές HACCP), γεγονός που οδήγησε τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου να θεωρήσουν συγγνωστώς ότι καλύπτεται η σχετική απαίτηση της διακήρυξης, ότι η σύμβαση έχει κατά το μεγαλύτερο μέρος της εκτελεσθεί, χωρίς να ανακύψουν προβλήματα ως προς την ποιότητα των παρεχομένων προϊόντων, καθώς και ότι τυχόν διακοπή της τροφοδοσίας θα δημιουργήσει στο Νοσοκομείο μεγάλες δυσχέρειες στη λειτουργία του, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ανακληθεί. Κατά τη γνώμη, όμως, του Συμβούλου Κωνσταντίνου Παραθύρα και του Παρέδρου Ιωάννη Νταλαχάνη η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί, διότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης περί πιστοποίησης εφαρμογής αρχών HACCP από τους αναδόχους ήταν σαφής και η σχετική έλλειψη δεν μπορεί να καλυφθεί κατ’ άλλο τρόπο, λαμβανομένου υπ’ όψιν και του γεγονότος ότι αφορά τον ευαίσθητο τομέα της τροφοδοσίας ασθενών.

Διαγωνισμός αναθέσεως υπηρεσιών. Μη υποβολή δικαιολογητικών συμμετοχής στον φάκελο της προσφοράς. Η Επιτροπή του Διαγωνισμού έχει δέσμια αρμοδιότητα να αποκλείσει την προσφορά, στην οποία δεν περιελήφθησαν δικαιολογητικά απαιτούμενα από την διακήρυξη επί ποινή αποκλεισμού.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι, αφού η 6η Νομαρχιακή Επιτροπή άσκησε εν τοις πράγμασι χρέη επιτροπής διαγωνισμού παρά το γεγονός ότι προέβη στην έκδοση πράξης συγκρότησης επιτροπής για τη διενέργεια του διαγωνισμού και αξιολόγησης των προσφορών, παρακάμπτοντας κατ’ ουσίαν το γνωμοδοτικό στάδιο του διαγωνισμού, που αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας αυτού, υφίσταται ουσιώδης νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.(..)Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 327/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, πρέπει αυτή να υπογραφεί.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η απευθείας ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, του μεταφορικού έργου για τα επίδικα δρομολόγια, έναντι συμφωνηθέντος ανταλλάγματος που υπερβαίνει σε ποσοστό 71,99% την αντίστοιχη προϋπολογισθείσα δαπάνη, η οποία εγκρίθηκε από την αναθέτουσα αρχή χωρίς ειδική προς τούτο αιτιολογία, συνιστά ανεπίτρεπτη ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης, καθισταμένης ούτως πλημμελούς της οικείας διαδικασίας, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του. Ωστόσο, η εν λόγω σύμβαση, η οποία καταρτίσθηκε, βάσει των ανωτέρω, με την ανακοίνωση της σχετικής περί απευθείας ανάθεσης απόφασης της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής στους επιλεγέντες αναδόχους, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του προμνησθέντος άρθρου 43 του ν. 3731/2008, ως εκ τούτου, καλύπτεται, σε κάθε περίπτωση, από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του. Συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 314/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, δεδομένου ότι δεν συντρέχει άλλος νόμιμος λόγος κωλύων την υπογραφή, να υπογραφούν οι οικείες συμβάσεις...Ανακαλεί την 314/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,

Δημόσια έργα. Σχετικά με τις ελλείψεις δικαιολογητικών σε διαγωνισμό για την ανάθεση δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών. Συνέχιση διαγωνισμού με ένα υποψήφιο λόγω αποκλεισμού των λοιπών.Η μη υποβολή από διαγωνιζόμενο ενόρκου βεβαιώσεως ενώπιον αρμοδίας αρχής ότι ασκεί το επάγγελμα του Συμβούλου Έργων, όπως ζητούσε η διακήρυξη του διαγωνισμού ως απαραίτητο στοιχείο συμμετοχής, συνιστά λόγο αποκλεισμού από το διαγωνισμό. Νομίμως συνεχίζεται η διαδικασία του διαγωνισμού με τον μόνο απομείναντα υποψήφιο μετά τον αποκλεισμό των λοιπών υποψηφίων.

Μη νόμιμη εν μέρει η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, για την ανάδειξη προμηθευτών τροφίμων από φορέα που εξαιρείται της εφαρμογής του ν.2286/1995, καθόσον α) μη νομίμως αναδείχθηκε μειοδότης προμηθεύτρια εταιρεία, η οποία δεν υπέβαλε, το επί ποινή αποκλεισμού απαιτούμενο από την οικεία διακή¬ρυξη πιστοποιητικό, η έλλειψη του οποίου δεν καλύπτεται από ένορκη βεβαίωση του νομίμου εκπροσώπου της άνω εταιρείας ενώπιον συμβολαιογράφου διότι δεν συντρέχει αδυναμία έκδο- σής του στην Ελλάδα αφού οι λοιπές συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εταιρείες το προσκομίζουν και β) μη νομίμως αναδείχθηκαν μειοδότες προμηθεύτριες εταιρείες, οι οποίες δεν είχαν υποβάλει στο διαγωνισμό πιστοποιητικά ονομαστικοποίησης, υποχρέωση που απορρέει ευθέως από το νόμο. Με τις 2842 και 2843/2010 Αποφάσεις του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκαν αιτήσεις ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου.

Μεταφορά μαθητών..ζητείται η ανάκληση της 258/2008 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η εν λόγω αίτηση ανάκλησης της προσβαλλόμενης Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου έχει ασκηθεί εκπροθέσμως, καθόσον υποβλήθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της λήξης της αποκλειστικής δεκαπενθήμερης προθεσμίας από την κοινοποίηση της Πράξης του Κλιμακίου στην αναθέτουσα αρχή, κατά τα ρητώς οριζόμενα στις διατάξεις του προμνησθέντος ν. 3060/2002. Ήδη με την εξεταζόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η εκπρόθεσμη άσκησή της οφείλεται σε ανωτέρα βία. Ειδικότερα, η αιτούσα ισχυρίζεται ότι εξαιτίας απουσίας, από τις 15 μέχρι και τις 20 Οκτωβρίου 2008, των υπαλλήλων του τμήματος, στο γραφείο των οποίων βρίσκεται η συσκευή τηλεομοιοτυπίας, έλαβε πλήρη γνώση της προσβαλλομένης στις 21.10.2008 και όχι στις 16.10.2008. Η απουσία, όμως, έστω και δικαιολογημένη, των υπαλλήλων του τμήματος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ..., στο γραφείο των οποίων βρίσκεται η συσκευή τηλεομοιοτυπίας, η ανεπίτρεπτη μη αναπλήρωση αυτών από άλλον ή άλλους υπαλλήλους προκειμένου να διασφαλιστεί η κατά νόμο απαιτούμενη συνέχεια στη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας και η μη δυνατότητα πρόσβασης στη συσκευή τηλεομοιοτυπίας, λόγω αποκλεισμού (κλειδώματος) του γραφείου, εντός του οποίου βρισκόταν αυτή, δεν αποτελεί τυχαίο και απρόβλεπτο γεγονός που συνιστά ανωτέρα βία, αλλά κατάσταση μη εύρυθμης λειτουργίας της υπηρεσίας που προκλήθηκε αποκλειστικά από υπαιτιότητά της. Σε κάθε περίπτωση η ανωτέρα βία θα έπρεπε, για να δικαιολογήσει την εκπρόθεσμη κατάθεση της εξεταζόμενης αίτησης ανάκλησης, να ανάγεται στο χρόνο λήξης της δεκαπενθήμερης προθεσμίας άσκησής της (31.10.2008) και όχι στο χρονικό σημείο έναρξης της προθεσμίας, καθόσον η ανωτέρα βία δεν μεταθέτει την έναρξη της προθεσμίας αλλά αναστέλλει τη λήξη αυτής. Κατόπιν τούτων, η εξεταζόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.

Ονομαστικοποίηση μετοχών. Από το συνδυασμό των ισχυουσών διατάξεων συνάγεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή των ανωνύμων εταιρειών στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, ύψους μεγαλύτερου του 1.000.000 ευρώ, συνιστά η υποβολή, μαζί με την προσφορά, των προβλεπόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 του π.δ/τος 82/1996 δικαιολογητικών. Η ως άνω υποχρέωση συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, αφού απορρέει ευθέως από το νόμο και αν ακόμα δεν μνημονεύεται ρητά στη διακήρυξη. Περαιτέρω η ως άνω υποχρέωση είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση υποβολής των αντίστοιχων δικαιολογητικών στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. πριν από την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεδομένου του διαφορετικού σκοπού που επιδιώκεται από τις δύο διαδικασίες στην πρώτη, πληρότητα από τον υποψήφιο ανάδοχο των απαιτήσεων του νόμου κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ενώ στην δεύτερη, αποτροπή σύναψης σύμβασης με ανάδοχο που, στο διάστημα μεταξύ διενέργειας του διαγωνισμού και υπογραφής της σύμβασης, δεν πληροί πλέον τις ανωτέρω απαιτήσεις του νόμου(Ελ.Σ.ΠράξειςVIΤμ.35/2007,77/2007). Κριτήρια αποκλεισμού. Κατά την έννοια των προπαρατιθέμενων διατάξεων, και των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού, η κήρυξη διαγωνιζόμενου σε πτώχευση, η θέση του σε εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή άλλη ανάλογη κατάσταση, καθώς και η κίνηση εις βάρος του των σχετικών διαδικασιών αποτελούν λόγους αποκλεισμού του από δημόσιο διαγωνισμό παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου να αποδείξει ότι δεν τελεί υπό τις ανωτέρω καταστάσεις και ότι δεν εκκρεμεί εις βάρος του διαδικασία για τη θέση του σε οποιαδήποτε από αυτές, πρέπει, επί ποινή ακυρότητας της προσφοράς του, να καταθέσει σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας, σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία της χώρας όπου εδρεύει, δικαστικής ή διοικητικής αρχής Εξάλλου, η έλλειψη των ως άνω πιστοποιητικών δε δύναται να θεωρηθεί επουσιώδης, πρωτίστως διότι συνάπτεται με τη βεβαιότητα της αναθέτουσας αρχής περί του ότι ο εν λόγω διαγωνιζόμενος έχει την επιχειρηματική ικανότητα και φερεγγυότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης, επιπροσθέτως δε με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού κατά την υποβολή της προσφοράς τους στους δημόσιους διαγωνισμούς (Πράξη VI Τμ. 167/2006). Ενόψει, άλλωστε, της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, δια της οποίας διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των ως άνω γενικών αρχών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (βλ. Πράξεις VI Τμ. 77/2007, 88, 67/2006, 105, 90/2004, ΣτΕ 2910/2005, 2660/2004). Εξάλλου, ενόψει της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση καταρχήν νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων με αυτήν δικαιολογητικών και στοιχείων (σχετ. Ε.Α ΣτΕ 33/2000, ΣτΕ 1047/1998).

Μελέτες. Αποκλεισμός υποψηφίου. Η διακήρυξη του διαγωνισμού απαιτούσε ειδικώς, και μάλιστα επί ποινή αποκλεισμού, την υποβολή τεύχους συνοπτικών προμετρήσεων των «Η/Μ έργων χωριστά για κάθε αντλιοστάσιο». Συνεπώς, ο αποκλεισμός της αιτούσης από το διαγωνισμό λόγω μη υποβολής του ανωτέρω τεύχους, δεν πιθανολογείται ότι εχώρησε κατά παράβαση κανόνων του κοινοτικού ή του εσωτερικού δικαίου, εφόσον δε η κατά τα ανωτέρω αιτιολογία αποτελεί επαρκές έρεισμα του αποκλεισμού.

Δημόσια έργα- Ανοιχτός διαγωνισμός:Υπό τα δεδομένα αυτά και ενόψει των βασικών αρχών της υποχρέωσης διαφάνειας κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων (και δικαιολογητικών) συμμετοχής στη δημοπρασία και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, που διέπουν τους δημόσιους διαγωνισμούς .., νομίμως έγινε δεκτό με τις προσβαλλόμενες πράξεις ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση αποκλεισμού της κοινοπραξίας «…», εφόσον αυτή, πάντως, προσκόμισε στον επίδικο διαγωνισμό δύο πιστοποιητικά του Γραμματέως του Πρωτοδικείου Πατρών, με τα οποία βεβαιωνόταν ότι τα μέλη της δεν τελούν, μεταξύ άλλων, σε παύση εργασιών. Πρέπει, κατά συνέπεια, να απορριφθούν οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους προβάλλεται ότι: α. εφόσον μία επιχείρηση μπορεί να διακόψει τη λειτουργία της με δήλωση στη ΔΟΥ, η διακήρυξη απαιτούσε, κατά την έννοιά της, (και) την υποβολή του οικείου πιστοποιητικού της ΔΟΥ, β. τα προσκομισθέντα από την εν λόγω Κ/Ξ πιστοποιητικά του Πρωτοδικείου … αναφέρονταν στη μη παύση εργασιών στα πλαίσια της πτωχευτικής διαδικασίας και η παράλειψη υποβολής πιστοποιητικού της ΔΟΥ περί μη παύσης εργασιών των μελών της Κ/Ξ έπρεπε να οδηγήσει, βάσει της διακήρυξης, στον αποκλεισμό της εν λόγω Κ/Ξ, γ. οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι αναιτιολόγητες και αντίκεινται στο έγγραφο 8271/ΓΕ/ 17.2.2005 του Γραφείου Νομικού Συμβούλου του ΥΠΕΧΩΔΕ/ΓΓΔΕ (με το οποίο είχε γίνει δεκτή η άποψη ότι απαιτείται κατ΄ αρχήν η υποβολή πιστοποιητικού της ΔΟΥ), δ. η Διοίκηση δεν ερεύνησε εάν ήταν όντως αρμόδιες οι δικαστικές αρχές για τη χορήγηση των σχετικών πιστοποιητικών και ε. υπάρχει κατάχρηση εξουσίας. Διάφορο δε είναι το ζήτημα εάν η Διοίκηση θα μπορούσε να ζητήσει από την Κ/Ξ «…» τη συμπλήρωση του κατατεθέντος δικαιολογητικού και την προσκόμιση και πιστοποιητικού της αρμόδιας ΔΟΥ περί του ότι δεν έχει δηλωθεί παύση εργασιών των μελών της. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, είναι απορριπτέοι ως αλυσιτελείς οι λόγοι που αφορούν το παραδεκτό των προσφορών των λοιπών διαγωνιζομένων, που κατετάγησαν στη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη θέση, λόγω μη προσκόμισης του αυτού ως άνω δικαιολογητικού της ΔΟΥ και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.