ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΑΓΟΡΕΣ: Μη νόμιμη η καταβολή δαπάνης για προμήθεια γραφικής ύλης και λοιπών ειδών γραφείου για τις ανάγκες των υπηρεσιών Δήμου, κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού αντί της διενέργειας τακτικού διαγωνισμού, κατά παράβαση του άρθ.2 της 11389/8-3-1993 Υ.Α. (Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.) και της Π1/3305/3.11.2010 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄ 1789/12.11.2010)  καθόσον πρόκειται για προμήθεια ειδών, τα οποία, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, είναι ομοειδή, αφού εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία αγαθών «γραφική ύλη και είδη γραφείου» και προορίζονται, στο σύνολό τους, για την εξυπηρέτηση των σχετικών αναγκών των υπηρεσιών του Δήμου, η δε προϋπολογισθείσα δαπάνη του ως άνω πρόχειρου διαγωνισμού  συναθροιζόμενη με την αξία των ειδών που αποτέλεσαν αντικείμενο προηγηθεισών απευθείας αναθέσεων υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω Κ.Υ.Α., όριο των 60.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι το οποίο επιτρέπεται η ανάθεση προμηθειών κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού.

Δαπάνες προμήθειας ακατέργαστου αλατιού:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση ο Δήμος ... δεν προέβη στις διαδοχικές αναθέσεις των προμηθειών αλατιού αποχιονισμού κατόπιν κατάτμησης της συνολικής σχετικής δαπάνης (20.260,54 ευρώ χωρίς ΦΠΑ), ώστε να αποφύγει τη διενέργεια ενιαίου πρόχειρου διαγωνισμού. Και τούτο, διότι οι διαδοχικές απευθείας αναθέσεις στην εταιρεία «....» έλαβαν χώρα κατόπιν δύο επειγουσών ειδοποιήσεων από τους αρμόδιους φορείς προς το Δήμο ... σχετικά με έκτακτα καιρικά φαινόμενα (έντονες χιονοπτώσεις) στην περιφέρεια του Δήμου τις αμέσως επόμενες ημέρες. Τα εν λόγω επικείμενα καιρικά φαινόμενα δημιούργησαν επιτακτικές ανάγκες, λόγω των οποίων δεν ήταν δυνατό να τηρηθούν οι προϋποθέσεις για τη διενέργεια ενιαίου διαγωνισμού. Εξάλλου, δεν προκύπτει ότι η ανάγκη για προμήθεια αλατιού αποχιονισμού έχει πάγιο χαρακτήρα, ώστε ο Δήμος ... θα έπρεπε να είχε προβεί σε σχετικό προγραμματισμό, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα στοιχεία, η προηγούμενη αντίστοιχη προμήθεια εκ μέρους του Δήμου είχε γίνει το έτος 2012, ενώ τα έτη 2013 και 2014 δεν εκδηλώθηκαν έντονα καιρικά φαινόμενα που καθιστούσαν αναγκαία τέτοια προμήθεια. Περαιτέρω, οι 5/20.1.2015 και 24/18.2.2015 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., με τις οποίες εγκρίθηκαν οι πιστώσεις για τη διενέργεια των επίμαχων προμηθειών, νομίμως εκδόθηκαν μετά την απευθείας ανάθεση και τη διενέργεια των εν λόγω προμηθειών, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 158 παρ. 7 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, καθόσον στην προκειμένη περίπτωση συνέτρεχαν, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, έκτακτες και επείγουσες ανάγκες που επέτρεπαν, κατ’ εξαίρεση, την εκ των υστέρων έγκριση των σχετικών πιστώσεων.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι νόμιμες και αυτά θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2015, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ.Ανάθεση Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Μη νόμιμη η πληρωμή από Δήμο σε ιδιωτική εταιρεία για την προμήθεια ανταλλακτικών για την επισκευή δημοτικού οχήματος, καθόσον μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας η ανωτέρω προμήθεια με παράκαμψη της διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, δεδομένου ότι το ποσό της ελεγχόμενης προμήθειας συναθροιζόμενο με το ποσό που δαπανήθηκε κατά το έτος 2014 για όμοιες ή ομοειδείς προμήθειες ανταλλακτικών οχημάτων του Δήμου υπερβαίνει το όριο των 15.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση προμηθειών (άρθρα 209 παρ. 1 του ΚΔΚ, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 114/2006, 2 παρ. 7, 3 παρ. 3 και 10 και 23 παρ. 4 και 5 της 11389/8.3.1993 απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών, ΦΕΚ Β΄ 185/1993 και των υπουργικών αποφάσεων Π1/3305/3.11.2010, ΦΕΚ Β΄1789/2010 και 27319/18.7.2002,  ΦΕΚ Β΄ 945/2002).(συγγνωστή πλάνη)

Προγραμματισμός προσλήψεων για τις άμεσες επείγουσες ανάγκες στους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού ΣΧΕΤ.: Η Α.Π. ΔΙΠΠ/Φ.2.9/31/οικ.80/3-1-2011 εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης & Ηλ. Διακυβέρνησης του ΥΠΕΣΑΗΔ

Προμήθεια ανοικτού αυτοκινήτου για τις ανάγκες πυρόσβεσης:(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η διαδικασία του προηγηθέντος πρόχειρου διαγωνισμού διενεργήθηκε πλημμελώς, χωρίς δημοσίευση της οικείας διακήρυξης. Ο ισχυρισμός του Δήμου Γεροποτάμου ότι η ρύθμιση του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., με την οποία επιβάλλεται ως προϋπόθεση για τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού η δημοσίευση της διακήρυξης δεν είναι ισχυρή μετά την ισχύ του ν. 2286/1995, είναι αβάσιμος. Τούτο διότι, όπως εκτέθηκε στην προηγούμενη σκέψη, αφενός οι προμήθειες των Ο.Τ.Α., κατά ρητή παραπομπή του άρθρου 209 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα εκτελούνται σύμφωνα με τον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., αφετέρου με τις μεταβατικές ρυθμίσεις του ν. 2286/1995 ο τελευταίος έχει διατηρηθεί σε ισχύ στο σύνολό του. Επιπλέον, η προϋπόθεση της δημοσίευσης για τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού συμβιβάζεται με το νόημα του συνόλου των ρυθμίσεων του νόμου 2286/1995, με τις οποίες καθιερώνονται ως κατά κανόνα διαδικασίες για τη σύναψη συμβάσεων προμηθειών οι διαγωνιστικές, οι οποίες ενισχύουν τη δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού. Εξάλλου, ο ν. 2286/1995 δεν υπεισέρχεται σε λεπτομερείς διατυπώσεις σχετικά με κάθε διαδικασία που καταλήγει στη σύναψη σύμβασης προμήθειας, αλλά παραπέμπει για το σκοπό αυτό στις ειδικότερες ρυθμίσεις των σχετικών κανονιστικών διοικητικών πράξεων και όσον αφορά τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης στον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.. Ειδικά, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 12 του ν. 2286/1995 εξαιρείται ρητά από τη δημοσίευση προκήρυξης η διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, είναι επίσης αβάσιμος. Τούτο διότι αφενός τέτοια ρητή εξαίρεση δεν διατυπώνεται, από το γεγονός δε ότι ρητά προβλέπεται η δημοσίευση διακήρυξης στις περιπτώσεις του ανοικτού και κλειστού διαγωνισμού, δεν συνάγεται το αντίθετο σχετικά με τη συνοπτική διαδικασία, παρά αυτό είναι ζήτημα που αφίεται να ρυθμιστεί με τις ειδικότερες κανονιστικές αποφάσεις, εν προκειμένω με τον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α.. Επιπλέον, με δεδομένο ότι θεμελιώδης αρχή που διέπει τις δημόσιες προμήθειες είναι η επίτευξη του ευρύτερου δυνατού ανταγωνισμού, προκειμένου να επιλεγεί η καλύτερη προσφορά, η ρύθμιση του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. σχετικά με τις περιπτώσεις, κατά τις οποίες απαιτείται δημοσίευση διακήρυξης πριν από τη διενέργεια διαγωνισμού δεν αντίκειται στο περιεχόμενο του ν. 2286/1995, ακόμα και στην περίπτωση του πρόχειρου διαγωνισμού. Εξάλλου, είναι βάσιμος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι οι ρυθμίσεις του ν. 3548/2007 «Καταχώριση δημοσιεύσεων των φορέων του Δημοσίου στο νομαρχιακό και τοπικό Τύπο και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 68 Α΄) δεν επιβάλλουν τη δημοσίευση πριν από τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού και συνεπώς αβασίμως προσάπτεται η παραβίαση και αυτών των ρυθμίσεων από τον Επίτροπο, καθώς με τον νόμο αυτό ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες σχετικά με τις καταχωρίσεις στο νομαρχιακό και τοπικό τύπο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες από άλλες νομοθετικές διατάξεις επιβάλλεται η πραγματοποίηση δημοσιεύσεων, όπως από τις διατάξεις σχετικά με τη διενέργεια διαγωνισμών. Τέλος, ο ισχυρισμός ότι αν και δεν πραγματοποιήθηκε δημοσίευση ο διαγωνισμός γνωστοποιήθηκε σε ευρύ κύκλο πιθανών υποψηφίων εταιρειών, είναι απορριπτέος διότι η παραλαβή της διακήρυξης από τους εν λόγω υποψηφίους πραγματοποιήθηκε στις 22.5.2009, δηλαδή μετά τις 20.5.2009, ημερομηνία η οποία σύμφωνα με την πρώτη διακήρυξη είχε οριστεί για τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προσφορών και πριν από την απόφαση για την εκ νέου προκήρυξη του διαγωνισμού που ελήφθη στις 27.5.2009. Συνεπώς δεν προκύπτει ότι οι εν λόγω ενδιαφερόμενοι έλαβαν γνώση σχετικά με το δεύτερο πρόχειρο διαγωνισμό. Επιπλέον δε ακόμα και αν είχαν παραληφθεί, μέσω γνωστοποίησης από το Δήμο τεύχη της δεύτερης διακήρυξης, αυτό δεν θα αναιρούσε την πλημμέλεια της παράλειψης να δημοσιευθεί. Όμως, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των προεκτεθεισών διατάξεων, αλλά από συγγνωστή πλάνη, υπέλαβαν ότι στην περίπτωση του πρόχειρου διαγωνισμού δεν απαιτείται δημοσίευση της σχετικής προκήρυξης, καθόσον έλαβαν, όπως επικαλούνται, υπόψη το με αριθμ. πρωτ. Π1/2226/26.4.1998 έγγραφο της Διεύθυνσης Πολιτικής Προμηθειών του Υπουργείου Ανάπτυξης (Γενική Γραμματεία Εμπορίου) προς το Δήμο Κηφισιάς, στο οποίο έγγραφο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «από τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 12 του ν.2286/1995 τεκμαίρεται ότι δεν απαιτείται δημοσίευση περίληψης της διακήρυξης πρόχειρου διαγωνισμού». Κατόπιν αυτών, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα μπορεί να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού και απολύμανσης: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις ανωτέρω σκέψεις 2 και 3, ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου είναι αβάσιμος. Και τούτο διότι, ναι μεν οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου και συγκεκριμένα του Τμήματος Οδοκαθαρισμού, πλην, όμως, τόσο από την τεχνική μελέτη, όσο και από την 259819/24.8.2016 απόφαση του Δημάρχου, προκύπτει ότι αυτές κατέστησαν αναγκαίες και επιτακτικές για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, δεδομένου του μεγάλου αριθμού αστέγων και προσφύγων που καταλύουν σε διάφορους χώρους του κέντρου των ... Το δε προσωπικό που υπηρετούσε κατά τον κρίσιμο χρόνο στο αρμόδιο τμήμα, δεν κρίνεται επαρκές, προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της τουριστικής περιόδου, κατά τη διάρκεια της οποίας, επισκέπτεται την πόλη μεγάλος αριθμός τουριστών, λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι, κατά τους ισχυρισμούς του Δήμου, από τα συνολικά 27 πλυστικά οχήματα που διαθέτει, λειτουργούσαν περίπου τα 15 (βλ. σχετ. το συνημμένο στην επανυποβολή του χρηματικού εντάλματος με αρ. 3 έγγραφο του Δήμου). Τούτο δε επιρρωνύεται και από το γεγονός ότι οι παρασχεθείσες υπηρεσίες περιορίζονταν σε επιλεγμένα σημεία της εμπορικής και τουριστικής ζώνης της πόλης των .. και δεν επεκτείνονταν στο σύνολο της εδαφικής έκτασης του Δήμου. Περαιτέρω, και ο έτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου κρίνεται αβάσιμος, διότι στον ενδεικτικό προϋπολογισμό του έργου προσδιορίζονται οι ώρες που θα απαιτηθούν για την εκτέλεση των υπηρεσιών, καθώς και η τιμή μονάδας ανά ώρα, ώστε να προκύπτει το συνολικό ποσό των προς ανάθεση υπηρεσιών, ενώ, τόσο στην τεχνική περιγραφή, όσο και στην υπογραφείσα σύμβαση περιγράφεται αναλυτικά ο τρόπος συγκρότησης των συνεργείων καθαρισμού, τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και οι λοιπές λεπτομέρειες για την εκτέλεση της υπηρεσίας. 

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων (3852/2010,3463/2006,11389/93) συνάγεται ότι το Δημοτικό Συμβούλιο, ως όργανο διοίκησης των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, έχει γενική αρμοδιότητα και αποφασίζει για κάθε θέμα σχετικό με τις αρμοδιότητες του οικείου Ο.Τ.Α., εκτός από τα θέματα που, βάσει ρητής διάταξης, ανήκουν στην αρμοδιότητα των λοιπών οργάνων του Δήμου. Όσον αφορά ειδικότερα στη διενέργεια δημοτικών προμηθειών με απευθείας ανάθεση κατά παρέκκλιση της διαδικασίας του τακτικού διαγωνισμού, τέτοια αρμοδιότητα ανατίθεται, αφενός με τις παρατιθέμενες ανωτέρω ρυθμίσεις του ν. 3852/2010 στην Οικονομική Επιτροπή όταν συντρέχει εξαιρετικά επείγουσα περίπτωση, αφετέρου, στο Δήμαρχο όταν η προμήθεια σε ετήσια βάση δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000 ευρώ, με τις προαναφερόμενες διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. -που εξακολουθούν να ισχύουν δεδομένου ότι ούτε ο κανονισμός στο σύνολό του ούτε οι ανωτέρω επιμέρους διατάξεις του έχουν καταργηθεί ρητά ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι έχουν καταργηθεί σιωπηρά, διότι δεν έρχονται σε αντίθεση με τις ρυθμίσεις του ν. 3852/2010, αφού σε αυτές ρητά διατυπώνεται ότι εκφεύγουν της αρμοδιότητας του δημοτικού συμβουλίου θέματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα άλλου δημοτικού οργάνου, στον Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. δε ευθέως παραπέμπει το άρθρο 209 του Δ.Κ.Κ., που κυρώθηκε με το ν. 3463/2006 (βλ. πράξη Κλιμ. VII Τμ. 49/2013).

Προμήθεια εμφιαλωμένου μεταλλικού νερού και παρεπόμενων ειδών για τα ψυκτικά μηχανήματα Δήμου. Δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου, δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του δήμου, ούτε συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις Δήμων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου, δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου, ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του, όπως αυτοί καθορίζονται από το άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Εξάλλου, η εορτή των Τριών Ιεραρχών είναι σχολική εορτή, η οποία δεν σχετίζεται με την εδαφική περιφέρεια του συγκεκριμένου Δήμου και συνεπώς, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της προαναφερόμενης διάταξης της παρ. 3 εδ.α΄ του άρθρου 158 του ανωτέρω Κώδικα.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι δεν βρίσκει έρεισμα στις διατάξεις της παρ. 3 περ. γ΄ του άρθρου 158 του ν. 3463/2006, ούτε σε άλλη γενική ή ειδική διάταξη νόμου. Περαιτέρω, η ανωτέρω δαπάνη δεν αποδείχθηκε ότι συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην καλύτερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου, όπως αυτοί καθορίζονται στο άρθρο 75 παρ. 1 του προαναφερόμενου ν. 3463/2006, ούτε ότι συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του... Το Τμήμα, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τα αναφερόμενα στο 7287/26.3.2009 έγγραφο του Δήμου, κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά διότι πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η επίμαχη δαπάνη εξυπηρετούσε λειτουργικές ανάγκες της υπηρεσίας.(συγγνωστή πλάνη)