ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εκτέλεση των παραπάνω εργασιών μη νομίμως ανατέθηκε σε ιδιώτες, καθόσον αυτές εμπίπτουν στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού του ανωτέρω Δήμου, και συγκεκριμένα του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Έργων, όπως προκύπτει από τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας αυτού, και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται η προσφυγή σε τρίτους για την εκτέλεσή τους και η διενέργεια εκ του λόγου αυτού πρόσθετων δαπανών. Περαιτέρω, το αντικείμενο των υπό κρίση συμβάσεων δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, γεγονός που δεν αμφισβητεί και ο Δήμος με το έγγραφο επανυποβολής, καθόσον, πρόκειται για συνήθεις και απλές ηλεκτρολογικές εργασίες, οι οποίες μάλιστα δεν ανέκυψαν αιφνιδίως, αλλά μπορούσαν να έχουν ενταχθεί σε προγραμματισμό, έτσι ώστε να επιτευχθεί η εκτέλεσή τους, ακόμα και σταδιακά, από το υπηρετούν προσωπικό, του οποίου όλες οι προβλεπόμενες από τον Ο.Ε.Υ. θέσεις είναι καλυμμένες.(..)Περαιτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, και για το λόγο ότι οι εκτελεσθείσες εργασίες έχουν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, ομοειδές αντικείμενο, η δε συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την εκτέλεσή τους, ανερχόμενη στο συνολικό ποσό των 40.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), υπερβαίνει το τιθέμενο με την ως άνω υπουργική απόφαση όριο των 20.000,00 ευρώ, μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση αυτών. Ως εκ τούτου, μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, κατόπιν κατάτμησης της σχετικής δαπάνης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-Εορταστικές εκδηλώσεις Δήμων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι δεν προβλέπονται από ρητή διάταξη νόμου, ούτε υπάγονται σε κάποια από τις υποπεριπτώσεις του προπαρατεθέντος άρθρου 158 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, καθόσον, η ως άνω εκδήλωση διενεργήθηκε για την εορτή των Τριών Ιεραρχών, η οποία είναι σχολική εορτή και δεν σχετίζεται με την εδαφική περιφέρεια του συγκεκριμένου Δήμου, ούτε αποδεικνύεται ότι αφορά σε πρόσωπα τα οποία συνέβαλαν με οποιονδήποτε τρόπο στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη ή προβολή του Δήμου, ώστε να δικαιολογείται η προσφορά αναμνηστικών δώρων.(..) Πλην όμως το Τμήμα κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου πεπλανημένως πλην συγγνωστώς και άνευ πρόθεσης καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων του νόμου, υπέλαβαν ότι η διενέργεια των κρινόμενων δαπανών συντελεί στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του..(συγγνωστή πλάνη)

Παροχή υπηρεσιών λειτουργίας παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 38520/2010. Τούτο δε, διότι: α) αυτή συνάπτεται μεταξύ δύο μερών, τα οποία δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία για την επίτευξη ενός δημόσιου σκοπού που εκ του νόμου τους έχει ανατεθεί, αλλά επιδιώκουν ο μεν Δήμος την επίτευξη της εύρυθμης λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών προς εκπλήρωση της αποστολής που έχει αναλάβει δυνάμει του άρθρου 75 του ΚΔΚ, η δε αντισυμβαλλόμενη ιδιωτικού δικαίου ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. το αντάλλαγμα για την παροχή της υπηρεσίας λειτουργίας αυτών. β) για την επίτευξη του σκοπού της επίμαχης σύμβασης προβλέπεται μονομερής περιουσιακή μετακίνηση από το Δήμο στην επιχείρηση με τη μορφή του ανταλλάγματος έναντι των παρεχόμενων μέσω της σύμβασης υπηρεσιών, γ) ο επιδιωκόμενος από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη σκοπός επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω της σύμβασης αυτής χωρίς να απαιτείται η περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, γεγονός που υποδηλώνει τη βούληση του Δήμου να συνάψει αμφοτεροβαρή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση για το λόγο δε αυτό, άλλωστε., όπως και ο Δήμος συνομολογεί, ζήτησε προσφορές και από άλλες δύο ΚΟΙΝ.ΕΠ..Σημειώνεται δε ότι το συμπέρασμα ότι η επίμαχη σύμβαση δεν έχει το χαρακτήρα προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, με συνέπεια να κωλύεται η υπογραφή της δεν συνεπάγεται τον αποκλεισμό της νομοθετικά προβλεπόμενης δυνατότητας σύναψης οποιασδήποτε προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ενός δήμου και μίας ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ., όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, εφόσον πρόκειται για γνήσια προγραμματική σύμβαση και κατά τα λοιπά πληρούνται οι προϋποθέσεις του ανωτέρω άρθρου.Συνακόλουθα, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η επίμαχη σύμβαση συνάπτεται μεταξύ μίας αναθέτουσας αρχής, κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης και ενός ιδιώτη και έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

Νομιμότητα Σύμβασης για τη μεταφορά απορριμάτων.(..) ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 5/2011 πράξης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό …. με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και της Εταιρίας «....» που αφορά στην ανάθεση υπηρεσίας α) για τη «Μεταφορά συμπυκνωμένων απορριμμάτων του Δήμου .... και την απόρριψή τους σε ΧΥΤΑ» (..) Κατά συνέπεια προκύπτει ότι η επίμαχη υπηρεσία δεν αφορά στην εργασία της αποκομιδής απορριμμάτων η οποία ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Δήμων, αλλά στη διαχείριση αυτών μετά την προσωρινή αποθήκευσή  τους με την έννοια της μεταφοράς και εναπόθεσης των απορριμμάτων σε νομίμως λειτουργούντα ΧΥΤΑ, εργασία που στην κρινόμενη περίπτωση κατ’ εξαίρεση εξακολουθεί να ανήκει στην αρμοδιότητα του Δήμου τουλάχιστον μέχρι συστάσεως και λειτουργίας Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ). Η νομιμότητα ανάθεσης όμως της υπηρεσίας αυτής σε τρίτους εξαρτάται σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη (ΙΙ) από τη διαπίστωση της δυνατότητας του Δήμου να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες με ίδια μέσα και προσωπικό. Δεδομένου όμως ότι η μεταφορά των απορριμμάτων γίνεται σε μεγάλη απόσταση (220 χιλιόμετρα),  λόγω του ότι  στα όρια του Δήμου  δεν υφίσταται ΧΥΤΑ, ενώ στη προσβαλλόμενη πράξη  δεν περιέχεται σχετική κρίση σχετική με τη δυνατότητα του Δήμου να εκτελέσει τις εργασίες αυτές με ίδια μέσα, το Τμήμα κρίνει ότι ο Δήμος δύναται να αναθέσει τις υπηρεσίες αυτές σε  τρίτους και ο σχετικός λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός. (..)… και αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και της Εταιρείας «……Α.Ε.».​

Προμήθεια εδεσμάτων και ποτών:...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι δεν προβλέπονται από ρητή διάταξη νόμου, ούτε υπάγονται σε κάποια από τις υποπεριπτώσεις του προπαρατεθέντος άρθρου 158 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, καθόσον, με δεδομένο ότι η ως άνω εκδήλωση διενεργήθηκε προς τιμήν των εργαζομένων του Δήμου, δεν σχετίζεται με την προαγωγή των κοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων ή των πολιτιστικών και πνευματικών ενδιαφερόντων των κατοίκων του ως άνω Δήμου, ούτε αποδεικνύεται ότι αφορά σε πρόσωπα τα οποία συνέβαλαν με οποιονδήποτε τρόπο στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη ή προβολή του Δήμου, ώστε να δικαιολογείται η προσφορά αναμνηστικών δώρων.Αβάσιμα, εξάλλου, προβάλλεται από το Δήμο ότι στην εκδήλωση συμμετείχαν και δημότες και εκ του λόγου αυτού καθίστανται νόμιμες οι ελεγχόμενες δαπάνες, αφού, ενόψει και του περιορισμένου αριθμού των ατόμων στα οποία παρασχέθηκαν οι υπηρεσίες catering (101 άτομα σύμφωνα με το 1980/24.12.2007 τιμολόγιο) και τα αναμνηστικά δώρα (400 τεμάχια σύμφωνα με το 1982/27.12.2007 τιμολόγιο), δεν αποδεικνύεται η συμμετοχή κατοίκων του Δήμου στην προαναφερόμενη εκδήλωση.(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Εκτέλεση της εργασίας «Διαχείριση Μεγάλων Δένδρων και Προσβεβλημένων Φοινίκων».....ζητείται η ανάκληση της 5/2014 πράξης της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ...., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή σχεδίου σύμβασης μεταξύ του ήδη αιτούντος Δήμου .... και της τεχνικής εταιρείας με τίτλο «... .» .μη νομίμως ανατέθηκαν σε ιδιώτη οι ως άνω εργασίες, διότι ανάγονται στα καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου και συγκεκριμένα του προσωπικού του Τμήματος Φυτικής Παραγωγής και Κλάδευσης Υψηλών Δένδρων, καθόσον δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι το προσωπικό που υπηρετεί στο Δήμο και τα τεχνικά μέσα που υπάρχουν δεν επαρκούν για την εκτέλεσή τους(..)Με τα δεδομένα αυτά ....το Τμήμα κρίνει, όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, και προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου... ότι το υπηρετούν προσωπικό του Δήμου, στα καθήκοντα του οποίου ανάγονται οι ανατεθείσες εργασίες, είναι ανεπαρκές για την εκτέλεση αυτών στην έκταση που είναι αναγκαία, ώστε να καλυφθεί το σύνολο των χώρων πρασίνου του Δήμου.(..)το Τμήμα κρίνει ότι η εξεταζόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη.Ανακαλεί την 5/2014 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο .....δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

Εργασίες μεταφοράς αποβλήτων...Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι  αν και οι εργασίες μεταφοράς των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις προς τη μονάδα εναλλακτικής διαχείρισής τους ανάγονται στην αρμοδιότητα του Δήμου … και συγκεκριμένα του Τμήματος Καθαριότητας αυτού,  δεν υπάρχει δυνατότητα διαχείρισης των αποβλήτων με ίδια μέσα καθώς οι συγκεκριμένες εργασίες  απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις  με άδεια λειτουργίας, πιστοποίηση κατά ΙSO καθώς  και ΑΕΠΟ (άδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών  Όρων) όπου μπορούν να λάβουν χώρα οι εξειδικευμένες διεργασίες εναλλακτικής διαχείρισης τις οποίες ο Δήμος δεν διαθέτει ενώ παρόλο που του έχει χορηγηθεί άδεια συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων αποβλήτων από τα στοιχεία του φακέλου(βλ. σκέψηΙΙΙ) αποδεικνύεται ότι δεν διαθέτει επαρκή αριθμό οχημάτων για τη μεταφορά των ογκωδών απορριμμάτων και των ΑΕΚΚ από τα εργοτάξια προσωρινής αποθήκευσης στις εγκαταστάσεις του αναδόχου. Συνακόλουθα νόμιμα και αιτιολογημένα ο αιτών Δήμος προέβη στη διαδικασία διενέργειας δημοσίου διεθνούς διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου με εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στη μεταφόρτωση και διάθεση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών, Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) και Ογκωδών Απορριμμάτων

Εκτέλεση εργασιών συντήρησης σιδηροδρομικής γραμμής:Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη IΙ της παρούσας), κατά παράβαση της αρχής της ειδικότητας των πιστώσεων, αυτή εγγράφηκε εις βάρος των πιστώσεων του ΚΑΕ 7336 με τίτλο «Λοιπές εγκαταστάσεις κοινής χρήσης» του προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2015, ενώ έπρεπε να εγγραφεί εις βάρος του ΚΑΕ 752.3 «Αμοιβή επιχείρησης για εκτέλεσης εργασίας με απευθείας ανάθεση (αρ.268 παρ.1 ν.3463/2006)» καθόσον οι υπό κρίση εργασίες ανατέθηκαν απευθείας στην ως άνω δημοτική επιχείρηση κατ’ επίκληση των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 268 του ν.3463/2006. Εντούτοις, λαμβανομένου υπόψη τα όσα προβάλλονται με το 25.738/11.12.2015 έγγραφο του Δήμου, ήτοι ότι ο Δήμος είχε την πεποίθηση ότι οι εν λόγω εργασίες θα ανατεθούν μέσω της διεξαγωγής διαγωνιστικής διαδικασίας αλλά ενόψει της αναστολής των εργασιών της εν λόγω δημοτικής επιχείρησης λόγω της επιβολής του καθεστώτος «Τραπεζικής Αργίας» στις 28.6.2015 και της κατά συνέπεια αυτού διαθεσιμότητας του εξοπλισμού και προσωπικού της για την εκτέλεση των εργασιών συντήρησης της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής …, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο Δήμος ενήργησε χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων των άρθρων 1, 6 και 7 του β.δ.17.5./1959 με τις οποίες καθιερώνεται η αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2015, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Εξώδικος συμβιβασμος.(..)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., ήτοι έκδοση αιτιολογημένης απόφασης του αρμοδίου οργάνου για την ανάθεση των εργασιών (άρθρο 23 παρ. 2), ο έγγραφος τύπος της σύμβασης (άρθρα 24 και 25), από την οποία να προκύπτουν το προς ανάθεση αντικείμενο, η συνολική διάρκεια των παρασχεθεισών εργασιών και η συνολική αμοιβή του αναδόχου καθώς και η έκδοση βεβαιώσεων παραλαβής – καλής εκτέλεσης των εργασιών (άρθρο 28), υπογεγραμμένες αρμοδίως από τα μέλη της οικείας επιτροπής παραλαβής, προς απόδειξη ότι εκτελέστηκαν πράγματι και προσηκόντως οι εργασίες. Λαμβανομένου όμως υπόψιν αφενός μεν ότι οι παραπάνω δαπάνες βεβαιώνονται, ως προς τον αριθμό των πραγματοποιηθέντων ημερομισθίων, τόσο από τα έγγραφα ...του Προέδρου της Κοινότητας ... και .. των Αντιδημάρχων του Δήμου ..., όσο και από την 32/2010 απόφαση της Δ.Ε., αφετέρου δε ότι ο δικηγόρος του Δήμου, με την ως άνω θετική γνωμοδότησή του, προτείνει τη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού υποστηρίζοντας ότι είναι προς όφελος του Δήμου, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Δήμος συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των προαναφερθεισών διατάξεων υπέλαβε ότι τα εκτεθέντα στοιχεία καλύπτουν την έλλειψη των αναγκαίων δικαιολογητικών και ότι μπορούσε να προβεί στη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού.... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, πλην όμως αυτό πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 125/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. VI), το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του έκρινε ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός της αιτούσας ανώνυμης εταιρείας ότι οι ανωτέρω εργασίες δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από την οριστική μελέτη του έργου, καθόσον αυτές οφείλονται στη βούληση άλλων φορέων που εμπλέκονται στην εκτέλεση του έργου, η οποία εκδηλώθηκε μετά την εγκατάσταση του αναδόχου. Τούτο διότι τόσο τα αιτήματα του Δήμου … και της Διεύθυνσης του Γενικού Καταστήματος κράτησης Β τύπου …, καθώς και του Τμήματος Εξωτερικής Φρουράς αυτού ως προς τις υπό στοιχείο α΄ εργασίες, όσο και οι διαμαρτυρίες των τοπικών αρχών και κατοίκων της περιοχής ως προς τις υπό στοιχείο β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες, αφενός δεν αποτελούν απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου περιστάσεις, αφετέρου ουδόλως δεσμεύουν την αναθέτουσα αρχή.(..)Σε κάθε περίπτωση, εν προκειμένω, δεδομένου ότι υφίσταται εναλλακτική διαδρομή πρόσβασης στο σωφρονιστικό κατάστημα …, οι υπό στοιχείο α΄ εργασίες μπορούν να εκτελεστούν, όπως αυτές είχαν προβλεφθεί στην αρχική μελέτη, κατά προτεραιότητα, ώστε να μειωθούν τα όποια προβλήματα στην ασφαλή διακομιδή των κρατουμένων, ενώ οι εργασίες σύνδεσης εγκάρσιων προς την κατασκευαζόμενη οδών με τον παλαιό υφιστάμενο δρόμο δεν είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού αντικειμένου του έργου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και, επομένως, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.