Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης.

Οργάνωση και λειτουργία των φορέων της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης» ΑΔΑ: 6Ξ9Ω465ΧΘΨ-07Ε

Ρυθμίσεις για τη λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, την οργάνωση της Κυβέρνησης και των Κυβερνητικών οργάνων και λοιπές διατάξεις.

Ορισμός αποφαινόμενων οργάνων Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων κατά την παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 4622/2019 (Α’ 133), για τις δημόσιες συμβάσεις που αφορούν ενέργειες Τεχνικής Βοήθειας.

Τροποποίηση της υπ’ αριθμ. οικ. 494/07−04−2015 (Β΄ 577) υπουργική απόφαση «Καθορισμός εισοδηματικών και

περιουσιακών στοιχείων των δικαιούχων, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τον χρόνο υποβολής τους, τους φορείς, τις υπηρεσίες και τις διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης των δικαιούχων, τη σύμπραξη με φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή των ρυθμίσεων των άρθρων 1 έως 4 του Ν. 4320/2015: «Ρυθμίσεις για την λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, για την οργάνωση της Κυβέρνησης και των Κυβερνητικών Οργάνων και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 29/Α΄).

Καθορισμός εισοδηματικών και περιουσιακών στοιχείων των δικαιούχων, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τον χρόνο υποβολής τους, τους φορείς, τις υπηρεσίες και τις διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης των δικαιούχων, τη σύμπραξη με φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή των ρυθμίσεων των άρθρων 1 έως 4 του Ν. 4320/2015: «Ρυθμίσεις για τη λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, για την Οργάνωση της Κυβέρνησης και των Κυβερνητικών Οργάνων και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 29/Α΄).(Τροποποιήθηκε με την αριθμ.Δ6/Α/Φ1/οικ.22220/1082, ΦΕΚ-938/Β/22.5.2015 και με την αριθμ.861/1094/10.6.2015)

Δυνατότητα ή μη παράτασης της απόσπασης μονίμου υπαλλήλου ο οποίος υπηρετούσε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και αποσπάστηκε με ΚΥΑ, ως Επιθεωρητής – Ελεγκτής, στο Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.(...)Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών στερείται αρμοδιότητας για την έκδοση της σχετικής απόφασης για την τυχόν αναδρομική παράταση της ανωτέρω απόσπασης του πρώην Επιθεωρητή – Ελεγκτή στο Σώμα Επιθεωρητών - Ελεγκτών Μεταφορών (ΣΕΕΜΕ), διότι από τη δημοσίευση του ν. 4622/2019 (7-8-2019) με τον οποίο συστάθηκε η Ανεξάρτητη Αρχή με την επωνυμία «Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ)», καταργήθηκε αυτή η δυνατότητα καθώς και η θέση του Γενικού Επιθεωρητή που προΐστατο αυτού και είχε την αρμοδιότητα Εισήγησης για την παράταση της απόσπασης, όπως και το άρθρο 19 του ν. 2671/1998, που ρύθμιζε μέχρι τότε την οργάνωση και τη λειτουργία του, το σύνολο δε των αρμοδιοτήτων του ανωτέρω καταργηθέντος φορέα και των οργάνων του μεταφέρθηκαν στην ως άνω Αρχή, που κατέστη καθολικός τους διάδοχος και ασκούνται πλέον από αυτήν με τα αρμόδια όργανά της (ομόφωνα).

Πράξεις ανάληψης πολυετών υποχρεώσεων των Ο.Τ.Α που υπερβαίνουν τα 50.000 (...)Με τα δεδομένα αυτά, κατά την ορθή έννοια  της προεκτεθείσας διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 21 του Κώδικα Δημόσιου Λογιστικού, ερμηνευμένης σύμφωνα με τις προαναφερθείσες συνταγματικές διατάξεις, η προηγούμενη έγκριση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την ανάληψη υποχρεώσεων από τους ο.τ.α. άνω των 50.000 ευρώ, που εκτείνονται σε περισσότερα οικονομικά έτη, αποτελεί έλεγχο νομιμότητας, ο οποίος συνίσταται σε έλεγχο των άκρων ορίων της παρεχόμενης στους ο.τ.α., στο πλαίσιο της οικονομικής τους αυτοτέλειας, δημοσιονομικής ευχέρειας. Και τούτο, διότι οι εν λόγω Οργανισμοί έχουν μεν την ευχέρεια να διαθέτουν τους πόρους τους σύμφωνα με τις αξιολογήσεις και τις προτεραιότητές τους, πλην όμως εντός των ορίων που καθορίζονται από τις αρχές τις χρηστής οικονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, προς αποφυγή υπέρμετρης δημοσιονομικής επιβάρυνσής τους σε βάρος της δημοσιονομικής βιωσιμότητας και της αειφορίας των οικονομικών της Γενικής Κυβέρνησης. Με το περιεχόμενο δε αυτό η εν λόγω έγκριση αποτελεί εκδήλωση της ασκούμενης από το Κράτος εποπτείας των ο.τ.α., κατ’ εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 102 του Συντάγματος. Εξάλλου, η θέσπιση διαδικασίας ελέγχου τήρησης εκ μέρους των Ο.Τ.Α. των άκρων ορίων της δημοσιονομικής τους ευχέρειας, πριν από την ανάληψη πολυετών υποχρεώσεων άνω των 50.000 ευρώ, επιβάλλεται και προκειμένου να αποκλειστεί ο κίνδυνος ανατροπής του οικονομικού σχεδιασμού της Γενικής Κυβέρνησης, η οποία θα έχει άμεσες συνέπειες στη λειτουργία του κράτους. Επομένως, η προεκτεθείσα διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, κατά την οποία απαιτείται  προηγούμενη έγκριση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης για τις άνω των 50.000 ευρώ πολυετείς υποχρεώσεις των ο.τ.α., ερμηνευόμενη σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, δεν αντίκειται στο άρθρο 102  παρ. 2 του Συντάγματος. 

Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών:..Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΑ της παρούσας πρέπει να γίνει δεκτός ο πρώτος προβαλλόμενος από την Επίτροπο λόγος διαφωνίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 4009/2011, καθώς και τις αντίστοιχες του άρθρου 1 της 3424/2018 απόφασης της Συγκλήτου, η ΜΟ.ΔΙ.Π. του ΠΑ.ΜΑΚ.,  η οποία απαρτίζεται από μέλη εγνωσμένου ακαδημαϊκού κύρους και κατάρτισης, είναι αρμόδια, πλην άλλων, για την ανάπτυξη των απαραίτητων διαδικασιών για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας του έργου και των υπηρεσιών του ιδρύματος, που αποτελεί το εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος, καθώς και για την οργάνωση, λειτουργία και συνεχή βελτίωση του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος, το συντονισμό και την υποστήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης των ακαδημαϊκών μονάδων και των λοιπών υπηρεσιών του ιδρύματος. Αντίστοιχα, η κατάρτιση του στρατηγικού σχεδιασμού του Ιδρύματος εμπίπτει στις αρμοδιότητες των οργάνων διοίκησης αυτού, τα οποία συνεπικουρούνται από το διοικητικό προσωπικό του Πανεπιστημίου. Εντούτοις, από τα έγγραφα στοιχεία της υπόθεσης, που έχουν εκδοθεί πριν από την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στο φερόμενο ως δικαιούχο του υπό έλεγχο τίτλου πληρωμής, δεν προκύπτουν οι λόγοι για τους οποίους ήταν αντικειμενικώς αδύνατη η πραγματοποίηση των υπηρεσιών με ίδια μέσα του φορέα, ώστε να αιτιολογείται επαρκώς η προσφυγή στην διαδικασία της ανάθεσης των υπηρεσιών με δημόσια σύμβαση. Πολλώ δε μάλλον, δεν προκύπτει για ποιό λόγο δεν κατέστη εφικτό να αξιοποιηθεί η κτηθείσα, μέσω της υλοποίησης των προαναφερόμενων από το Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Υποέργων, εμπειρία, που αφορούσαν, κατά τα προεκτεθέντα, την Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του ΠΑ.ΜΑΚ, σε συνδυασμό, άλλωστε, με το εκδοθέν από την ΑΔΙΠ υπόδειγμα για τη σύνταξη πρότασης πιστοποίησης του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης ποιότητας, τους δείκτες του οποίου φέρεται ότι χρησιμοποίησε και ο ανάδοχος. Στο ίδιο πλαίσιο, ο αναφερόμενος στο από 20.11.2018 έγγραφο του Προέδρου της ΜΟ.ΔΙ.Π. χαρακτηρισμός του αντικειμένου της σύμβασης ως «εξαιρετικά εξειδικευμένο» δεν αναπληρώνει την ως άνω ελλείπουσα αιτιολογία, αφού πέραν του με το έγγραφο αυτό επιχειρείται η τεκμηρίωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και όχι η αναγκαιότητα προσφυγής σε ιδιώτη για την κάλυψη των σχετικών αναγκών, δεν παρατίθενται στο έγγραφο αυτό συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους το αντικείμενο θεωρείται ως εξειδικευμένο, μη δυνάμενο να υλοποιηθεί από το προσωπικό του Ιδρύματος. Πέραν των ανωτέρω, από τη γραμματική διατύπωση των προαναφερόμενων διατάξεων του του ν. 4009/2011, αλλά και λόγω του σκοπού τον οποίο υπηρετούν οι σχετικές διατάξεις, συνάγεται ότι ο ρόλος της ΜΟ.ΔΙ.Π. κατά την κατάρτιση του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης ποιότητας, αντίστοιχα των οργάνων διοίκησης του Ιδρύματος κατά την κατάρτιση του στρατηγικού σχεδιασμού, δεν είναι απλά συντονιστικός/επιτελικός, όπως αβασίμως προβάλλεται με το 421160/17.7.2019 υπόμνημα. Σε κάθε δε περίπτωση, και αληθής υποτιθέμενος ο αυτός ισχυρισμός, από την περιγραφή του αντικειμένου των ανατεθεισών υπηρεσιών και το ύψος της αντίστοιχης δαπάνης δεν προκύπτει ότι οι παρασχεθείσες υπηρεσίες είναι απλώς υποστηρικτικές του έργου της κατάρτισης του στρατηγικού σχεδιασμού και του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης ποιότητας. Για τους ίδιους άλλωστε λόγους αλυσιτελώς προβάλλεται με το ίδιο υπόμνημα η όποια ανεπάρκεια του διοικητικού προσωπικού. Περαιτέρω, ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, όπως προβάλλεται από την Επίτροπο, είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής, καθόσον στο από 20.11.2018 έγγραφο του Προέδρου της ΜΟ.ΔΙ.Π. παρατίθεται ο τρόπος εξεύρεσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών επί της διαδικασίας πιστοποίησης του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης ποιότητας, επαρκεί δε η δαπάνη αυτή για την εκτέλεση του συνόλου των ανατεθεισών υπηρεσιών.

Προγραμματική σύμβαση:Ζητείται η ανάκληση της 10/2015 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω δεν συντρέχουν οι εκ του νόμου τιθέμενες προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη (ΙΙ), δεν προβλέπεται η εκ μέρους ΦΟ.Δ.Σ.Α., που έχει συσταθεί και παρέχει υπηρεσίες έστω και αν δεν είναι πλήρως στελεχωμένος με προσωπικό, ανάθεση με προγραμματική σύμβαση σε Δήμο της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, για την οποία ο ίδιος είναι αρμόδιος. Ειδικότερα, ο ΦΟ.Δ.Σ.Α. Κεντρικής Μακεδονίας λειτουργεί εν τοις πράγμασι, έστω και με προσωπικό με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου [βλ. και την ΣΟΧ 1/2015 (με αρ. πρωτ. 8214/8.10.2015 και ΑΔΑ 7Δ140ΞΝ – ΔΦΣ) ανακοίνωση του Προέδρου του ΦΟ.Δ.Σ.Α.]  όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αυτός ήδη διαχειρίζεται τα στερεά απόβλητα της Περιφέρειάς του λειτουργώντας είτε ο ίδιος είτε κατόπιν ανάθεσης σε ιδιώτες 15 Χώρους Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ στην ΠΕ ...., ....-...., Χαλκιδικής, Πιερίας κ.ά.), ενώ και τα συλλογικά του όργανα (Διοικητικό Συμβούλιο, Εκτελεστική Επιτροπή) λειτουργούν πλήρως, καθώς συνεδριάζουν και εκδίδουν αποφάσεις και εγκρίνουν προϋπολογισμό (βλ. και Απόφαση VI Τμ. 1067/2015). Κατά συνέπεια, δεν νοείται ότι νομίμως προβαίνει στη σύναψη της επίμαχης προγραμματικής σύμβασης επικαλούμενος έλλειψη προσωπικού και μάλιστα εφόσον δεν κάνει χρήση της παρεχόμενης από τις κείμενες διατάξεις δυνατότητας να προσλάβει το αναγκαίο προσωπικό έστω και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, κρίνοντας ότι απαιτείται ένας μόνο εργαζόμενος για τη λειτουργία του συγκεκριμένου ΧΥΤΑ. Επομένως αλυσιτελώς προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι λόγω μη ολοκλήρωσης της διαδικασίας πρόσληψης του προσωπικού, ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. δεν είναι σε θέση να εκτελέσει τις επίμαχες υπηρεσίες. Περαιτέρω, η ανάθεση αυτή, εφόσον δεν πρόκειται περί σύνομης προγραμματικής σύμβασης, αντίκειται και στα άρθρα 22 έως 25 του π.δ. 60/2007, καθώς αποτελεί μία χωρίς τη συνδρομή των σχετικών προϋποθέσεων απευθείας ανάθεση στον ως άνω Δήμο δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εσωτερική συναλλαγή (in house) μεταξύ του ως άνω ΦΟ.Δ.Σ.Α. και του Δήμου ....-..... Και τούτο, διότι ο πρώτος δεν ασκεί στον αντισυμβαλλόμενό του Δήμο έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί επί των δικών του υπηρεσιών, δεδομένου ότι ούτε έχει συστήσει τον Δήμο ούτε τον χρηματοδοτεί ούτε τον διοικεί αμέσως ή εμμέσως, συγκροτώντας έστω και εν μέρει το Δημοτικό του Συμβούλιο ή άλλα συλλογικά του όργανα, ούτε τον εποπτεύει, καθώς δεν διαθέτει τη δυνατότητα έγκρισης των αποφάσεών του. Ως εκ τούτου αβασίμως ισχυρίζεται ο αιτών ότι λόγω έλλειψης προσωπικού, δεν έχει την πραγματική δυνατότητα ανάθεσης σε τρίτον και παρακολούθησης της εκτέλεσης από αυτόν των σχετικών υπηρεσιών, δοθέντος ότι από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι προέβη σε ανάθεση της διαχείρισης άλλου ΧΥΤΑ αρμοδιότητάς του, ήτοι του ΧΥΤΑ της 2ης ΔΕ ΠΕ ....-.... με ανοικτό διαγωνισμό σε ιδιώτη (γεγονός που και ο ίδιος ο αιτών ομολογεί). Κατά τη γνώμη της Συμβούλου Κωνσταντίνας Ζώη, από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν αποδεικνύεται ότι χωρίς υπαιτιότητά του ο αιτών δεν διαθέτει το απαραίτητο προσωπικό και συνεπώς μπορεί νόμιμα να αναλάβει ο δήμος ....-.... με την επίμαχη προγραμματική σύμβαση τη διαχείριση του ΧΥΤΑ Γιαννιτσών. Και τούτο διότι, ανεξαρτήτως αν οι προβλεπόμενες στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του αιτούντος θέσεις παραμένουν κατά τους ισχυρισμούς του κενές, από τις προσκομιζόμενες ανακοινώσεις πρόσληψης προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου προκύπτει ότι μόνο σε μία περίπτωση [απόφαση 748/2015 (ορθή επανάληψη) της Εκτελεστικής Επιτροπής και ανακοίνωση ΣΟΧ 1/2015] ζητήθηκε για το ΧΥΤΑ Γιαννιτσών προσωπικό και συγκεκριμένα για μία θέση ΠΕ Τοπογράφων Μηχανικών. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η περιεχόμενη στο άρθρο 7 παρ. 2 του σχεδίου σύμβασης εκτίμηση της αναμενόμενης ποσότητας των απορριμμάτων, σε σχέση με την αντίστοιχη του παρελθόντος έτους, παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη, ενόψει του ότι, όπως αναφέρεται στην 29/27.2.2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ....-...., ο Δήμος Παιονίας, ο οποίος μέχρι προσφάτως εξυπηρετείτο από το ΧΥΤΑ Γιαννιτσών και κατά το έτος 2014 διέθεσε ποσότητα 1.326,660 τόνων απορριμμάτων (βλ. το χωρίς ημερομηνία έγγραφο «ΤΟΝΑΖ ΧΥΤΑ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ 2014» του αιτούντος ΦΟ.Δ.Σ.Α.), πρόκειται στο εξής να εναποθέτει τα απορρίμματά του σε άλλον ΧΥΤΑ. Επιπροσθέτως, στο ίδιο άρθρο του ελεγχόμενου σχεδίου παρατίθεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός της σύμβασης, ο σχετικός πίνακας τεκμηρίωσης του κόστους των παρεχομένων υπηρεσιών και οι περιλαμβανόμενες στην αποζημίωση του Δήμου ....-.... επιμέρους δαπάνες. Ενόψει τούτων, ο προσδιορισμός της συμβατικής τιμής των 17 ευρώ ανά τόνο εισερχομένων απορριμμάτων αιτιολογείται επαρκώς, βασίμως δε προβάλλεται ότι η διαπιστωθείσα απόκλισή της από τη συμφωνηθείσα με τον τρίτο ιδιώτη – διαχειριστή του ΧΥΤΑ της 2ης ΔΕ ΠΕ ....-.... χαμηλότερη τιμή (15 ευρώ), οφείλεται στη διαφοροποίηση μεταξύ του επιχειρηματικού κέρδους του ιδιώτη – διαχειριστή και του βαρύνοντος το Δήμο ....-.... λειτουργικού κόστους. Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι οι καθοριζόμενες στη 13/2013 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου της 3ης ΔΕ Νομού ....-.... τιμές (κοινά αστικά απορρίμματα: 25 ευρώ ανά τόνο, απορρίμματα επαγγελματιών ιδιωτών: 38 ευρώ ανά τόνο) αφορούν στην αποζημίωση που καταβάλλεται στον τελευταίο από τους χρήστες του ΧΥΤΑ Γιαννιτσών και όχι στην αποζημίωση που καταβάλλει ο αιτών ΦΟ.Δ.Σ.Α. σε φορέα, στον οποίο αναθέτει συμβατικώς τη διαχείριση του ΧΥΤΑ. Πάντως, το Τμήμα κρίνει ότι οι ως άνω διαπιστωθείσες με την προσβαλλόμενη πράξη πλημμέλειες δεν αφορούν σε τεχνικές κρίσεις της Διοίκησης αλλά στην πληρότητα και επάρκεια της αιτιολογίας της απόκλισης των προβλεπόμενων στην ελεγχόμενη σύμβαση σε σχέση με τα αντίστοιχα συγκριτικά στοιχεία προηγούμενων ετών (πρβλ. ΕΣ VI Tμ. 2295/2014). Συνεπώς, ο λόγος αυτός πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος. Τέλος, απορριπτέος κρίνεται ο προβληθείς ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του αιτούντος, διότι η συγγνωστή πλάνη ως απόρροια της αρχής της επιείκειας αποτελεί γενική αρχή, η οποία δεν μπορεί να κατισχύει διατάξεων ανώτερης τυπικής ισχύος, ιδία δε να παρακάμπτει διατάξεις του κοινοτικού δικαίου περί ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η μη τήρηση της ορθής διαδικασίας (βλ. Αποφάσεις Τμ. Μειζ. - Επταμ. Σύνθεσης 3998/2013, VI Τμήματος 3631, 2270, 27, 25/2013, 3491, 2811, 2790, 1130/2012).