«Παράταση συμβατικής προθεσμίας περάτωσης δημοσίου έργου και αναθεώρηση τιμών συμβατικών εργασιών ».

Παράταση που χορηγήθηκε η οποία δεν αιτιολογεί την υπέρβαση του συμβατικά καθοριζόμενου χρόνου παράδοσης της μελέτης, σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 716/1977.Εργασίες που εκτελέστηκαν κατόπιν συντάξεως συγκριτικού πίνακα, εγκριθέντος δύο και πλέον έτη μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης της αρχικής μελέτης .

Παράταση προθεσμίας.Με τις διατάξεις του ν. 3669/2008,άρθρο 48,παρέχεται η δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας αποπεράτωσης δημοσίου έργου, κατά τη διάρκεια της εκτέλεσής του και πριν από την εκπνοή αυτής, μετά από σχετική αίτηση του οικείου αναδόχου και έγκριση αυτής από την προϊσταμένη αρχή. Η αίτηση του αναδόχου για παράταση της συμβατικής προθεσμίας, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την έκδοση της σχετικής εγκριτικής απόφασης, πρέπει να υποβληθεί πριν από τη λήξη της αρχικής συμβατικής προθεσμίας εκτέλεσης του οικείου έργου ή της νόμιμης παράτασής της, ενώ για την έκδοση από την αρμόδια αρχή της σχετικής εγκριτικής απόφασης δεν τίθεται προθεσμία, ούτε καθορίζεται ο χρόνος έναρξης ισχύος της. Εν όψει δε της γενικής αρχής περί μη αναδρομικής ισχύος των συστατικών ατομικών διοικητικών πράξεων, η σχετική εγκριτική απόφαση δεν μπορεί να ανατρέξει σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσής της, εκτός εάν αυτή εκδοθεί εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη της συνολικής προθεσμίας εκτέλεσης του έργου, οπότε ανατρέχει στο χρόνο αυτό. Και τούτο, διότι, σε αντίθετη περίπτωση, η καθυστέρηση έκδοσης της εγκριτικής απόφασης λόγω υπαιτιότητας του κυρίου του έργου θα απέβαινε σε βάρος του αναδόχου που υπέβαλε το σχετικό αίτημά του εντός της προθεσμίας για την ολοκλήρωση του έργου, λαμβανομένης υπόψη και της υποχρέωσης του τελευταίου για συνέχιση της κατασκευής  του εντός της οριακής προθεσμίας (βλ. Αποφ. VI Τμ. 3101/2012, 2753/2011, Πράξεις Κλιμ. VII Tμ. 158, 141/2014).

Μη νόμιμες οι δαπάνες για την εξόφληση 5ου και 6ου λογαριασμού έργου, καθόσον αφορούν και σε πληρωμή πρόσθετων εργασιών, καθώς και του κονδυλίου αναθεώρησης αυτών, οι οποίες εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης, που εγκρίθηκε και υπογράφηκε μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου και της νομίμως χορηγηθείσας παράτασης αυτής, η δε παράταση της προθεσμίας που χορηγήθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο μετά τη λήξη της συμβατικής, κατά τα ανωτέρω, προθεσμίας, δεν συνιστά όντως παράταση αυτής, αλλά χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία όμως δεν προβλέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων (ν. 1418/1984, ν.3212/2003, π.δ.334/2000, π.δ.609/1985).

Μελέτες.Δαπάνη που αφορά σε καταβολή αμοιβής για εργασίες που εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης, που εγκρίθηκε και υπογράφηκε μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης της αρχικής μελέτης και των παρατάσεων αυτής.Ανεπιτρέπτως ανατέθηκαν απευθείας στον ανάδοχο σχετικές εργασίες, χωρίς να προηγηθεί της σύναψης της οικείας σύμβασης η επιβαλλόμενη εκ του άρθρου 11 του ν. 716/1977 διαδικασία δημοσίας προσκλήσεως.Μη νόμιμη υπέρβαση του ορίου 50%.

Στην εγκριτική πράξη παρατάσεως της προθεσμίας δεν αναφέρεται ότι δεν υπάρχει υπαιτιότης του αναδόχου για την επιμήκυνση του χρόνου ολοκληρώσεως του έργου, αλλά ούτε και από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, τα οποία ελήφθησαν υπόψη για την διαμόρφωση της κρίσης της προϊσταμένης αρχής περί ελλείψεως υπαιτιότητας του αναδόχου για την καθυστέρηση του έργου.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ-ΠΟΙΝΙΚΗ ΡΗΤΡΑ:Μη νόμιμη η επιστροφή ποσού από Δήμο σε ιδιωτική εταιρεία, το οποίο είχε επιβληθεί σε αυτήν ως ποινική ρήτρα λόγω υπέρβασης της προθεσμίας εκτέλεσης του έργου «Ανάπλαση εισόδου πόλης …» και είχε παρακρατηθεί με την εξόφληση του 2ου λογαριασμού του έργου, καθόσον η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που έκανε δεκτή την ένσταση της εταιρείας είναι πλημμελώς αιτιολογημένη διότι: α) διαλαμβάνει κρίση ως προς την έλλειψη υπαιτιότητας της αναδόχου μόνο για τις εργασίες φύτευσης, παρότι η απόφαση επιβολής ποινικής ρήτρας αναφέρεται στην υπέρβαση της προθεσμίας εκτέλεσης του έργου για το σύνολο αυτού και όχι μόνο για τις εργασίες φύτευσης, ενώ και η εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών αναφέρεται και σε άλλες εργασίες, πλην της φύτευσης, τις οποίες η ανάδοχος δεν έχει ολοκληρώσει και β) δεν διαλαμβάνει κρίση ως προς το ότι έχει παρέλθει η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου, χωρίς η ανάδοχος να έχει ζητήσει νέα παράταση αυτής (άρθρο 49 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

Εξόφληση του 3 ου και τελικού λογαριασμού του έργου «Ασφαλτοστρώσεις δρόμων ». Νομίμως ο 2ος Α.Π.Ε. συντάχθηκε και εγκρίθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της λήξης της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου και αμέσως μετά την έκδοση των οριστικών συντελεστών αναθεώρησης, καθόσον οι εν λόγω συντελεστές δεν ήταν προηγουμένως γνωστοί, ώστε να προσδιοριστεί η συνολική δαπάνη αναθεώρησης, ενώ εξάλλου, ο Πίνακας αυτός δεν περιλάμβανε πρόσθετες εργασίες που επρόκειτο να εκτελεστούν μετά τη σύνταξή του. Περαιτέρω, η αυξημένη δαπάνη του 2ου Α.Π.Ε. για την πληρωμή της αναθεώρησης δεν υπερβαίνει το τιθέμενο με τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 6 του ν. 1418/1984 όριο του 20% της συνολικής συμβατικής δαπάνης

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η ανάθεση του ανωτέρω έργου με την εξαιρετική διαδικασία του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία. Και τούτο διότι ανεξαρτήτως της ανάγκης εκτέλεσης μεγάλης έκτασης εργασιών επισκευής – ενίσχυσης και αναβάθμισής γυμναστηρίου αυτού, που ανέκυψαν μετά το σεισμό της 8.6.2008, δεν διαπιστώνεται η συνδρομή συγκεκριμένων περιστατικών, εξαιτίας των οποίων απειλείται με βεβαιότητα η επέλευση σοβαρού κινδύνου, η αποτροπή του οποίου επιβάλλει την άμεση έναρξη εκτέλεσης του έργου και τη σύντομη αποπεράτωσή του. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει συγκεκριμένος λόγος αδυναμίας τήρησης εξαρχής των προθεσμιών που απαιτούνται για τη διενέργεια ανοικτής δημοπρασίας, με δεδομένο μάλιστα ότι η μελέτη του έργου εγκρίθηκε στις 29.11.2008, η κατάρτιση των όρων της σχετικής διακήρυξης δημοπράτησής του έλαβε χώρα στις 2.2.2009, η ανακήρυξη αναδόχου στις 9.3.2009, η υπογραφή της σχετικής σύμβασης στις 6.4.2009, η δε προθεσμία αποπεράτωσης αυτού ορίστηκε αρχικώς σε τέσσερεις μήνες από την υπογραφή της σύμβασης (ήτοι στις 6.8.2009), παρατάθηκε δε εν συνεχεία, με την 58/23.2.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ....., έως τις 30.4.2010, ενώ στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται και η από 22.4.2010 αίτηση της αναδόχου για νέα παράταση έως τις 30.9.2010, επί της οποίας έχει εκδοθεί η 12614/8.6.2010 θετική πρόταση της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου ....., ενώ δεν προκύπτει ότι έχει εκδοθεί σχετική εγκριτική απόφαση. Εξάλλου, αν και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι οι περιλαμβανόμενες στον 1ο και 2ο λογαριασμό εργασίες αφορούν σε εργασίες που εκτελέσθηκαν μετά τη λήξη της αρχικής προθεσμίας περαίωσης του έργου, σημειώνεται ότι οι από 6.8.2009 και 21.10.2009 αιτήσεις της αναδόχου για παράταση της προθεσμίας περαίωσης του έργου, έως τις 31.10.2009 και 31.12.2009, αντίστοιχα, δεν εγκρίθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο ..... και ως εκ τούτου, η βάσει αυτών παράταση της προθεσμίας αυτής δεν ήταν νόμιμη. Εξάλλου, η χορηγηθείσα παράταση, με την 58/23.2.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ....., κατόπιν της 22.12.2009 αιτήσεως της αναδόχου, έως τις 30.4.2010, που έλαβε χώρα μετά τη λήξη της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου και της νομίμως, κατά τα ανωτέρω, παράτασης αυτής, δεν συνιστά όντως παράταση αυτής, αλλά χορήγηση νέας προθεσμίας, η οποία δεν προβλέπεται από τις διατάξεις περί δημοσίων έργων και, είναι ως εκ τούτου, μη νόμιμη.

Η εξόφληση του 1ου λογαριασμού των εργασιών δημοτικού έργου είναι μη νόμιμη, καθόσον οι εργασίες αυτές εκτελέστηκαν μετά την ημερομηνία λήξης της συμβατικής προθεσμίας εκτέλεσης του έργου, κατά παράβαση των διατάξεων του ν.1418/1984.