ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση για την επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου(....)Όσον αφορά δε τον ισχυρισμό ότι η αιτιολόγηση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για το υπό ανάθεση έργο είναι ταυτόσημη με εκείνη του έργου «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΟΔΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ … ΠΟΥ ΕΠΛΗΓΗ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ 6ης – 7ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2020», επισημαίνεται ότι η εν λόγω διαπίστωση όχι μόνον δεν συνιστά πλημμέλεια της προσβαλλόμενης πρόσκλησης αλλά εν προκειμένω αποτελεί λογική αναγκαιότητα δοθέντος ότι η εκτέλεση των επίμαχων έργων ανέκυψε λόγω των ίδιων πραγματικών συνθηκών, ήτοι των έντονων καιρικών φαινομένων που έλαβαν χώρα στις 6-7 Νοεμβρίου 2020 στο Δήμο …, τα δε δυο έργα παρουσιάζουν τεχνική συνάφεια και ενότητα και άρα οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την ανάθεσή τους πρέπει να είναι ταυτόσημες. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα αρχή εξέδωσε την προσβαλλόμενη πρόσκληση αφενός μεν ορθώς και νομίμως καθώς συντρέχουν όλες οι προυποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 γ΄, αφετέρου με πλήρη και επαρκή αιτιολογία, δοθέντος ότι η αιτιολογία της προσβαλλόμενης δύναται να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου.Απορρίπτει την προσφυγή

Επειδή, ως προς τον δεύτερο λόγο που αφορά στον οικονομικό φορέα «... …», σύμφωνα με το άρ. 2.2.5 «Οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια» της Διακήρυξης «Το ελάχιστο επίπεδο επάρκειας που πρέπει να καλύπτει ο προσφέρων στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση προκειμένου αυτός να κριθεί κατάλληλος, συνίσταται σε μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών για το χρονικό διάστημα των τριών (3) τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων (συναρτήσει της ημερομηνίας σύστασης του οικονομικού φορέα ή έναρξης των δραστηριοτήτων του) από την διενέργεια του παρόντα διαγωνισμού, ύψους τουλάχιστον ίσου με το 25% της εκτιμώμενης αξίας προ Φ.Π.Α. της παρούσας σύμβασης.», συναφώς, στο άρ. 2.4.3.1 «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» ορίζεται ότι «Τα στοιχεία και δικαιολογητικά για την συμμετοχή των προσφερόντων στη διαγωνιστική διαδικασία περιλαμβάνουν με ποινή αποκλεισμού τα ακόλουθα υπό α και β στοιχεία: α) το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ), όπως προβλέπεται στις παρ. 1 και 3 του άρθρου 79 του ν. 4412/2016 και τη συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση με την οποία ο οικονομικός φορέας δύναται να διευκρινίζει τις πληροφορίες που παρέχει με το ΕΕΕΣ σύμφωνα με την παρ. 9 του ίδιου άρθρου…». Δοθέντος ότι, όπως κρίθηκε σε προηγούμενη σκέψη της παρούσας, προκειμένου για την απόδειξη πλήρωσης των τιθέμενων με την Διακήρυξη κριτηρίων αρκεί, κατά το στάδιο υποβολής της προσφοράς, η σχετική δήλωση στο ΕΕΕΣ προαποδεικτικά, ήτοι της θετικής συμπλήρωσης του Μέρους ΙV που αφορά στο σύνολο των κριτηρίων επιλογής, εντούτοις ο ως άνω οικονομικός φορέας προσκόμισε και τα έντυπα Ε3 που αφορούν στα φορολογικά έτη 2018, 2019 και 2020 (βλ. αρχεία με τίτλο «E3 2018.pdf», «Ε3 2019.pdf» και «E3 2020.pdf»).

Τίθεται υπόψη της Ολομέλειας το μείζονος σπουδαιότητος νομικό ζήτημα : Α. της αντίθεσης ή μη των διατάξεων των άρθρων α) 16 του ν. 4429/2016 προς τις διατάξεις του άρθρου 103 (παρ.7 εδ. α΄ και 8 εδ. α΄ και β΄) του Συντάγματος και β) 25 του ν. 4456/2017 προς τις διατάξεις του άρθρου 98 (παρ. 1 εδ. α΄) του Συντάγματος και Β. της συμφωνίας ή μη των ιδίων ως άνω διατάξεων προς την Οδηγία 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 28.6.1999 που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το π.δ. 164/2004. (..) Η Ολομέλεια, μετά από διαλογική συζήτηση, δέχθηκε ομόφωνα την εισήγηση της Συμβούλου Μαρίας Αθανασοπούλου ως προς το πρώτο ζήτημα και κατά πλειοψηφία ως προς τα λοιπά.

Όπως όμως βάσιμα ισχυρίζεται η προσφεύγουσα και συνομολογεί και η παρεμβαίνουσα, αλλά και η αναθέτουσα, η παρεμβαίνουσα διαμόρφωσε την οικονομική της προσφορά υπολογίζοντας τις εργοδοτικές εισφορές (περίοδος 01η -01-2023 και έπειτα) με βάση το ποσοστό 22,54% αντί του ποσοστού 24,33%, προκύπτουσας έτσι διαφοράς και «ελλείμματος» στην οικονομική της προσφορά ύψους 1.193,33€. Υπολογίζοντας η Απαρεμβαίνουσα τις ασφαλιστικές εισφορές με βάση τα μειωμένα αυτά ποσοστά και για το πέραν της 31ης.12.2022 χρονικό διάστημα κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω προσωρινού χαρακτήρα νομοθετικής ρύθμισης, η παρεμβαίνουσα υπέβαλε προσφορά κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου απορριπτέα. . Εξάλλου, κρίσιμος χρόνος, από την άποψη του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος, για τη διαμόρφωση της προσφοράς συμμετέχοντος σε διαγωνισμό, είναι ο χρόνος της διενέργειας του διαγωνισμού (στην προκείμενη περίπτωση η 11-05-2022) και ως εκ τούτου όφειλε η παρεμβαίνουσα να έχει υπολογίσει τις εργοδοτικές εισφορές με τη μείωση που προβλέπει ο νόμος μόνο για την περίοδο έως 31.12.2022, ενώ για την περίοδο από 01.01.2023 και έπειτα, θα έπρεπε να τις έχει υπολογίσει με βάση το αυξημένο ποσοστό που ίσχυε πριν από τη δημοσίευση της εν λόγω ρύθμισης. Με τον τρόπο όμως αυτόν η παρεμβαίνουσα δεν τήρησε τους ισχύοντες κοινωνικοασφαλιστικούς κανόνες, υπολογίζοντας ασφαλιστικές εισφορές κατώτερες των νομίμων, κατά παράβαση των όρων της Διακήρυξης, καθώς και των αντίστοιχων άρθρων 18 παρ. 2 και 95 παρ. 5 α΄ του ν. 4412/2016. (207/2022 ΑΕΠΠ). Η πλημμέλεια δε αυτή συνιστά λόγο απόρριψης της προσφοράς της παρεμβαίνουσας, γενομένων δεκτών των ισχυρισμών της προσφεύγουσας και απορριπτομένων των περί αντιθέτου ισχυρισμών της παρεμβαίνουσας και της αναθέτουσας. Κατόπιν των ανωτέρω, ο προκείμενος λόγος της προσφυγής πρέπει να γίνει δεκτός. 

Επειδή, τέλος, ως προς το λόγο της προσφυγής περί μη τήρησης του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης λεκτέον ότι αφενός μεν ερείδεται επί εσφαλμένης προυπόθεσης διότι η αναθέτουσα αρχή δεν διέθετε διακριτική ευχέρεια ως προς την απόρριψη της προσφοράς του προσφεύγοντος αλλά όφειλε κατά δεσμία αρμοδιότητα να μην την αποδεχτεί διότι οι λόγοι αποκλεισμού του όρου 2.2.3.4- οι οποίοι ως έχει ήδη εκτεθεί συντρέχουν στο πρόσωπο του προσφεύγοντος- με τη συμπερίληψή τους στη διακήρυξη κατέστησαν υποχρεωτικοί και όχι δυνητικοί, σε κάθε δε περίπτωση τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος και αλυσιτελής διότι εκ του οικείου κανονιστικού πλαισίου ουδόλως προβλέπεται η παροχή ακρόασης από την αναθέτουσα αρχή, ο δε προσφεύγων δύναται νομίμως δια της άσκησης προδικαστικής προσφυγής ενώπιον της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. να προβάλλει το σύνολο των ισχυρισμών του περί της μη νομιμότητας της προσβαλλόμενης, όπερ και έπραξε. Επομένως, η υπό κρίση προσφυγή τυγχάνει εν συνόλω απορριπτέα.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Συνεπώς εφόσον η Αναθέτουσα Αρχή στοιχειοθέτησε την προσβαλλόμενη απόφαση στην μη λήψη επανορθωτικών μέτρων όφειλε επί ποινή απαραδέκτου κατά δεσμία αρμοδιότητα να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της επιτροπής της παρ. 9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016. Αριθμός απόφασης: 1524/2021 28 Εξάλλου στη σχετική γνωμοδότηση από την ΜΟΠΑΔΙΣ για λόγους ασφάλειας δικαίου συστηνόταν ισχυρώς στην αναθέτουσα αρχή να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της εν λόγω επιτροπής, ως όφειλε πρωτίστως για λόγους ασφάλειας δικαίου. Επομένως, στον βαθμό που δεν το έπραξε κατέστησε ακυρωτέα την προσβαλλόμενη. Η σχετική διάταξη άλλωστε του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 ουδόλως συνέχει την σχετική δέσμια αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχή ούτε κατ’ ελάχιστον, με το αν υπάρχει κρίση περί του προδήλως αβάσιμου των επανορθωτικών μέτρων αλλά στην περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή επικαλείται μη λήψη επαρκών μέτρων εν γένει, οφείλει επί ποινή απαραδέκτου να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας επιτροπής. Συνεπώς, κατά τα ειδικώς κριθέντα η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή, να αναπεμφθεί η οικεία υπόθεση στην αναθέτουσα αρχή προκειμένου να προβεί στην οφειλόμενη ενέργεια αποστολής του οικείου σχεδίου στην Επιτροπή Ειδικού Σκοπού. Δεδομένης της αποδοχής της σχετικής βάσης ακύρωσης της προσβαλλόμενης, παρέπεται ότι η δε εξέταση των λοιπών αιτιολογικών βάσεων της προσφυγής καθίσταται αλυσιτελής (ΕΑ ΣΤΕ 308/2020). 

Παράταση συμβάσεων καθαριότητας.(..)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη. Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η διάταξη του άρθρου 16 του ν. 4429/2016, κατ’ επίκληση της οποίας παρατάθηκε η ισχύς των συμβάσεων των φερόμενων ως δικαιούχων, αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 103 παρ. 7 εδ. α΄ και 8 εδ. α΄ και β΄ του Συντάγματος,...Περαιτέρω, δεν είναι δυνατή η νομιμοποίηση της εντελλόμενης δαπάνης, κατ’ επίκληση της διάταξης του άρθρου 25 του ν. 4456/2017,  δοθέντος ότι, με βάση τα προεκτεθέντα, το μεν, με τη διάταξη αυτή, παραβιάζεται ο συνταγματικά κατοχυρωμένος, στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α’ του Συντάγματος, προληπτικός έλεγχος των δαπανών, το δε η εν λόγω διάταξη έρχεται ευθέως σε αντίθεση προς εκείνες του άρθρου 7 του π.δ/τος 164/2004.....Πλην όμως, το Κλιμάκιο, κατά την πλειοψηφήσασα άποψη.....κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του ανωτέρω Δήμου δεν ενήργησαν, στην προκείμενη περίπτωση, με πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω συνταγματικών και υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεων, αλλά υπολαμβάνοντας, λόγω συγγνωστής πλάνης, ότι ήταν υποχρεωμένα να προβούν στην επίμαχη παράταση των σχετικών συμβάσεων, δυνάμει των ανωτέρω νομοθετικών διατάξεων...Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, καθώς και όσα όμοια τυχόν εκδοθούν μέχρι και την ημερομηνία κοινοποίησης της παρούσας πράξης στον ανωτέρω Δήμο θα μπορούσαν να θεωρηθούν, λόγω συγγνωστής πλάνης.

Προμήθεια και εγκατάσταση μηχανολογικού εξολπλισμού..Επειδή, με τα ανωτέρω δεδομένα και ανεξαρτήτως του εκτελεστού ή μη χαρακτήρα της προσβαλλόμενης πράξεως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί, προεχόντως διότι έχει πλέον καταστεί άνευ αντικειμένου εφόσον η προσβαλλόμενη εξάντλησε το περιεχόμενό της (πρβλ. Ε.Α. 109/2010, 103/2009, 525/2007, 996/2006). Και ναι μεν με την κρινόμενη αίτηση, και τα συναφώς κατατεθέντα από 2.6. και 16.7.2018 υπομνήματα οι αιτούσες προβάλλουν α) ότι υφίστανται ανεπανόρθωτη βλάβη από την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξεως συνιστάμενη σε διαρκή προσβολή της προσωπικότητας και επαγγελματικής τους υπόληψης, δεδομένου ότι υποχρεώνονται να υποβάλλουν συνεχώς αιτήματα αυτοεξαίρεσης από την εξέταση προσφυγών προερχόμενων από την ... ... ή όταν αναθέτουσα αρχή είναι το Υπουργείο Δικαιοσύνης· τα αιτήματα δε αυτά, όπως ιστορούν, άλλοτε γίνονται δεκτά και άλλοτε απορρίπτονται, και β) ότι η εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξεως «[...] βάλλει κατά της ανεξαρτησίας, αμεροληψίας και εύρυθμης λειτουργίας της Αρχής, αφού αποτελεί την βάση για δυνητική από κάθε ενδιαφερόμενο μεθόδευση επιλογής της σύνθεσης της ΑΕΠΠ που θα εξετάσει την προσφυγή του [...]». Οι προαναφερθέντες όμως ισχυρισμοί είναι εν πάση περιπτώσει απορριπτέοι, διότι η βλάβη την οποία επικαλούνται οι αιτούσες αποκαθίσταται σε περίπτωση αποδοχής της αιτήσεως ακυρώσεως. Εξάλλου, η εκ μέρους των αιτουσών επίκληση της εν τοις πράγμασι αποδοκιμασίας του προσώπου εκάστης εξ αυτών, δεν φαίνεται να βρίσκει έρεισμα στα στοιχεία του φακέλου· απεναντίας, όπως οι ίδιες αναφέρουν στα υπομνήματά τους, το συναποτελούμενο από αυτές .... κλιμάκιο της ΑΕΠΠ, μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξεως, χρεώνεται με προσφυγές προς εξέταση, κατά τρόπο μάλλον ισοβαρή προς τα λοιπά κλιμάκια (βλ. το από 23.7.2018 υπόμνημα της ΑΕΠΠ). Περαιτέρω, οι ισχυρισμοί περί βλάβης της ανεξαρτησίας και εύρυθμης λειτουργίας της ΑΕΠΠ είναι απορριπτέοι, προεχόντως διότι προβάλλονται εκ συμφέροντος τρίτου (πρβλ. Ε.Α. 156/2017).Επειδή, οι προβαλλόμενοι λόγοι ακυρώσεως (περί μη τήρησης του ουσιώδους τύπου της προηγούμενης ακροάσεως, περί ελλείψεως αιτιολογίας, άλλως περί μη νόμιμης αιτιολογίας και περί εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής των διατάξεων περί μεροληψίας, κωλυμάτων και εξαιρέσεως των μελών των διοικητικών οργάνων) δεν παρίστανται προδήλως βάσιμοι, ώστε να τίθεται θέμα χορήγησης αναστολής εκτέλεσης της προσβαλλόμενης πράξεως κατά το άρθρο 52 παρ. 7 του π.δ. 18/1989.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη. Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η διάταξη του άρθρου 16 του ν. 4429/2016, κατ’ επίκληση της οποίας παρατάθηκε η ισχύς των συμβάσεων των φερομένων ως δικαιούχων, αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 103 παρ. 7 εδ. α΄ και 8 εδ. α΄ και β΄ του Συντάγματος, καθώς και σε εκείνες της κοινοτικής νομοθεσίας (Οδηγία 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 28.6.1999, όπως ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το π.δ.164/2004) και, ως εκ τούτου, είναι ανίσχυρη και μη εφαρμοστέα. Περαιτέρω, δεν είναι δυνατή η νομιμοποίηση της εντελλόμενης δαπάνης, κατ’ επίκληση της διάταξης του άρθρου 25 του ν. 4456/2017, δοθέντος ότι, με βάση τα προεκτεθέντα, το μεν, με τη διάταξη αυτή, παραβιάζεται ο συνταγματικά κατοχυρωμένος, στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α’ του Συντάγματος, προληπτικός έλεγχος των δαπανών, το δε η εν λόγω διάταξη έρχεται ευθέως σε αντίθεση προς εκείνες του άρθρου 7 του π.δ/τος 164/2004.Πλην όμως, το Κλιμάκιο..κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του ανωτέρω Δήμου δεν ενήργησαν, στην προκείμενη περίπτωση, με πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω συνταγματικών και υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεων, αλλά υπολαμβάνοντας, λόγω συγγνωστής πλάνης, ότι ήταν υποχρεωμένα να προβούν στην επίμαχη παράταση των σχετικών συμβάσεων, δυνάμει των ανωτέρω νομοθετικών διατάξεων (άρθρα 16 του ν. 4429/2016 και 25 του ν. 4456/2017).Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, καθώς και όσα όμοια τυχόν εκδοθούν μέχρι και την ημερομηνία κοινοποίησης της παρούσας πράξης στον ανωτέρω Δήμο θα μπορούσαν να θεωρηθούν, λόγω συγγνωστής πλάνης.(συγγνωστή πλάνη)

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΔΟΧΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη. Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η διάταξη του άρθρου 16 του ν. 4429/2016, κατ’ επίκληση της οποίας παρατάθηκε η ισχύς των συμβάσεων των φερομένων ως δικαιούχων, αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 103 παρ. 7 εδ. α΄ και 8 εδ. α΄ και β΄ του Συντάγματος, καθώς και σε εκείνες της κοινοτικής νομοθεσίας (Οδηγία 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 28.6.1999, όπως ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το π.δ.164/2004) και, ως εκ τούτου, είναι ανίσχυρη και μη εφαρμοστέα. Περαιτέρω, δεν είναι δυνατή η νομιμοποίηση της εντελλόμενης δαπάνης, κατ’ επίκληση της διάταξης του άρθρου 25 του ν. 4456/2017 -οι ελεγχόμενες συμβάσεις εμπίπτουν, αντίθετα με όσα προβάλλονται, αν και απαραδέκτως, από τον Επίτροπο, στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω διάταξης-, δοθέντος ότι, με βάση τα προεκτεθέντα, το μεν, με τη διάταξη αυτή, παραβιάζεται ο συνταγματικά κατοχυρωμένος, στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α’ του Συντάγματος, προληπτικός έλεγχος των δαπανών, το δε η εν λόγω διάταξη έρχεται ευθέως σε αντίθεση προς εκείνες του άρθρου 7 του π.δ/τος 164/2004. Πλην όμως, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη α) την ασάφεια και τη σύγχυση, που προκλήθηκε από τις προμνησθείσες αλλεπάλληλες και αποσπασματικές νομοθετικές ρυθμίσεις,..και β) ότι η εντελλόμενη δαπάνη ήταν κατ’ αρχήν νομιμοποιημένη, βάσει της, μη προδήλως αντίθετης στις προεκτεθείσες συνταγματικές και υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις, ρύθμισης του άρθρου 25 του ν. 4456/2017..κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του ανωτέρω Δήμου δεν ενήργησαν, στην προκείμενη περίπτωση, με πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω συνταγματικών και υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεων, αλλά υπολαμβάνοντας, λόγω συγγνωστής πλάνης, ότι ήταν υποχρεωμένα να προβούν στην επίμαχη παράταση των σχετικών συμβάσεων, δυνάμει των ανωτέρω νομοθετικών διατάξεων (συγγνωστή πλάνη)