Συμπλήρωση της υπ’ αρ. 2/36842/0094/ 28-08-2007 απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών «Καθορισμός των δικαιολογητικών νομιμοποίησης των δικαιούχων για την είσπραξη χρημάτων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π. και Δανείων)» (Β’ 1794).

Καθορισμός των δικαιολογητικών νομιμοποίησης των δικαιούχων για την είσπραξη χρημάτων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π. και Δανείων).(Τροποποιήθηκε με την υπ'αριθμ.2/28984/0004/2018, ΦΕΚ 1499 Β/02-05-2018.)

Ερωτάται, αν η συσταθείσα παρακαταθήκη που ενσωματώνεται στο με αρ. 49066/25-02-2014 γραμμάτιο παρακαταθήκης, μπορεί να αποδοθεί, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 2 του ν. 5638/1932, στο σύνολό της στους αιτούντες (δικαστικούς συμπαραστάτες των τέκνων τους ως επιζώντων συνδικαιούχων κοινού τραπεζικού λογαριασμού) ή εάν πρέπει να αποδοθεί σε όλους τους αναγραφόμενους δικαιούχους του γραμματίου από κοινού, «ανεξαρτήτως της προέλευσής της ως προϊόν κοινού λογαριασμού» και, προκειμένου περί της απόδοσης του μέρους που αναλογεί στη θανούσα συνδικαιούχο, λαμβανομένου υπόψη και του άρθρου 480ΑΚ, να ακολουθηθεί η διαδικασία κληρονομικής διαδοχής και νομιμοποίησης των κληρονόμων της.(...)Για την εκ μέρους του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων απόδοση παρακατατεθέντος ποσού στους συνδικαιούχους συσταθέντος γραμματίου παρακαταθήκης, δεν καταλείπεται πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 5638/32 περί κοινού λογαριασμού, διότι επί δημόσιας κατάθεσης, η προγενέστερη ενοχή αποσβέννυται (άρθρο 431 ΑΚ) ipso jure, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων αποκτά την κυριότητα των χρημάτων και έχει ενοχική υποχρέωση να αποδώσει ίσο χρηματικό ποσό σε όλους τους δικαιούχους του γραμματίου, εφόσον επέρχεται απόσβεση της ενοχής με τη δημόσια κατάθεση και παύουν να είναι εφαρμοστέες οι διατάξεις των άρθρων 1,2 ν. 5638/32 περί της σύμβασης κατάθεσης σε κοινό λογαριασμό, συνεπώς εφαρμοστέες αποκλειστικά είναι οι ειδικές για το Ταμείο διατάξεις, σε συνδυασμό με τις γενικές διατάξεις του ΑΚ για την απόδοση του γραμματίου (ομόφωνα).

ΔΑΝΕΙΑ : Με την κρινόμενη αίτηση, για την οποία δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου, ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 3/2011 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III, το Τμήμα κρίνει ως ορθή την υπό στοιχείο α κρίση του Κλιμακίου περί αοριστίας, κι επομένως μη νομιμότητας, των όρων 5 και 6 του σχεδίου της σύμβασης. Και τούτο διότι με τη θέση των όρων 5 και 6 στο επίμαχο σχέδιο σύμβασης, σύμφωνα με τους οποίους εκχωρούνται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για την εξασφάλιση του δανείου όλα γενικά τα έσοδα του Δήμου, τακτικά και έκτακτα, από οποιαδήποτε πηγή και αιτία, παρόντα και μελλοντικά, οι πρόσοδοί του, τα μισθώματα, οι προς αυτόν χρηματικές παροχές και επιχορηγήσεις από το Ελληνικό Δημόσιο ή τρίτους, παρούσες και μελλοντικές, που μπορούν μάλιστα να παρακρατούνται από τις καταθέσεις του Δήμου, δημιουργείται αμφιβολία για το ποια ποσά έχουν τελικά εκχωρηθεί για την εξυπηρέτηση και εξασφάλιση του δανείου, ενόψει και των ποσών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση των λοιπών δανείων και υποχρεώσεων του Δήμου, καθώς σ’ αυτά (εκχωρηθέντα) δεν αποκλείεται να περιλαμβάνονται ποσά είτε τμημάτων των Κ.Α.Π., είτε άλλων εσόδων του Δήμου, που δεν δύνανται, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ, να εκχωρηθούν για την εξυπηρέτηση ή εξασφάλιση του επίμαχου δανείου, με αποτέλεσμα, λόγω της ασάφειας αυτής, σε περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της ενοχής από τη δανειακή σύμβαση, να παράγεται ενδοσυμβατική ευθύνη σε βάρος του Δήμου (πρβλ. και ΕΣ Τμ.Μ.Σ. 1284/2011, VI Τμ. 1643, 2155/2011). Ήδη ο αιτών Δήμος προβάλλει ότι νομίμως εκχωρείται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων το απαιτούμενο για την εξυπηρέτηση του δανείου ποσό (64.231,87 ευρώ ετησίως), καθώς από τα εκτιθέμενα τόσο στην παρ. 4 της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης όσο και την 70/27.5.2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής προκύπτει ότι, από 1.1.2012, το σύνολο των ετήσιων τοκοχρεωλυτικών δόσεων του Δήμου θα ανέρχονται σε ποσό 928.610,38 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε ποσοστό 13,86% των εσόδων από τους Κ.Α.Π. έτους 2010, περαιτέρω δε ότι το ζητούμενο ποσό θα αντληθεί από την τακτική μηνιαία επιχορήγηση του Δήμου, που ανέρχεται σε 578.000,00 ευρώ, ενώ, τέλος, το παρακρατούμενο ποσό για τις οφειλές προς το ΙΚΑ ανέρχεται σε μόλις 195,79 ευρώ μηνιαίως και ουδόλως επηρεάζει την πιστοληπτική ικανότητα του Δήμου. Επικουρικά προβάλλει ότι οι δόσεις των δύο (2) δανείων που έχουν προεγκριθεί αλλά δεν έχουν μέχρι σήμερα συνομολογηθεί, δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Ο λόγος αυτός τυγχάνει απορριπτέος, προεχόντως διότι η άρση της αοριστίας προϋποθέτει την σύνταξη και υποβολή προς έλεγχο νέας δανειακής σύμβασης, μη δυνάμενη να θεραπευθεί με την ασκηθείσα ενώπιον του Τμήματος αίτηση ανάκλησης και τους διαλαμβανόμενους σ’ αυτήν αριθμητικούς υπολογισμούς. Σε κάθε περίπτωση, από τα ανωτέρω έγγραφα ουδόλως προκύπτει η σχέση του συνολικού χρέους του Δήμου προς τα συνολικά του έσοδα, ήτοι ότι το εν λόγω χρέος υπολείπεται του 60% των συνολικών του εσόδων (βλ. άρθρο 264 ν.3852/2010 και την 43093/30.7.2010 υπουργική απόφαση), ενώ και ο ισχυρισμός ότι από την τακτική μηνιαία επιχορήγηση (578.000,00 ευρώ), αφαιρουμένων των ανελαστικών δαπανών μισθοδοσίας (496.263,00 ευρώ), απομένει ποσό περίπου 82.000,00 ευρώ, που αρκεί για την εξυπηρέτηση του συνόλου των δανείων (75.078,97 ευρώ μηνιαίως), δεν καθιστά νόμιμη τη γενόμενη εκχώρηση, καθώς βασίζεται στην παραδοχή ότι το ποσό αυτό (82.000,00 ευρώ) δύναται στο σύνολό του να χρησιμοποιηθεί για τον παραπάνω σκοπό, χωρίς να προκύπτει ότι έχουν ληφθεί υπόψη και συνυπολογιστεί τα ποσά που απαιτούνται για την κάλυψη των λοιπών γενικών και λειτουργικών αναγκών του Δήμου, ενόψει και του ρητού προορισμού ορισμένων κατηγοριών εσόδων. Περαιτέρω, με βάση τα εκτιθέμενα στη σκέψη IV, το Τμήμα κρίνει ως ορθή και την υπό στοιχείο β κρίση της Επιτρόπου, σύμφωνα με την οποία ο όρος 4 του σχεδίου της σύμβασης είναι καταχρηστικός, κατά την έννοια των διατάξεων του ν.2251/1994, κι επομένως μη νόμιμος, κατά το μέρος που προβλέπει ρήτρα έκπτωσης, ήτοι τη δυνατότητα του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων να καταγγείλει τη σύμβαση και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του (VI Τμ. 279/2011). Εξάλλου, το γεγονός ότι ο αιτών Δήμος βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, με σκοπό την τροποποίηση του παραπάνω όρου, δεν ασκεί επιρροή, προεχόντως διότι αναφέρεται σε περιστατικό μελλοντικό και αντικειμενικά αβέβαιο. Τέλος, τo Τμήμα κρίνει επίσης ως ορθή, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις IΙ και ΙΙΙ, την υπό στοιχείο γ κρίση της Επιτρόπου ότι ο όρος 7 του σχεδίου της σύμβασης είναι αόριστος, κι επομένως μη νόμιμος, και απορρίπτει τον προβαλλόμενο με την αίτηση ισχυρισμό ότι ο όρος αυτός - που προβλέπει την υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα με τον όρο 5 της σύμβασης έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτησή του – αναφέρεται στα έκτακτα έσοδα του Δήμου (από δωρεές, κληροδοτήματα, εκποίηση περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.). Και τούτο διότι, πέραν του ότι η άρση της αοριστίας δεν επιτρέπεται να αποτελεί αντικείμενο της αίτησης ανάκλησης, σε κάθε περίπτωση η παρατηρούμενη και συνομολογούμενη από το Δήμο ασάφεια του κρίσιμου όρου δεν τον διασφαλίζει από το ενδεχόμενο να θεμελιωθεί σε βάρος του μελλοντική ενδοσυμβατική ευθύνη για απαιτήσεις του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (VI Τμ. 2155/2011). Εξάλλου, δοθείσης της σαφήνειας των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας, δεν συντρέχει περίπτωση συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής, που ενήργησαν κατά τον κριθέντα ως μη νόμιμο τρόπο (Ε.Σ. VI Τμ. 1643/2011).(...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 337/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης.(...)Με τα παραπάνω δεδομένα και σύμφωνα με όσα στις προηγούμενες σκέψεις έγιναν δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι α) η συνομολόγηση του επίμαχου δανείου δεν εμπίπτει πεδίο εφαρμογής της Κ.Υ.Α. 22292/9.5.2011 δοθέντος ότι, όπως αναφέρεται στην 51/13.4.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς και στο οικείο σχέδιο της ελεγχόμενης σύμβασης, ο Δήμος πληροί τις προϋποθέσεις που τίθενται από το άρθρο 264 παρ. 1 του ν. 3852/2010 και την 43093/30.7.2010 ΥΑ για τη λήψη δανείου για τη χρηματοδότηση των χρεών του, καθόσον το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης του δεν υπερβαίνει το 20% των ετήσιων τακτικών του εσόδων και το συνολικό χρέος του δεν υπερβαίνει το 60% των συνολικών του εσόδων, και κατήρτισε μάλιστα ισοσκελισμένο προϋπολογισμό για το έτος 2011, ο οποίος ψηφίστηκε με την 53/15.4.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, β) ο όρος της παρ. 4, που προβλέπει την προαναφερθείσα ρήτρα έκπτωσης, είναι καταχρηστικός, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο, λαμβανομένης περαιτέρω υπ’ όψιν τόσο της Ζ1-798/25.6.2008 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης, όσο και της απόφασης 1210/2010 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακύρωσης κατ’ αυτής, και ως εκ τούτου πρέπει να απαλειφθεί από το συμβατικό κείμενο (βλ. απόφ. Τμ. Μείζονος Σύνθεσης 3118/2011), γ) οι όροι των παρ. 5 και 6 δεν πάσχουν δοθέντος ότι στο μεν σχέδιο της υπό έλεγχο σύμβασης διευκρινίζεται ότι «από 1.1.2012 οι ετήσιες τοκοχρεολυτικές δόσεις των δανείων του Δήμου ...-... συνολικού ποσού 258.858,18 ευρώ, θα καλύπτουν ποσοστό 7,22% των διερχόμενων εσόδων ΚΑΠ του Δήμου του έτους 2010 (ποσού 3.580.461,06 ευρώ), το οποίο δύναται να εκχωρηθεί σύμφωνα με το άρθρο 176 παρ. 5 του ν. 3463/2006 και άρθρο 45 παρ. 3 ν.3731/2008», ενώ επίσης τόσο στην παρ. 5 της δανειακής σύμβασης όσο στην 132/30.8.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία εγκρίθηκε η σύναψη της δανειακής σύμβασης καθώς και στη σχετική 117/16.8.2011 γνωμοδότηση της Οικονομικής Επιτροπής ρητά επισημαίνεται ότι η εκχώρηση δεν περιλαμβάνει εκείνα τα έσοδα «που δεν εκχωρούνται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 176 του Ν. 3463/2006 όπως το τελευταίο εδάφιο αυτής αντικαταστάθηκε με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 45 του Ν. 3731/2008, (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων πρέπει να γίνουν δεκτές, όσον αφορά τη συνδρομή των νόμιμων προϋποθέσεων συνομολόγησης του επίμαχου δανείου καθώς και τη νομιμότητα των όρων των παρ. 5 και 6 της υπό έλεγχο σύμβασης, να ανακληθεί, κατά το μέρος αυτό, η 337/2011 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης, υπό τη ρητή επιφύλαξη της προηγούμενης απάλειψης από το κείμενο αυτής των όρων της παρ. 4, που προβλέπει τη δυνατότητα του Τ.Π.Δ. να καταγγείλει τη σύμβαση και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, καθώς και της παρ. 7, που προβλέπει υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου.